Tussentijdse evaluatie ‘Vervolg stimuleringsregeling afkoppelen regenwater private terreinen’

Dat brengt mij dan bij agendapunt 3 om advies, agendapunt 3.1, de tussentijdse evaluatie vervolg stimuleringsregeling afkoppelen regenwater, private terreinen en die presentatie. De tussentijdse evaluatie wordt door een presentatie ingeleid door onze adviseur, junior adviseur klimaatadaptatie, Max van Leeuwen. Met alle respect voor het feit dat er hier al een aantal uren zit te wachten, zou ik zeggen, ga je gang.

Doet hij het? Ja, oké, top. Ook vooral respect naar mijn collega Brigitte Smit. Die kon door een overlijdensgeval in haar familie er nu niet bij zijn. Ik zou eigenlijk deze presentatie samen met haar doen.

Nee, beter oké. Ja, even ook vooral respect naar mijn collega Brigitte Smit. Die zou eigenlijk deze presentatie samen geven, maar door een overlijdensgeval in de familie kan ze er nu niet bij zijn. Maar ik wil jullie gaan meenemen in de evaluatie van de vervolgstimuleringsregeling afkoppeling private terreinen. Het programma ziet er als volgt uit, ik ga er niet te lang bij stilstaan. We hebben een aanleiding. We gaan eigenlijk van trechteren. We gaan van boven naar beneden beginnen met een aanleiding, dan de opdracht die we hebben, het belang van afkoppelen, dan wil ik even ingaan op de vervolg op de regeling zelf en dan op de evaluatie. De aanleiding: eind 2021, 31 december, is de oude stimuleringsregeling afgelopen. Daarom is in 2021 door het AB besloten om een vervolgregeling in te zetten. Deze vervolgstimuleringsregeling heeft gelopen twee jaar vanaf begin 2022 tot en met eind 2023 met een WL budget van 1,1 miljoen euro plus het overschot van wat is overgebleven in de oude regeling. En is gezegd dat we in 2023 een evaluatie gaan uitvoeren over de vervolgregeling. Ja, de opdracht die we hebben? Eigenlijk, het afkoppelen komt terug in het beleid van het waterschap, onder andere in het waterbeheersprogramma. In het hoofdstuk klimaatadaptatie staat het namelijk verankerd dat we ook water moeten vasthouden binnen het stedelijk gebied. Dit is ook doorvertaald naar het bestuursprogramma waarin dit ook werd benoemd. Dan ga ik jullie wat vertellen over het belang van afkoppelen. Waarom is het belangrijk dat wij als waterschap ons gaan inzetten voor afkoppelen? Met het oog op het veranderde klimaat is het namelijk essentieel dat we een klimaatproducatiesysteem krijgen. Hiervoor is ook een klimaatadaptief stedelijk gebied nodig. Het watersysteem beïnvloedt niet alleen het stedelijk gebied, maar ook andersom. Het stedelijk gebied beïnvloedt ook het watersysteem. Oh, grappig, en hier zou je het stedelijk gebied in de presentatie die ik heb, zijn die pijltjes. Die zijn nu hier niet, maar die beïnvloeden elkaar. Het afkoppelen van en infiltreren van regenwater in het stedelijk gebied is hierbij een belangrijke maatregel. Ah, daar zijn ze. Daar zie je de pijltjes. Dan wil ik nog iets verder uitzoomen en iets vertellen over de verstoorde waterkringloop. Links hier zie je de waterkringloop die er nu loopt. Ik ga die niet helemaal uitgebreid uitleggen, want anders ben ik veel te lang bezig. Maar het stedelijk gebied, de natuurlijke waterkringloop, wordt eigenlijk door het stedelijk gebied ernstig verstoord door de toename van verharding. Kan steeds minder regenwater infiltreren in de bodem en daalt het regenwaterpeil. Als het regent, wordt het regenwater opgevangen door het riool met het afvalwater getransporteerd naar de RWZI's. Maar het rioolstelsel kan maar een beperkte hoeveelheid rioolwater of regenwater verwerken. En indien er meer regenwater dus in het riool komt, dan kan het op de straat komen te staan en ook in ons oppervlaktewater terechtkomen, wat weer een effect kan hebben op meerdere problemen, zoals bijvoorbeeld waterkwaliteitsproblemen, stankoverlast, maar ook vissterfte. Ook kan wanneer er teveel regenwater uit het riool komt, het benedenstrooms tot wateroverlast leiden. Kortom, de toename van hardoppervlak leidt tot wateroverlast, verslechtering van de waterkwaliteit, droogte, hittestress en verder zijn we natuurlijk onnodig aan het zuiveren op het schone water. Het afkoppelen en infiltreren van regenwater is dus een belangrijke maatregel voor de waterkringloop om de waterkringloop in het stedelijk gebied te herstellen. Dan gaan we naar de volgende. Het afkoppelen levert dus ook een bijdrage aan het realiseren van onze waterschapsdoelen, namelijk de aanpak van wateroverlast, droogte en het verbeteren van waterkwaliteit. En door te kiezen, bijvoorbeeld voor groene oplossingen, levert afkoppelen ook een bijdrage aan het terugdringen van andere klimaatadaptieve effecten zoals hittestress, de effecten op de biodiversiteit en bijvoorbeeld ook op een aantrekkelijke gezonde leefomgeving. Zo wordt elke euro die wordt geïnvesteerd in klimaatregelen ook werkt ook in een maximaal maatschappelijk rendement. Dan kom ik een beetje uit van ja, waar liggen nou de overheid verantwoordelijkheden rondom het afkoppelen? Want je hebt namelijk binnen het stedelijk gebied openbaar gebied en je hebt particulier gebied. In het openbaar gebied is de gemeente aan zet. In het particulier gebied zijn dat de betreffende perceelseigenaren. Hoewel wij als waterschap dus veel belang hebben bij afkoppelen, ligt de verantwoordelijkheid vaak niet bij het waterschap zelf. Alleen bij nieuwe lozingen van hemelwater op oppervlaktewater kunnen we door middel van onze keur eisen stellen. Gemeentes kunnen bij nieuwbouw ook afkoppelen, kunnen ze in hun beleid verplichten. Bij bestaande bebouwing kan het waterschap helaas niks afdwingen. Gemeentes kunnen dat formeel wel, alleen ja, het afdwingen is lastig omdat je namelijk juridisch gezien de noodzaak moet kunnen aantonen hiervoor en dat is in de praktijk vaak erg lastig. Momenteel actualiseert in de Limburg brede samenwerking rondom de afvalwaterketen de beslisboom afkoppelen uit 2025. En hierbij wordt ook gekeken hoe we dit afkoppelen kunnen borgen binnen het beleid hier. Dit project wordt medio 2024 definitief opgeleverd. Ik hoop hier ook een vraag in jullie stellen ook voor de mensen die nog niet bij het inwerkprogramma zijn geweest, want volgens mij is die vraag toen ook gesteld. Welk percentage van het bebouwd gebied in Nederland is verhard? Zou iemand dat weten? Wie?

