Vaststelling Jaarverslag/Jaarrekening 2022 Waterschap Limburg

Dat is de vaststelling van de jaarrekening. Dan geef ik zometeen de accountant eerst het woord om even een korte toelichting te geven op de jaarrekening. Daarna maken wij een rondje vanuit het AB met uw vragen. En dan eventueel nog een tweede rondje mocht dat noodzakelijk zijn. Mag ik u het woord geven?

Ja, zeker wel, dank u wel, voorzitter. Ja, we hebben inderdaad een controleverklaring verstrekt. Die hebben jullie als het goed is bij de stukken zien zitten. Wat mij betreft geef ik een korte toelichting op pagina 5 van het accountantsverslag, ons dashboard met de belangrijkste bevindingen en ontwikkelingen. Ja, linksboven, niet onbelangrijk, staat de conclusie dat wij een goedkeurende controleverklaring verstrekken voor zowel getrouwheid als rechtmatigheid, dus enerzijds het voldoen aan wet- en regelgeving. Anderzijds geeft dit stuk nou een goed beeld, een getrouw beeld van de werkelijkheid. Daar gaat het uiteindelijk om. De toleranties waar wij mee mogen werken, conform jullie controleprotocol, staan benoemd en wij hebben uiteraard getoetst of het BBVW is nageleefd en ook de WNT, Wet normering topinkomens, op de juiste manier is toegelicht en verantwoord. Dus wat dat betreft allemaal groene seinen. Als je kijkt naar de belangrijkste bevindingen, in eerste instantie even toch ook kort terugkomend op die voorziening watercrisis, natuurlijk naar aanleiding van de gebeurtenissen van alweer bijna twee jaar geleden. Nou, die staat er nog en die hebben wij natuurlijk getoetst op van goh, is die nou juist, volledig en hoe zit het met de uitgaven die je de komende tijd nog gaat doen? Dat is afgelopen jaren en 2022 wel al uit die pot, zeg maar, geld nodig geweest en zal de komende jaren als het aan de locatie van plan uiteraard naar nul gaan aflopen. Dan hebben wij een tweetal bevindingen, één gaat over enkele aanbestedingsfouten. Die leest u ook verderop in het stuk. Dat heeft onder andere te maken met de aanbesteding van verzekeringen, ook al uit 2021. En daarnaast hebben wij bij de afgrenzing, ik moet natuurlijk op een gegeven moment die administratie sluiten, want je wil de jaarrekening gaan opmaken en dan komen er toch van leveranciers nog wel eens een keer wat facturen. Nou, dat herkennen we denk ik allemaal. Nou, daar zijn wij natuurlijk secuur op en alert op of dat dan het juiste jaar wordt verantwoord. Nou, je ziet daar ook dat er nog een bedrag betrekking had op bepaalde activa en voorzieningen eigenlijk van 2022. Nou, is goed om te weten dat die dus in 2023 uiteindelijk in de administratie pas terecht zijn gekomen. En als je dat bij elkaar optelt, dan zit je in ieder geval nog ruim onder die grens van bijna 1,9 miljoen euro, waardoor wij dus ook die goedkeurende verklaring kunnen verstrekken. Nou, daar rechts staat het resultaat, dat zal vragen wat laat in de meeting, maar ook onderwerp van gesprek zijn geweest. Als je dat ook koppelt aan het weerstandsvermogen rechtsonder aan de risico's die je loopt. Ja, zie je natuurlijk dat de buffer wat dat betreft niet meer voldoende is. Wat ook als onderdeel van het herstelplan dat de komende jaren om die financiële positie weer op orde te krijgen natuurlijk een belangrijk thema wordt en is. En korter geven links onder de verwijzing naar onze tussentijdse rapportage. De mensen opletten die wij richting de organisatie uitbrengen om belangrijke adviezen onder bedrijfsvoering op een goede manier te laten landen en aan één van die dingen die je leest, je bedden. De aandachtspunt is toch ook gelet op die rechtmatigheidsverantwoording die over een aantal jaren ook voor waterschappen gaat gelden om toch die interne controlefunctie nader te gaan vormgeven. Dat is denk ik wel een belangrijk thema. En daaronder IT waar we uiteraard ook in de managementletter wat detailopmerkingen staan. Die zijn vooral voor directie en management om te kijken, hoe gaan we nou met informatiebeveiliging doen we dat nou op een goede manier kunnen wij nou gebruik maken van jullie IT-systemen voor onze controle? Is dat wat mij betreft een notendop als je kijkt naar de jaarrekening 2022.

Dank u wel. Wat mij betreft doen we dit even in twee rondes. Dat betekent dat er eerst een vraagronde van u kan plaatsvinden in de richting van de accountant. En dat daar daarna een vraagronde kan plaatsvinden van u in de richting van het dagelijks bestuur, daar waar het om wat andere zaken gaat. Wie mag ik het woord geven om nog vragen te stellen in de richting van de accountant? Verduidelijkend, etcetera. Ik zie de heer Van Mierlo. Ik zie mevrouw Kaanen, wacht. Ik ga even meeschrijven. Mevrouw Hilders. Heel dorst, met excuses. Oké, ik heb er drie die had ik nog niet. Goed, dan begin ik met mevrouw Hilders.

