Bestuurlijke Voortgangsrapportage Water in Balans 2023-H2

Dank u met deze aanvulling, mijnheer Wolfhagen, we nemen kennis van de reflectie watersysteemherstel en het wordt geagendeerd ter informatie bij de AB Vergadering van 20 maart en dat brengt ons bij de bestuurlijke voortgangsrapportage water in balans over het tweede halfjaar 2023. Ik kijk even rond of daar vragen over zijn mevrouw Verheij-Péters. Ja Bongers. Mevrouw Hilders. Daar blijft het bij. Mevrouw Van Wersch. Ja.

Ja, dank je wel, voorzitter. We hebben twee vragen. Uit de voortgangsrapportage blijkt dat Waterschap Limburg hard werkt aan de aanpak van wateroverlastknelpunten. We zijn daarover zeer verheugd. Bij ons rijst de vraag op: wat is de bijdrage van de andere partijen aan het voorkomen van wateroverlast? En met name vragen wij ons af wat de bijdrage is van gemeente en landbouw. Wat betreft de landbouw is ons verteld dat de LLTB van meet af aan betrokken is bij Water in Balans. En we vragen ons af: zijn er afspraken gemaakt met de LLTB over de inspanning die de landbouw aan Water in Balans levert? En zo ja, welke zijn die afspraken dan? En wat betreft gemeenten in Zuid-Limburg, behoort afkoppelen vaak niet altijd tot de mogelijkheden. En wij vragen ons af: welke andere projecten voert het waterschap met gemeenten in Zuid-Limburg uit? En onze tweede vraag heeft betrekking op het Water in Balans-project in Meerssen. Uit de voortgangsrapportage blijkt dat de planning van dit project onder druk staat door de betrokkenheid van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed bij landgoed Vliek. En wij vragen ons af: wat is daar aan de hand en kunt u hierover wat meer uitleg geven? Dat was het, dankjewel.

Dankjewel, voorzitter. Ook wij zijn zeer verheugd, want wij zien heel veel groen in de samenvatting, dus dat is een goede kleur. We hebben toch een aantal vragen over bijlage 7.1 op pagina 8. 2.3 staan over risico's. Ons valt op dat stikstof bij de risico's niet wordt genoemd. Is dit geen issue meer bij de vergunningverlening? Op pagina 10, 3.2, verkenningen. Daar staat dat er een leidraad voor is en wij zijn ontzettend blij dat er nu een leidraad is. We hebben het volgens mij in het verleden al bij de start van het programma al een keer gepleit. Ook een keer hebben gevraagd om een leidraad te ontwikkelen. Verder staat op pagina 10 bij knop één dat wordt aangegeven dat we in 2023 het aantal hectare dat gebruikmaakt van de stimuleringsregeling water vasthouden, is verdubbeld ten opzichte van 2022. Hoe komt dit? Knop 4, beschermen eigen woning, hebben wij als waterschap zicht hoe dit door de burgers, bewoners, wordt opgepakt? Zien we resultaten van onze inspanningen tot bewustwording, demonstraties? Pagina 11, 3.5, technisch management, eisen bibliotheek regenwater. Hieruit blijkt dat we eigenlijk heel duidelijk met, vind ik, eigenlijk het water in balans dat we nu echt op stoom liggen en dat we een lerende organisatie zijn en dat vind ik eigenlijk top, een compliment. Op pagina 12, 3.62, grondzaken, de grondprijsontwikkeling staat dat die sterk omhoog gaat. Wordt hier rekening mee gehouden in de meerjarenbegroting van het programma Water in Balans, dat de grondprijzen nu flink aan het stijgen zijn? Daar gaat het over winbare bronnenbestanddelen, dat dat een issue is. Dit zou je toch kunnen ondervangen als je een clausule in de overeenkomst zou opnemen indien er in de nabije toekomst nog bodembestanddelen worden gewonnen, dat er bijvoorbeeld een nabetaling volgt. Als laatste regel op die pagina staat wellicht dat het bij een aantal projecten noodzakelijk is om dwangmiddelen toe te passen, deze keer onteigening. En dan is de vraag van mij, is dit dan juridisch hard te maken als we het spoor van onteigening gaan inzetten voor Water in Balans? Op pagina 15, 3.7.1, staat een grafiek die steeds verder uit elkaar gaat lopen van de lijnen, met name de laatste twee jaar, 2024 en 2025. Heeft dit te maken met de gestegen grondprijzen of heeft dat te maken met een algemene kostenontwikkeling van arbeid en grondstoffen? En op pagina 21 staat een kaartje met icoontjes en er staat één icoontje dat mij niet duidelijk is wat dit eigenlijk betekent. Nu ben ik uitgelogd, moet ik eventjes kijken, dan is het groene icoontje. Even kijken, even terug. Ja, wat dat eigenlijk inhoudt. Dat was mijn vraag. Nou.