Ja, dat de 70 komt dichtbij, dat is 75%. In totaal is 25% van het bebouwd gebied. In heel Nederland is groen uiteindelijk uit, ja uiteraard. Het zijn percentages, dus het kan natuurlijk per gemeente verschillen. Het is gemiddeld. Voor dit verharde oppervlakte is ongeveer 50% openbaar en 50% is in bezit van private partijen. Dit laat zien dat gemeenten en waterschappen en de particuliere terreineigenaren hard nodig zijn, ook in het klimaatadaptief maken van Limburg. Dit is nog een kaartje om te laten zien van de percentages aan voor het oppervlak. Maar ik ga er snel naar hun. Dan wil ik gaan naar de vervolg, naar de stimuleringsregeling afkoppelende vervolg. En wil ik het met jullie over hebben, van ja, wat is nou het doel van deze regeling? Ten eerste, het is een gemeenschappelijke regeling. Het is een regeling die bestaat uit financiering vanuit de gemeentes, het waterschap en de provincie. Het doel van de regeling is het klimaatbewustzijn maken en het stimuleren van inwoners, bedrijven en woningbouwcorporaties. En het wordt gedaan aan de hand van 3 sporen en dat is door het vergroten van de bewustzijn van de klimaatverandering en wat mensen ook zelf aan maatregelen kunnen doen. Een financiële regeling en het faciliteren van gemeentes hier. De kostenverdeling die eruit komt is 50% waterschap provinciegeld en 50% gemeentelijk geld. Het proces van de evaluatie die we hebben uitgevoerd. Omdat aan het einde van het jaar de regeling eindigt, heeft het AB eens gevraagd om de regeling te evalueren. We hebben dit ambtelijk geëvalueerd met alle gemeentes in Limburg onder begeleiding van een extern bureau. Namelijk, je ziet hier Ambient. De regeling is inhoudelijk geëvalueerd op 3 sporen. Op de 3 sporen van de stimuleringsregeling die ik net ook al benoemde, dus dat is het vergroten van de bewustwording, de financiële regeling en de faciliteren. Maar we hebben ook een vierde aan toegevoegd en dat is de nadere regel. De beleidsregel die achter de stimuleringsregeling zit en ook de gemeentelijke regelingen die daaronder staan of zo die er vanuit komen. De evaluatie is in de bijlage toegevoegd. Die hebben jullie kunnen lezen en die is dus deze zou ook bestuurlijk gedeeld worden met alle gemeentes. Dan wil ik eerst overgaan naar het spoor één. En dat is het bewustwording stukje. Ja, wat is nou de afgelopen tijd al gebeurd als het gaat om bewustwording via Waterklaar. Ik hoop dat jullie allemaal de site waterklaar.nl kennen. Daarin staan heel veel maatregelen die bewoners ook zelf kunnen nemen als het gaat om het vergroenen of het afkoppelen. Door middel van de website Waterklaar en de platform Waterklaar zijn campagnes ontwikkeld. Folders en berichten op social media gezet. Verder is ook vanuit Waterpeil Noord de binnenwater klaar. Een klimaatbus gekocht. Deze kan ingezet worden bij bijeenkomsten en duurzaamheidsmarkten. En ja, ze kunnen ook gebruikt worden, bijvoorbeeld door afkoppeladviseurs die advies kunnen geven wanneer er subsidie wordt aangevraagd. De resultaten uit dit spoor zijn, is dat de gemeentes aangeven dat de regeling de bewustzijn vergroot. Zonder de regeling zeggen de gemeentes, dat zou er minder afgekoppeld worden. En verder wordt er ook gezegd dat met name de afkoppelcoaches die in dienst zijn dat die van zeer toegevoegde waarde zijn. Deze geven namelijk persoonlijk advies aan mensen en ontzorgen de mensen ook in het zelf in het afkoppelen. Waterklaar en de regeling versterken elkaar. De gemeentes geven aan dat wanneer er een social media post is geweest of wanneer de bus in hun gemeente langs is geweest dat dan de hoeveelheid aanvragen toeneemt. Voor de rest geven we de mens ook aan dat er meer interesse is bij woningbouwcorporaties. Alleen dat die het afkoppelen jammer genoeg wel achterblijft. En dat heeft twee redenen. Vooral de eerste is omdat andere thema's op dit moment bij woningbouwcorporaties voorrang krijgen, zoals de energietransitie. Maar ook omdat de afkoppelregeling die we hebben een korte looptijd heeft en de gemeentes geven ook aan dat het een dilemma is, omdat de woningbouwcorporaties ook langer door plannen. Met het bouwen en het renoveren van huizen. Dan ben ik naar spoor twee gaan over de financiële regeling. Eerst wil ik een stukje vertellen over de eindafregeling van de oude regeling, omdat ik ook al eerder zei van het overschot van de oude regeling. Die wordt toegevoegd aan de vervolgregeling. In deze zie je dus inderdaad de eindafrekening van de oude regeling. Daarin kan je zien dat in Noord-Limburg de regeling volledig is uitgeput. En dat zelfs aan het eind van de regeling, toen het geld oplost in door Waterpeil Noord 2 t extra beschikbaar is gesteld om ervoor te zorgen dat de regeling toen niet stilviel. In het zuiden is het een jammer genoeg een ander verhaal, daar is hij niet uitgeput. De redenen die aangeven die er voor zijn is en omdat in het zuiden de regelingen later van start zijn gegaan. In het noorden was het al vanaf 2017 in het zuiden vanaf 2019. En omdat we het zuiden, de fysieke omstandigheden anders zijn. In het zuiden is het nu eenmaal lastiger om af te koppelen in het vaak als je gaat afkoppelen in het zuiden, dan moet je ook met infiltratiegekatten gaan werken vanwege de lus ondergrond en dat daardoor komt ook een hoger prijskaartje aan. Maar we hebben in de vervolg daarom ook in de volgen. Daar hebben we in de vervolgregeling ook rekening mee gehouden, omdat we hierbij het prijs per vierkante meter voor bewoners hebben verhoogd. Maar we kunnen dus stellen dat het een succes was, met