Heb. Hoe noemen we dat? Het is een mooie naam. Noemen we dat het accountantsverslag, een soort samenvatting gelezen van de accountant, en dan hebben ze een aantal risico's geformuleerd en dat noemen ze management override of controls. En ik heb niet helemaal helder wat ze daar precies mee bedoelen. Ik kan er wel een paar dingen bij voorstellen. Wilde ik een toelichting opvragen. Ik wilde u ook vragen, maar dat geldt ook voor de drie andere punten die ik nog ga melden, of u ook aanbevelingen heeft of hoe daar in het vervolg mee om te gaan. De volgende is ongeautoriseerde handelingen in een financieel systeem dat Coda heet en een tijdschrijfsysteem en verder asset management. Vaste activa is natuurlijk ook allerlei afschrijvingen. Dingen aan vast mag ik aannemen en volgens mij heeft u al iets gezegd over de Europese aanbesteding. Maar ik zou heel graag daar een korte toelichting op krijgen. Dank u wel.

Dan kijk ik in de richting van de heer Van Mierlo. Dank u wel, voorzitter. Ik heb één vraagje achteraan. De jaarrekening staat zowel een onttrekking als een toevoeging aan de bestemming. Zozeer of subsidie afkoppelen regenwater? Ik vroeg me af waarom dat niet gesaldeerd is of dat het logisch is om van dezelfde reserves zowel een onttrekking als een toevoeging te hebben. En dan had ik nog, mevrouw Kaanen.

Ja, dank u wel, voorzitter. Kunt u nog iets zeggen over de toekomstbestendigheid van het investeringsvolume?

Kom je als er af en toe weer even mee te schrijven en dat linkerhandje gaat dat niet altijd even snel. Ik kijk even in de richting van onze accountant in hoeverre hij op een aantal van deze vragen antwoorden kan geven. Ja dank.

U wel. De vragen van mevrouw Hilders, die begonnen onder andere over dat management override of control. Dat staat in onze controleverklaring, hè? Moeten we dit jaar voor het eerst fraude risico's benoemen? En dat is een wettelijke plichtontwikkeling, ook in het land om op die manier de accountant te vragen om daar nog eens een keer goed naar te kijken en daar ook in die verklaring expliciet over te rapporteren. Een van de risico's die we bij iedere controle moeten onderkennen is dat management override, mooie term. Hoe kan het management nou bepaalde zaken in de organisatie eventueel beïnvloeden, hè? Dat is een bepaald risico wat wij moeten tackelen. Als je het hebt, bijvoorbeeld over bepaalde schattingen die je maakt of andere subjectieve gegevens die je op een of andere manier moeten landen in een jaarrekening, wordt ons gevraagd om daar heel kritisch naar te kijken van goh, challenge nou de organisatie en directie. En het college ook, ja, hoe doe je dat nou? Welke veronderstellingen liggen daar aan ten grondslag en zorg dat je daar in ieder geval heel scherp op bent. Dat is eigenlijk de gedachte achter die management override paragraaf waar we dan ook over rapporteren. Een extra werk op doen om te kijken naar bepaalde memoriaalboekingen, wat misschien wat technisch, hoe welke journaalposten gaan nou buiten de reguliere processen om en is daar een goede reden voor. Daar worden wij eigenlijk, daar huren jullie ons voor in om dat op een goede manier te checken, dus dat is eigenlijk de achtergrond van die passage. Hetzelfde geldt eigenlijk voor die ook geautoriseerde handelingen. Als je kijkt naar logische toegangsbeveiliging voor bepaalde financiële applicaties. Het gebruik van superuser rechten die vaak in heel veel organisaties voorkomen omdat je elkaar wil vervangen en je moet soms snel kunnen reageren, maar dat betekent wel dat wij samen met de organisatie ook kijken. OK, welke risico's zitten daar in en achteraf nog eens een keer heel goed nagaan of daar dan geen misbruik van gemaakt is? Nou, dat zijn bekende voorbeelden van die passages. De vraag over de Europese aanbestedingen. Ja, die had ik zojuist ook een dashboard, hè? Dat is een belangrijk thema natuurlijk om te kijken van doe je aan die hele complexe wet- en regelgeving die ook nog eens een keer regelmatig verandert, zeker met de dagelijkse jurisprudentie is heel complex, om dat altijd op een goede manier allemaal te doen. Nou, je staat ervoor aan de lat en we hebben daar nou eenmaal mee te maken en jullie ook samen. Wij toetsen dat en rapporteren daarover. En er was nog één vraag, die heb ik niet helemaal begrepen. Ontwijking aan

Reserve ja, die kwam eentje verder, maar mevrouw Hilders had volgens mij nog iets van vaste activa, maar nou. Ja ik.