Nou, dat is rijker hoogstens en Wallace, dank u wel. Dan ging ik nog naar de heer O, mevrouw Hilders, ja. Ja.

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik lees in de rapportage dat de bureaus heel vaak niet kunnen leveren wat we vragen. Daar zou ik wel graag een toelichting op krijgen. Ben ik toch benieuwd wat we allemaal vragen? Verder zijn wij begonnen met het uitzoeken van het besluitvormingsproces rond het nationaal bestuursorgaan water. En de portefeuillehouder heeft al vaker gezegd: de provincie bepaalt de norm en daar houden we ons aan, en de provincie bepaalde norm één op 25. Wij hebben nu stukken waaruit blijkt dat het waterschap heeft geadviseerd om die norm op één op 25 te zetten, zonder dat daar een fatsoenlijke motivatie bij zit. Ik zou het DB willen vragen om die motivatie van waarom is geadviseerd om één op 25 aan de provincie om die ook aan het Algemeen Bestuur te leveren? Dank u wel. Oh, wacht even, ik vergeet er nog één. Er worden nu 26.000 nieuwe woningen gepland in Limburg. Nou, ik moet toch zeggen dat je die niet allemaal op één op 25 zou moeten gaan neerzetten? Daar staan er al een heleboel en die lopen al risico. En de huizenprijzen kunnen behoorlijk dalen door de klimaatrisico's en ik denk dat wij daar een rol te vervullen hebben om te zorgen dat dat niet gebeurt. En hoe zit het DB daarin? Dank u wel. Nou.