name in Noord. In totaal bedraagt het overschot uit de oude regeling 1,4 miljoen. Dat bedrag zal nu naar de lopende accountantcontrole die is geweest aan de vervolgregeling worden toegevoegd. Dan komen we bij de huidige regeling. In deze overzicht is rekening gehouden met dat dat dus dat overschot wordt toegevoegd. Aan de vervolgregeling. Er zijn nog maar een beperkte hoeveelheid facturen betaald, omdat de gemeentes ja, de gemeentes die weten dat de regeling aan het einde verlost afloopt en niet op een gelijk moment allemaal factureren naar het waterschap toe. Daarom hebben de gemeentes. Die heeft aangegeven wat ze daadwerkelijk hebben uitgekeerd aan de burger. En wat ze verwachten wat nog tot en met het einde van het jaar zou zijn. De inschatting is dat circa 6,3 miljoen overblijft aan het einde van het jaar binnen deze regeling. Samenvattend. Sorry, ik sluit verkeerd. 6,3 miljoen. Net iets anders. Ja, de verwachte onoputting is dus circa 3,6 miljoen en de redenen hiervoor is die die wij hebben gekregen, is dat. Er vaak zijn de gemeentes later begonnen met het vaststellen van de regeling en zijn pas in de loop van 2022 2023 vastgesteld. Binnen de gemeentes. Verder zeggen de gemeentes ook dat ze soms problemen hebben met de bijvoorbeeld de kwetsbaarheid van de uitvoer. Capaciteit. Bijvoorbeeld afkoppeladviseurs die die zijn, die kan je niet zomaar aantrekken, die zijn die lopen niet. Los je rond over de arbeidsmarkt en vaak worden mensen daarvoor ingezet die bijvoorbeeld aan een einde van hun contact zit. Een vlakt tegen pensioen aan zetten. Die worden vaak, die worden vaak ingezet als afkoppeldassur. En ja, dat is toch? Terwijl ze wel heel veel belang zijn voor de uitvoer van de regeling. Hierbij dus kan dus gezegd hebben, bij de financiële regeling is dat circa 30% is uitgegeven en daarmee moet wel gemeld worden dat ongeveer 7 gemeentes niet hebben kunnen aanleveren aan ons om vanwege de vakantieperiode. Dan komen we bij spoor 3. En dat gaat over de facilitaire gemeente via Waterklaar. De gemeente zijn tevreden over de geleverde diensten vanuit Waterklaar, zoals bijvoorbeeld de campagnes, de social media berichten, maar ook bijvoorbeeld alle folders en beeldmateriaal ze. Ze voelen zich ontzorgd door Waterklaar. Gemeentes geven aan wel aan dat ze het belangrijk vinden dat ontgroening ook in de communicatie veel aan aandacht blijft, omdat dat een aansprekend thema is op dit moment, ook binnen het stedelijk gebied. Goeie. Dan ga ik nog even in op spoor 4 en dat is de ja wat. Wat is nou? De evaluatie van de nadere regel en de gemeentelijke regelingen? De huidige na de regel van het waterschap geeft de gemeente aan. Die werkt goed en biedt voldoende maatwerk. Eigenlijk geven de gemeente anders ze tevreden zijn met de huidige regeling. De huidige regeling is ook breed ingestoken en gebied voldoende maatwerk, zoals bijvoorbeeld de gemeentes kunnen tot 1 max van € 20 per vierkante meter of de onderkant zelf een keuze maken wat ze geven aan de bewoners en ze kunnen bijvoorbeeld ook makkelijk combineren met vergroeningsregelingen waar ook afgekoppeld wordt. Dus de gemeente geeft aan dat de huidige regeling genoeg maatwerk biedt. Daarom geven de gemeentes aan van het aanpassen van de regeling is bij op deze punt is niet nodig. Ook een puntje die ik net al aangaf BUK bij de financiële ring en dat is dat de kwetsbaarheid van de personele uitvoer van gemeentes uitvoer capaciteit van de uitvoer. De uitvoer van de regeling kost namelijk veel tijd, met name van de afkoopadviseurs geven ze aan de inzet van afkoppeladviseurs. Echter is juist de kracht van de regeling. Gemeentes kunnen de uitvoer van de regeling in dit tempo bij behappen, maar als een afkoppeladviseur ziek wordt of met pensioen gaat, wordt het lastig om nieuwe mensen te vinden. Er is nog een, er werd nog een voorstel gedaan vanuit de gemeentes en dat was dat mogelijk. Misschien. Waterschapsmedewerkers die beschikbaar waren. Vanwege omstandigheden zoals leeftijd zouden kunnen inzetten. Ja, de vraag is of dat dat wel haalbaar is. Maar ja, concluderend kan het dat dat de gemeentes tevreden zijn over de over de huidige regeling. Het verzoek is daarom van de gemeentes en wat uit de evaluatie komt. ADL is om de regeling technisch te verlengen met 3 jaar. Waarom? Waarom geven de gemeentes het aan ja afkoppelend blijft belangrijk en het is niet alleen een taak van de gemeentes en van het waterschap, maar ook van boete gemeend goed worden. Het moet van iedereen een taak worden. Daardoor is klimaatbewustwoording worden belangrijk. De regeling werkt goed en begint overal te lopen. Stoppen nu zou zonde zijn. Er is op dit moment voldoende budget binnen de de gemeenste provincie en de gemeentes beschikbaar, dus er over geen nieuwe financiële investeringen zijn nodig. En, er is meer kans ja voor bedrijven en om woningbouwcorporaties om aan te haken bij de regeling, omdat die natuurlijk met langer termijn planningen werken en in dierentijd zouden ze daar meer ruimte voor hebben. Voor de rest is ook een kans om met groene oplossingen te werken. Daarom de vraag aan het AB te nemen besluit is kennis te nemen van de evaluatie. En de voorregeling voor de laatste keer technisch te verlengen met 3 jaar. Boodschap, zoals ik net ook al eerder heb gezegd, is daarbij wel dus dat de de regeling vooral draagt bij draagt bij vooral aan de bewustwording. De klimaatbewustwording. Want bij het totaalbudget zou ongeveer 4% afgekoppeld worden. En dat natuurlijk afkoppelen een een opgave blijft van alle partijen. Nou.

Nou, meneer Van Leeuwen, dank u wel voor de duidelijke presentatie. Die is helder en duidelijk. Ik ga even kijken of er een vragenrondje nog is en ik begin bij mevrouw Hesen-Slots. De heer Driessen. De heer Lanckohr. De heer Voesten. Mevrouw Beeren-Adriaans. De heer Tielen. En dat was het, denk ik. Mevrouw Hesen-Slots, dank.

Dank u wel, voorzitter. Ik had een vraag over de woningbouwcorporaties, maar dat heeft meneer in zijn verhaal uitgelegd. Maar de andere vraag is of de gemeente duidelijker uit kan leggen dat de gemeentes zelf kunnen weten wat ze aan de inwoners vergoeden. Heb ik het zo goed begrepen, de vraag?

Ja, of het bedrag wat de gemeentes vergoeden van het totale bedrag, of dat de gemeentes dat zelf mogen bepalen wat ze aan de inwoners die meedoen aan Waterklaar met afkoppelen, wat ze daarvoor vergoeden, of is er een vaste vergoeding voor? Nou.

Nou, in principe hebben wij een macht van een geïnventariseerd.

De vragen, want dat gaat nog altijd via de voorzitter en daarna gaan we naar de beantwoording toe. Dank u wel en dat is ze. Ja.