Nou, voor wat betreft de aanpak van de wateroverlast. Mevrouw Verheij en de bijdrage van de andere partijen hebben wij inmiddels een zesknoppenmodel ontwikkeld. Er is enerzijds de knop landelijk gebied, knop één, waar we afspraken hebben gemaakt met de landbouw en met de terreinbeheerorganisaties om circa 10 mm water extra te bergen, bovenstrooms en op de akkers en de hellingen. Zijn dat bindende afspraken? Voor meer bijvoorbeeld zit het in de sok. Maar het is niet bindend. We hebben nu gezien dat we de stimuleringsregeling voor de agrariërs ingezet hebben. We zien eerste jaar, tweede jaar een verdubbeling van het aantal deelnemers en wat we ook hebben gezien is in zijn algemeenheid dat bijvoorbeeld met betrekking tot mais, maar ook met betrekking tot de aardappelruggen, maar ook de uien in stro en noem maar op dat ja op heel veel plekken ziet dat de agrariërs die maatregelen ook gewoon nemen, ook omdat ze leiden tot meer opbrengst. Kost wat meer. Maar als u mij nou vraagt om hoeveel gaat het nou precies? Ja, dat is gewoon niet te meten, maar daar wordt wel aan gewerkt. En dan zie je ook de ontwikkeling dat steeds meer water vastgehouden wordt op die akkers, maar ook de terreinbeheerders staan met de bossing en dergelijke aan de slag om steeds meer water vast te houden. Stedelijk gebied, de gemeentes, daar hebben we mee afgesproken in het... Hoe heet het plan nou ook alweer? Ons... Wat zeg je? Nee, niet het afkoppelplan. We hebben in het programma waar die de broer van de professor aan gewerkt heeft, samen met... Ik ben even uw naam kwijt. Nee, het Limburgse LIWA, ja in LIBAN, ja, sorry, ik was even de naam aan het zoeken. Daar hebben we afgesproken dat de gemeente circa 25% van het verhard oppervlak publiek en privaat afkoppelt. Wat je ziet, en u hebt gelijk, in Noord-Midden-Limburg gaat dat echt als een trein. De stimuleringsregeling die we daarop ingezet hebben voor particuliere bedrijven en woningcorporaties, die is daar zo op. Daar hebben we ook problemen gehad van hoe kunnen we dat voorfinancieren? Zuid-Limburg ligt een andere problematiek aan ten grondslag en wat je daar ziet is dat als gemeentes dat toch die straat gaan opbreken of... En wij gaan renoveren dat het dan meekoppelen van de voordeur wordt meegenomen en natuurlijk ook in de wetgeving staat bij nieuwbouw dat ze voor eigen opvang moeten zorgen. Dat hebben de meeste gemeentes nu ook wel in geregeld. En dan heb je natuurlijk de opgave van ons eigen waterschap. En daarnaast zijn we nu ook heel erg aan de slag met schade beperkt aan de eigen woning. Wij staan bijna elke thema- of bijeenkomst, bewonersbijeenkomst, wat we hebben, hebben we onze medewerker die daar met een schotje staat. De diverse voorbeelden en hij geeft ook echt uitleg, dus je ziet wel dat het langzaam begint te leven, maar dit is echt een kwestie van de lange adem. Je moet gewoon aandacht vragen, aandacht vragen, aandacht vragen en dan zie je dat als je in die kwetsbare gebieden bent waar wateroverlast is dat mensen ook snel bereid zijn om zichzelf te beschermen. Met die schotjes of anderszins maatregelen, waarbij we ook in het programma Water in Balans nu met een pilot bezig zijn om te kijken. Vandaar waar de structurele maatregelen wat langer duren en ook wat lastiger liggen vanwege de kwetsbaarheid van het gebied om daar toch met schotjes ook aan de slag te gaan. In een combinatie tussen de bewoner en het waterschap. Cultureel erfgoed is vanwege flek betrokken en dat betekent vertraging, dus in dat opzicht is dat gewoon een feit. Het is weerbarstig, maar we gaan langzaam maar gestaag door en dat brengt mij dan ook meteen bij de opmerking van de heer Bongers dat we op stoom liggen, dat liggen we zeer zeker. We gaan als een trein, zal ik maar zeggen. Misschien niet de goede uitdrukking, maar dat gaan we wel.

Maar we gaan inderdaad. We gaan inderdaad goed. Stikstof hebt u nagevraagd, dus wel een risico, maar het behoort niet tot de toprisico's en voor een mogelijke stikstofuitstoot kunnen we meestal afsolderen of met maatregelen de uitstoot beperken, dus het wordt wel meegenomen. Die leidraad zijn wij ook heel blij mee. Waar u het over had, waar het ging om de verkenningen, dat helpt. Als het gaat om de redenen waarom het aantal hectares is verdubbeld, heeft te maken met die stimuleringsreden die we aan die agrariërs hebben gegeven, heb ik net al aan gereflecteerd. Je ziet dat die deelname gewoon groter wordt en dat en los van de deelname aan de stimuleringsregeling de agrariër zelf ook zien dat het gewoon meer oogstopbrengst en dat het dus. Wat zeg je? Inderdaad effect. Zegt over op hoeveel bewoners op hoeveel inwoners nu zichzelf beschermd hebben. Ja, dat is lastig, dat hebben we niet echt in zicht. Dat kunnen we alleen wel zien aan de hand van degene die gebruik hebben gemaakt van de stimuleringsregeling. Maar ik weet ook niet of dat door de gemeentes wordt bijgehouden, de exacte aantallen. En daarnaast heb je natuurlijk mensen die zichzelf ook beschermen. Ja, daar hebben wij gewoon geen zicht op. We hebben nu de stimuleringsregeling voor de afkoppelende regenwater van het riool is net verlengd, vandaag van de provincie gehoord dat ze ook akkoord zijn met de verlenging klimaatadaptieve stad. Hij loopt nog 3 jaar en dan hopen we dat, dat moeten we gewoon kijken wat we na 3 jaar gaan doen. Even kijken ja de grondzaken grondprijzen. Alles is gestegen. Meneer Bongers, grondprijzen grondstofprijzen. Wij hebben dat nu wel inzichtelijk gemaakt voor de begroting voor de komende jaren en ook dat we inzichtelijk maken wat dat dan voor de PNC-cyclus betekent. Die vraag over nabetaalde zou ik fijn vinden als jullie even wat nader definieert, want dat begrijp ik niet zo goed.