Ja, ik heb twee vragen. Ten eerste, hoe komen jullie erbij dat 65-plussers afgeschreven zijn? Vreemd, want er zijn er heel veel die heel oud worden. Die kunnen heel goed zijn, ook nog levenswijs, en kunnen heel goed inschatten of daar nog iets te halen is. Ja, dat. En dus ik denk dat daar nog heel veel winst te halen is als jullie daar anders tegenaan kijken. Dat is één. En twee, is het ook mogelijk om gedeeltelijk af te koppelen? Er zijn heel wat situaties waarbij bijvoorbeeld de schuur prima af te koppelen is, maar het woonhuis niet, gewoon heel simpel omdat die wel grondvoor hebben liggen, maar de infrastructuur die daar is het niet mogelijk maakt. Ja. Jalang.

Ik heb even bij het overzicht bekeken. Daar is nogal wat geld toegezegd voor het gebruik van die afkoppeling van die dingen. En dan kijk ik naar de prognose ervan. Daar is ja maar 1/3 eigenlijk wat dadelijk geprognotiseerd is. En als ik dan een lijstje kijk, dan vraag ik mij af of alle gemeentes even actief zijn in het promoten van het afkoppelen van het regenwater. Kun je daar ook een antwoord op geven?

Ja, ik ben ook wel voor dat er wat oudere heren of dames advies gaan geven bij het afkoppelen, want die hebben toch meer verstand van dat soort dingen, denk ik dan. Ik vraag me dan ook af hoe de afkoppeladviseurs opgeleid worden, want als ik kijk hoe nou tegenwoordig afgekoppeld wordt, wordt allemaal plastic in de grond gestopt. Allemaal kratjes, terwijl de oen hier het is gewoon één betonnen put in de grond gestopt en met gaatjes erin. Dat werkt net zo goed en dat kost nog niet de helft. Dus ik vraag me dan af, hoe worden die adviezen? Hoe komen ze op die adviezen met die kratten? Waar komt dat vandaan dat plastic in de grond? Dan

Dankjewel, voorzitter. Ja, het woord voor mijn woordvoering balanceer ik met lef. Ik

Goed, dat zullen we dus doen, want wij twijfelen. We zijn ons bewust van het feit dat het nodig is dat we de mensen bewust moeten maken van het afkoppelen, dat dat gewoon belangrijk is. Maar wat is de effectiviteit van het afkoppelen en moeten wij wel het werk van de gemeentes gaan doen? Is het niet aan de gemeente zelf om de mensen er bewust van te maken? Mensen, jullie moeten vergroenen, jullie moeten afkoppelen. En dan neem ik als voorbeeld, ik weet dat ik wat doe in de gemeenteraad van Roermond. Ik heb een jaar of drie geleden aan de toenmalige wethouder gevraagd: doen wij nog wat aan afkoppelen? Nee, daar doen we niks aan. Er is geen geld voor. Jawel, nee. En nu komt Roermond met: wij willen geld. Dus ik vraag me af, moeten wij de gemeentes wel dit geld geven? Prima, vind ik helemaal akkoord, dat hadden ze maar eerder ja moeten zeggen. Mevrouw.

Mevrouw Vera, uw vraag is duidelijk, dus die gaan we ook beantwoorden, de heer Tielen. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Ik heb een viertal vragen. Allereerst, uit de evaluatie van Ambiant Advies blijkt dat door de deelnemende gemeenten een aantal aanbevelingen worden gedaan en onze vraag is: worden al die aanbevelingen overgenomen en zo nee, welke niet en waarom niet? Ten tweede geven de gemeenten het signaal af dat het stimuleren van afkoppelen door particulieren niet de meest efficiënte manier is om oppervlak af te koppelen. De gemeenten vragen het waterschap samen met hen te verkennen of er nog andere mogelijkheden zijn verhard oppervlak af te koppelen en is het DB ook voornemens om aan dit verzoek te voldoen? Ten derde blijkt uit het financieel overzicht dat als bijlage is meegestuurd, uit de prognose van een aantal gemeenten dat ze over de toegekende reservering lijken te gaan of al zijn gegaan en de vraag van Water Natuurlijk is: wordt deze overschrijding door het waterschap gedekt? En zo ja, waardoor of waaruit wordt dit gefinancierd als overige gemeenten hun reserveringsruimte ook volledig gaan benutten? En tenslotte verkeer ik in de gelukkige omstandigheid dat ik in de gemeente Venray woon, waar mijn regenwater of hemelwaterafvoer is afgekoppeld en ik daarom een korting krijg op de rioolheffing en ik wil het DB verzoeken om ook met andere gemeenten in gesprek te gaan om zo'n zelfde soort regeling in die gemeenten voor elkaar te krijgen. Want ik denk dat dat ook een stimulans is om de hemelwaterafvoer af te koppelen. Tot zover. Goed.

Goed, ik ga proberen zoveel als mogelijk antwoord te geven op uw vragen en ik zet mijn hulplijn in als ik het niet weet. Overal misschien toch dan, want het kopt plotseling links en rechts op de stimuleringsregeling is echt ingezet om het bewustzijn te verhogen voor burgers, bedrijven en woningcorporaties. Het gaat sneller in Noord dan in Zuid en dat heeft te maken met onder andere de grond. En en en aan het afkoppelen zoals de heer Voesten dat ook al aangaf. We hebben de regeling zoals die er nu ligt ten opzichte van de eerste regeling al versoepeld. We hebben aangegeven dat gemeentes maximaal € 20 per vierkante meter kunnen subsidiëren als er aanvragen komen. Het systeem is als volgt: we hebben aan de gemeentes die de regeling hebben vastgesteld, € 60.000 min of meer toegekend. De gemeente gaat daarmee aan de slag. Daar komen inwoners die gaan aanvragen en op het moment dat de gemeentes gaan uitbetalen, moeten ze er rekening mee ons terugleggen. Daar zie je al het verschil in wat er uitgegeven is aan de regeling zelf versus wat er bij ons gedeclareerd is. Dus daar zit al wat verschil in. We hebben de gemeentes redelijk vrijgelaten om wel of niet af te koppelen. We hebben dat wel een geloof 20 m² eis bijgelegd, maar ik hoor van Max wel of dat wel of niet klopt? Die

Die eerste vraag, wil je of? Die eerste vraag dat je mag. Eén perceel mag meerdere aanvragen doen. Nee.

Nee, maar het ging om de hoogte van de bedragen of die € 20 per vierkante meter.

Meter ja, dat is € 20 per keer dat mensen, ja, klinkt toch. Ja

Ja, dus dat is door de bank genomen wel het advies. Als een gemeente daarvan afwijkt, weten wij natuurlijk ook niet. Maar goed, dat is dan aan de betreffende gemeentes. Wij hebben met de woningbouwcorporaties ook regelmatig contacten, zeker als projecten gaan doen. Maar zoals gezegd, daar gaat meestal ook het hele verduurzamingstraject vooraf in de energietransitie. Sommige gemeentes zijn actief, andere gemeentes zijn minder actief. Dat heeft ook te maken, zoals uitgelegd, met de beschikbaarheid van de adviseurs. En u mag rustig van mij aannemen dat wij heel blij zijn met medewerkers die niet meer werkzaam zijn bij een gemeente of het waterschap en die ook nu al heel vaak de rol van coach op zich nemen. Ik weet onder andere dat de persoon die zich bezighoudt met de waterklaarbus, om het zo maar te zeggen, ook werkt aan de vergroening van schoolpleinen in met name Midden-Noord Limburg vanuit het Waterpanel Noord. En dan heb je ook meteen de situatie te pakken dat het Waterpanel Noord heel erg actief is op dat vlak en die ook nut en noodzaak inzien, wat op zich logisch is, omdat men merkt met zandgronden in Midden-Noord Limburg en het dus makkelijker afkoppelen is. Daar loopt de regeling, zoals we ook net zagen, eigenlijk als een tierelier. In het kader van laten we het niet alleen bij de particulieren houden, hebben wij als Waterschap Limburg nog voor de verkiezingen, zeg maar, een beleid vastgesteld op bedrijfsterreinen. Dat is niet primair onze taak, we hebben daar ook geen middelen voor, maar de middelen vanuit de stimuleringsregeling mogen wel door bedrijven gebruikt worden. Roermond is een prachtig voorbeeld van de toenmalige wethouder, die samen met bedrijventerreinen Roerstreek.

Door dat verheerlijk altijd of het Noord of Oost is van het waterpeil destijds € 176.000 subsidie hebben gekregen om het bedrijventerrein af te koppelen en dat is ook gebeurd. Dus één van de zaken. Ja, ik ga u dadelijk, u zit te popelen, maar ik maak het even af en dan geef ik u de gelegenheid om te interrumperen. Zo zijn we op meerdere vlakken met bedrijventerreinen aan de slag om te kijken of we kunnen stimuleren en enthousiasmeren om af te koppelen. Dat is bij het bedrijventerrein in Venlo Noorderpoort, dat is in Lomb bij Arcs, hè? Dat is wat even de naam van de bedrijventerrein kwijt. We zitten op een aantal terreinen waar we met onze adviseurs echt adviseren, stimuleren en kijken, waar kunnen we helpen? Dat we daar ooit misschien één keer één stimuleringsregeling ook op in willen zetten. Dat is een persoonlijke wens van mij. Direct hebben we daar geen opgave, maar indirect halen we daar natuurlijk de meeste vierkante meters afkoppelen bij die bedrijventerreinen. Los van het feit dat je van gemeentes wil dat ze bij nieuwe bedrijventerreinen dat als een eis opleggen. Dus in dat opzicht zijn wij daar wel ja heel erg, heel erg actief mee. Ik zie dat u zit te popelen, mevrouw Beeren-Adriaans, bij interruptie stelt uw vraag. Dat

Dat klopt misschien wel voor de bedrijventerreinen, maar voor de particulieren was het niet. Ik heb het dus gevraagd. Er was een schwalmen, werd daar dus een nieuwe weg aangelegd en zo? Nee, doen we niet, en dat vind ik dus erg jammer dat dat niet gebeurd is. Ja