In de rapportage staat dat er veel mensen niet willen afsluiten omdat ze denken dat ze dan bijvoorbeeld windbare grondbestanddelen niet betaald krijgen. Dat staat zo in de rapportage. Pagina welke?

Pagina 10 staat dat volgens mij of 10.

We even eens kijken, pagina 12 moet ik eventjes, moet ik bedacht, momentje. Pagina

Pagina 12 zie ik het niet staan. Anders houden we die even aan. Ja

Ja, 13. Ja. Dan staat er bij. Zijn ongeveer het einde van de pagina. Oh.

Oh, dat is dat ze voorheen zeggen, maar dat stukje dat ze voorheen grotere prijzen gekregen hebben van anderen. Dat bedoelt u. Zo.

Zo ja, hebben we aan grondeigenaren in het verleden grond verkocht aan andere overheidsprijs. Ja, vergoeding vindbaar. Het

Het is gewoon bij ons in het project niet aan de orde, hè?

Hè? Nee, dat snap ik en maar je koopt.

Koop in de partij, denk aan de anderen.

Andere, ja, die denkt daar anders over en dan zou je een clausule in het contract kunnen opnemen dat dat ondervangen wordt, hè? Als dat wel ooit aan de orde zou kunnen komen. Okay.

Oké. Ja, dat zou kunnen. Ik denk dat dat voor ja. En. Als u het hebt over? Als.

Als het gaat over onteigenen, dan hebben we dat nu in de Omgevingswet ook nadrukkelijk het instrument voor. Daar gaat wel altijd een heel zorgvuldig proces aan vooraf. Nu met de nieuwe Omgevingswet ga je ook gelijktijdig alvast opstarten. En als we een juridisch goede grondslag hebben en we hebben het nodig, ja, dan zullen we daartoe toch overgaan tot onteigening. Maar nogmaals, dan gaan wij niet over één nacht ijs. Dat doen we heel zorgvuldig en dat doen we ook echt als het niet anders kan en als het voor de waterveiligheid van belang is. Dan had u nog de vraag over de financiën, dat was pagina 15, hè? Dan zei u daar lopen de grafieken uit elkaar, maar ook dat heeft weer te maken met gestegen grondprijzen, grondstofprijzen, maar ook arbeidsloonindexatie. Tegenwoordig schrik je echt van de prijzen, alles is verhoogd. Helaas. En het icoontje gepland, dat hebt u goed gezien. Dat is eigenlijk wat prematuur opgenomen. Het betekent dat we in 2023 nog niet gestart zijn met de knelpunten, maar dat we het wel hebben geprogrammeerd. En eigenlijk had dat dus nog niet op die kaart moeten staan. Volgens mij heb ik de vragen van de heer Bongers dan beantwoord en mevrouw Hilders. Het is niet dat wij rare dingen van bureaus vragen. We vragen u gewoon normale dingen, maar zij kunnen om bepaalde redenen vaak niet leveren. Dat heeft te maken met ziekte. Dat heeft te maken met capaciteit en dat heeft ook te maken met de grote vraag naar de bureaus. Wij zijn natuurlijk niet de enige. En dat heeft daar meer mee te maken in het kader van het niet kunnen leveren. En daar hebben we wel. We hebben daar verder nog niks over gedaan, maar we hebben wel intern al geconstateerd dat het wellicht iets is om dan toch eens een keer het gesprek over te hebben. En te kijken, hoe ga je daar nou mee om? En wij zijn het niet. Wij zijn het niet alleen hè? Ook gemeentes maken daar gebruik van en het is maar een kleine hoeveelheid bedrijven die daarin gespecialiseerd zijn, dus we hebben zelf ook al gezegd, we moeten dat misschien toch eens een keer het gesprek wat nader over voeren. Ook binnen de BAB is dat aan de orde geweest. Mevrouw Hilders, u heeft het over de normering en de advisering. Wij worden als waterschap en het is generiek wat ik nu zeg hè, is niet zozeer specifiek waarom ze destijds door het voormalige waterschap Roer en Overmaas geadviseerd zijn. Wij, wij adviseren, wij trekken altijd met de provincie gezamenlijk op in heel veel stukken, zo ook in die normering. En dan wordt gezamenlijk naar gekeken. Maar de provincie bepaalt uiteindelijk welke normering zij nemen. Het besluit, wij hebben geen zitting in Provinciale Staten en wij nemen het besluit niet mee en in dat licht moet u ook die ontwikkeling zien. Voor wat betreft de 26.000 woningen. Ik ben vorige week of de week daarvoor aanwezig geweest op een conferentie van Vastgoed Limburg 2024 en daar hebben wij in ieder geval aangegeven dat wij bij die 26.000 woningen en vanochtend nog met de gedeputeerde kort over gehad, de provincie heeft gezegd. Bovenop, bovenop die 26.000 doen wij nog eens extra 20.000, dus het gaat gefaseerd over 46.000 woningen. Hebben wij afgesproken dat wij als waterschap aan de voorkant meegenomen worden bij de beoordeling van de potentiële bouwlocaties en dan met name vanuit de waterveiligheid. Dus in hoeverre zijn dat risicovolle locaties waarbij wij ook zeggen, het is niet zo dat we per definitie nee zeggen of nee adviseren, want wij hebben geen. Wij kunnen geen dwingend advies afgeven. Discussie die we met de Unie hebben. Dat wordt maandag nog even kort mee in zal brengen, maar waar we wel een advies af kunnen geven. En als ze zoals u zegt gaan bouwen, om dat dan vooral klimaatadaptief te doen en voor nu geldt nog het klimaatscenario een op 100 in het jaar 2050, waarbij wij hebben gezegd informeel. Informeel hebben gezegd, je zou moeten kijken naar het klimaatscenario, een op 100 in het jaar 2100. Want als je woningen gaat bouwen, doe je dat voor langere tijd. Dat doe je niet voor 30 jaar. Dat doe je voor 80, 100 jaar. En nou en we hebben vanochtend het bestuurlijk overleg met de provincie gehad en daar heb ik met de gedeputeerde ook afgesproken dat wij samen, provincie, waterschap en straks de gemeente. Ook ambtelijk gewoon een werkgroep vormen om te kijken hoe we daar vorm en inhoud aan kunnen geven dat we aan de voorkant dat advies kunnen geven. Als een toelichting de vraag is, mag dat hoor? Nou.