Ja, nou ja, aan u de uitdaging om dat in Roermond weer op de agenda te zetten. Want nogmaals, wij kunnen wel stimuleren, maar wij kunnen niet bepalen voor de gemeentes dat bepaalde gemeentes uiteindelijk nog zelf. En je ziet ook dat daar waar enthousiasme zit bij de betreffende ambtenaren, daar loopt het echt goed en daar waar dat dan niet zit, daar loopt dat gewoon minder. Dus ja, de verschillen die je in de grafiek ziet, die zijn met name ten gevolge van wel gedeclareerd, niet gedeclareerd. En wat is wel uitgegeven en wat moet nog gedeclareerd worden bij het waterschap, dus daar zitten wat verschillende cijfers in. En ja, het risico wat we lopen dat toegekende reserveringen overtekend worden, dat zou er theoretisch gezien in kunnen zitten. Maar in de praktijk blijkt dat dat zich toch wel een beetje nivelleert of in evenwicht is met de gemeentes die iets minder actief zijn, dus dat is een beetje de balans. En zoals de heer Van Leeuwen net ook zei, de oude regeling was uitgeput bij Waterpanel Noord. Daar waren gemeentes, die hadden toch verplichtingen en lopen en aangaan. En toen heeft het waterpanel ervoor gekozen om, ik dacht, 2 ton te steken in het afkoppelen van, want dan zijn ook de gemeentes op dat moment waar wij overigens ook wel deel van uitmaken, verantwoordelijk voor de financiering daarvan, dus dat zie ik vooral in Noord als een uitdaging, maar in Zuid zie ik dat niet, waarbij we ook hebben gezien dat met name op basis van de grote wateroverlast die we in 2021 hebben gehad, gemeentes andere prioriteiten hebben gesteld. En eerste focus hebben we gehad op de wateroverlast en je ziet nu dat in 2023 de gemeente Valkenburg de regeling pas heeft vastgesteld, dus ik denk dat ze blij zijn met de regeling, omdat ze nu ook daadwerkelijk kunnen gebruiken. Het is ook een beetje maatwerk. Waar je mee zit? Nou goed, de heer Voesten die vraagt naar waar de plastic kratten en waarom niet betonnen put. Ik denk een suggestie die we mee kunnen nemen. Maar nogmaals, het is ook als je naar de site van het Waterklaar kijkt. Hoe kun je afkoppelen? Onze junior adviseur die heeft aan de wieg gestaan en staat er nog steeds aan een boekwerking met een achttiental maatregelen in Max die mensen kunnen nemen om regenwater af te koppelen van het riool. En als je afkoppelt moet je het natuurlijk ook doen, dus dan is dat het niet gaat zorgen voor nieuwe wateroverlast, dus dat is ook een issue. Woeste wil bij interruptie iets vragen. Ja

Ja, ik geloof wel. Ja, 20 jaar tegen afkoppelprojecten aan en dan zie ik gewoon dat in het verleden die kratten die geplaatst zijn, dat die gaan verstoppen na verloop van tijd en dat die na 10 jaar niks meer doen. Dus ze bleven maar doorgaan met die krat in de grond douwen en ze doen in principe niks meer, dus dan zit je weer met het waterprobleem. Hetzelfde waterprobleem als je had voordat je die krat in de grond stopte. Alleen dat is het dan 10 jaar later, dus je zult wel moeten kijken. Wat heeft het op lange termijn effect, wat van systeem je in de grond stopt en ik denk dat dat ook wel een taak van het waterschap is om dat in de gaten te houden. Ja.

Ja, ik denk dat het goed is om dit als suggestie ook mee te nemen in de vervolgregeling. Volgens mij kijk ik daarbij naar de secretaris vanavond.

Dat kan. Het is niet zo dat je je hele perceel moet afkoppelen als je.

Hij is aan, maar je zit daar te praten. Ah

Ah, sorry, gedeeltelijk afkoppelen kan. Die vrijheid zit in de regeling. Ja, Driessen, had ik de heer Lanckohr de vraag van.

Van mevrouw Berend: Moeten wij dit wel doen? Moet de gemeente dat niet zelf doen? Wij...

Wij stimuleren en de gemeentes moeten dat zeker zelf doen, maar we hebben gezien dat geld wel eens helpt en wij hebben er belang bij. Het helpt ook aan onze opgave om minder wateroverlast te hebben. Dat is eigenlijk ook een beetje in de lijn, zoals de heer Tielen dat stelt. Het helpt, het is niet veel en we hebben nu gezegd, we doen het voor 3 jaar en dan komt het. Dat is een taak en een zaak van de gemeente om een stimuleringsregeling te zetten op bijvoorbeeld de rioolheffing in de gemeentes. Ik weet dat onze oud-voorzitter, destijds wethouder in de gemeente Venray, dat heeft ingevoerd. De eerlijkheid gebiedt te zeggen, meneer Tielen, dat ik daar natuurlijk achteraan ben gegaan toen ik hier pas DB-lid werd en eens gevraagd heb, wat heeft dat nu daadwerkelijk opgeleverd? Valt in de praktijk mee. Ik wil niet zeggen tegen, maar destijds, hè? Het stimuleert, maar het leidt niet tot die grote hoeveelheden afgekoppelde vierkante meters wat je eigenlijk zou verwachten. Daarmee wil ik geen oordeel uitspreken, hè? Het is er, het is goed en ik denk dat toekomstig gemeentes zelf ook zullen gaan nadenken en misschien komen tot die stimulering binnen hun eigen rioolheffingsstructuur. Dat zal vast wel een onderdeel zijn. Meerdere gemeentes in Nederland hebben dat al. Ik ben van de bewustwording vergroten van de wortel en ik ben minder van de stok, maar daar kun je verschillen over denken, volgens mij. Nee.