Nou, ik heb een stuk uit 2018 waarin het waterschap adviseert aan de gedeputeerde om de norm van 1 op 25 aan te pakken, omdat de kosten veel hoger zijn dan de baten. Maar die motivatie ontbreekt en die zou ik heel graag zien. En ik neem aan dat als u dat advies heeft uitgebracht, dat die motivatie ook geleverd kan worden.

Ik vertel nu wat de vraag waar u naar vraagt. Dat is inderdaad naar aanleiding van een motie van Provinciale Staten geweest, als ik het goed heb. En anders zou ik zeggen, stuurt u mij even door, dan kan ik het intern beter even door.

Door aan iedereen, het is. Ik was wel geschrokken dat wij zelf geadviseerd bleken te hebben om één op 25 te doen, terwijl mij hier altijd is verteld dat de provincie dat had bepaald. En het lijkt erop alsof wij zelf geadviseerd hebben om het niet te doen en alleen maar één op 25 te doen, omdat de kosten en baten niet in verhouding staan. Maar dat kan je nergens zien, nergens zien, dus dat wil ik heel graag hier horen.

Er moet een document zijn, zegt u, uit 2018. Ondertekend.

Ondertekend door u en ja, gericht aan de gedeputeerde. En ja, met wat adviezen daarbij en zo en ik was zelf verbaasd. Dat

Dat ik moet, ik word ook al een dagje ouder. Dus ik ga kijken of ik hem kan opdiepen. Ik kom daar in ieder geval nog op terug. Maar het zegt me zo even niks, maar het zou kunnen. Ik schrijf meerdere brieven en met ja, ik ga kijken. Volgens mij hebben we het daarmee gehad. En dan komen we bij dat agendapunt 2.7. Die bestuurlijke voortgangsrapportage nemen we voor kennis aan en die wordt ook weer geagendeerd ter informatie bij het AB van 20 maart. En dat brengt ons bij het laatste agendapunt.