Nee, nog eentje van meneer Tielen of de aanbevelingen door de gemeentes worden overgenomen. Dat

Dat is de vraag voor de gemeente.

De gemeenten doen in het rapport een aantal aanbevelingen aan het waterschap. Ja.

Ja, ik kijk, daar moet ik even naar Marc kijken of die allemaal zijn overgenomen, want dan moet ik te diep in mijn geheugen graven dus. Dan

Dan moet ik ook even. Ik kom nog terug op die vraag, ja. Dan

Dan kijk ik voor de tweede termijn, wie wil er voor de tweede termijn reageren? Heer Vermeulen. Petra.

Je hebt mevrouw Beeren. Daar blijft het bij mevrouw Beeren. Dankjewel

Dankjewel, voorzitter. Wat ik eigenlijk mis in dit verslag is hoeveel procent er nu werkelijk afgekoppeld is per gemeente, dus in bedrijventerreinen, maar ook voor de gewone mens, hè. Dus dat kan ik niet terugvinden in dit rapport.

Ja, mijn vraag is of dat op dit moment niet gebruikelijk is en dat bij alle nieuwbouw en ook als een riolering wordt vervangen, dat dan alles gescheiden wordt, want dat is wel belangrijk dat dat naast dit ook gebeurt. En

En dan ga ik naar die Driessen. Ik

Ik wil toch terugkomen op die discriminatie, zoals ik dat vond. Waarom wordt er niet actief geworven bij oudere mensen die gewoon veel meer tijd hebben en al die andere dingen die ik noemde? Ik vind dat één grote gemiste kans. Ja.

Ja, want iemand heeft de microfoon nog aanstaan. Ik denk dat de woordkeuze ongelukkig was, laat ik daarmee beginnen. Want wij zien dat met name ook de oudere werknemers, maar ook de gepensioneerden echt nog volop actief zijn en ook volop inactief ingezet worden. Ik ga geen voorbeeld noemen, maar ik kijk ook de heer Van den Berg aan. Ook wij doen dat actief. Dus dat is zeer zeker het geval als het gaat om gemeentes en dan is dat aan de gemeentes om daar invulling aan te geven. Wij adviseren, wij stimuleren, dus wat dat betreft vind ik echt een woordkeuze ongelukkig. Moment van nieuwbouw en aanpak van riolering. Wat je vaak ziet, is dat een gemeente als die een riolering gaat vernieuwen, dat er dan een gescheiden stelsel geplaatst wordt en dat bij de inwoners de afkoppeling tot aan de voordeur meegenomen wordt in dat traject. Ik vind dat winst, zeker in die gebieden waar het lastig afkoppelen is. Daar wordt het gewoon meegenomen, maar dan zit je in de reguliere trajecten van een gemeente. Zij zullen niet naar voren halen om af te koppelen, maar als het op de rit staat meer. Ze is daar een heel goed voorbeeld van. Die hebben echt gescheiden. Die hebben tot aan de voordeur afgekoppeld en dat als ze eenmaal op die plek zijn, wordt het gewoon integraal bekeken en dat is ook slim en dan heb je ook de kosten kun je daaraan hangen. In de buurt van.

Dus het ging wel over Roermond en dan ga ik ook nu naartoe. We proberen, we hebben in de vorige bestuursperiode op vraag van de heer Achten hebben wij een inventarisatieronde gedaan om te kijken, wat hebben gemeentes nou afgekoppeld en wat ligt daarvan vast? Dan kom je tot twee conclusies. De deelnemende gemeentes waren bedroevend, want die hadden zoiets van waar moet ik nou de capaciteit vandaan halen om dat te gaan achterhalen, want hier ligt niks vast. Is ook nooit vastgelegd. Dat ging gewoon mee in de projecten, dus. Dus en de bereidheid om die informatie te geven. Ja, die was ook minder, want die zei Waterschap, wat willen jullie daarmee? Wat moeten jullie daarmee? Dus de gegevens zijn er a. niet. Ben je de bereidheid om daar capaciteit op in te zetten in een tijd waarin er al een capaciteitsgebrek is en dus de gemeentes zeggen, ik heb wel wat beters te doen, ik zeg het gewoon zoals het is, is ook niet, ligt ook niet op ons bordje, hè? Omdat het om bewustzijn stimuleren gaat, de bewustwording vergroten. Dat willen we met zijn allen, want klimaat verandert. Ja, zullen we toch daarmee in ieder geval de komende 3 jaar en ik hoop dat het AB daar ja tegen gaat zeggen en daarmee rond ik ook deze tweede instantie af. Om u te vragen of u vindt dat dit geagendeerd kan worden als een hamerstuk of een bespreekstuk? Een hamerstuk, neem ik aan? Een hamerstuk. Zijn jullie nou bij hamerstukken? Hamerstuk.

Nee, maar ik had begrepen dat dit een bespreekstuk zou worden, dus dat gaan we ook als zodanig agenderen. Dank u wel voor de constructieve bespreking van dit onderwerp en dank aan de heer Max van Leeuwen voor het geduld en de goede uitleg van de evaluatie en de vervolgregeling. Dan komen we aan ons laatste agendapunt.