Er stond ook een risico dat ging over assetmanagement en ik zei, het zal vast ook nog wel iets te maken hebben met de afschrijvingen en andere zaken. Ja dan

Dan koppel ik er meteen denk ik aan de vraag van mevrouw Kale van Goh, hoe heb je dat nou in de greep, hè? Nou, wij kijken terug. Als accountant lopen we eigenlijk altijd een jaartje achter en kijken hoe jullie zeg maar geïnvesteerd hebben en hoe je daar met afschrijvingen omgaat en hoe dat is verwerkt op een goede manier in de jaarstukken. De toekomst is natuurlijk moeilijk te bekijken, hè? Dat is de discussie dat je misschien nu, voorzitter, ook ik bedoelde. Hoeverre kun je daar antwoord op geven? Nou, dat is natuurlijk een heel belangrijk thema, waar de afgelopen jaren veel over te doen is geweest en de lange termijn investeringen nodig zijn om dat allemaal op orde te krijgen en te houden. Nou, de komende jaren wordt dat vertaald in de meerjarenbegroting enerzijds en anderzijds natuurlijk in de jaarrekening en dan komen wij weer om te kijken van is dat met terugwerkende kracht ook goed gebeurd? Ja, dan had ik inderdaad de vraag nog van de heer Van Mierlo, als ik dat goed zeg. Het ging inderdaad over die reserves. Ja, je moet dat eigenlijk bruto verantwoorden. Je moet zowel onttrekkingen als stortingen in zo'n verloopoverzicht laten zien, zodat het voor iedereen helder is. Oké, wat hebben we eraan gestort? Conform besluiten die ook door HB zijn genomen? En waarvoor hebben we de reserve uiteindelijk ook ingezet? Dus dat is eigenlijk alleen maar bedoeld als extra transparantie.

Dat is voldoende voor u vanuit de accountant. U hebt geen aanvullende vragen. Dat is mooi, dan kunt u nu de overige vragen stellen die gericht zijn aan de TP. Mevrouw Marja Hilders zag ik. D van Dirk

Dirk, ja. Ja, u zei daarnet wel, voorzitter. Er is in het verleden voor gekozen om op een bepaalde manier om te gaan met de afschrijvingen. Dat heeft tot gevolg dat wij natuurlijk voor de komende jaren wel wat te repareren hebben, want er zijn allerlei tekorten in reserves en anderszins. En ja, ik vraag me af hoe u daar nu tegenaan kijkt, eigenlijk als bestuur. De heer

Ja, voorzitter, dankjewel. Ik moet een van mijn tekst aan bij jou. Ja, ook hiervoor dank voor de uitgebreide en duidelijke beantwoording van de technische vragen, ook de toelichting van de accountant. Dank ervoor dat. Lost ook een aantal vraagtekens op. Ja, het is duidelijk dat het waterschap op zichzelf het eigenlijk goed gedaan heeft met een positief resultaat van om en nabij 2 miljoen. En dat het, nou ja, goed, we weer helaas zwaar gecorrigeerd wordt. Onze negatieve resultaten BWBL, nou, daar gaan we nu verder geen vragen over stellen, hoor. Dat is nu niet aan de orde verder, maar ook aansluiten op de vraag van mevrouw Hilders. Over de aanbevelingen, kijk, in de rapportage staan in principe natuurlijk aanbevelingen, dus oké. Althans, zo lees ik ze. En als ik het goed gelezen heb, dan is ten aanzien van die verbijzondere interne controle nog altijd geen functionaris aangesteld. En dat lijkt me gezien de, ja, de urgentie toch, ja, toch wel een probleem dus. De vraag is, want het is door de accountant alweer aan de orde gesteld. Dus niet, niet ook in dit verslag, maar bij mijn weten ook verleden jaar al. Dus wanneer wordt dit afgehandeld? Hadden we verder nog wat kleinere vraagjes over het correct aanbestedingsrechtmatige fouten met die verzekering, maar ik neem aan dat dat gewoon boekhoudkundig gecorrigeerd wordt en ook die tijdelijke noodvoorziening. Dat vind ik verder niet zo spannend. Nou, voorzitter, voordat u iets gaat vragen, zowel de jaarrekening als de voorjaarsnota zijn natuurlijk geen hamerstuk. Dan komen er inhoudelijk meer politiek nog op terug op 12 juli.

Ik geloof dat u uw buurman daar heel blij mee maakt. Ik was het hondje, merkt de heer Van Mierlo op. Ja, ik heb een vraag, ook naar de managementletter, en de vraag die ik heb is: wat is nou het belangrijkste aandachtspunt uit de managementletter waar een nieuwe dijkgraaf mee aan de slag moet? Mevrouw Kaanen.

Ja, dank u wel, voorzitter. Aansluitend aan wat de heer Beckers constateerde, is dat WL weliswaar dan positieve cijfers laat zien, maar als wij kijken naar de ambitie, dan zijn die toch wel erg... Nou ja, een beetje in het moeras gezakt. Als het gaat over plasticproblematiek, innovatie, afkoppelen, biodiversiteit, dan zien wij toch een aantal gele en rode vakjes in het stuk. Ja, dat vinden wij wel jammer, want uiteindelijk vinden wij dat juist investeren in de toekomst en investeren in de nieuwe generatie en in het oplossen van de klimaatproblemen. Dus daar zouden we toch wel graag reactie op hebben.

Hier even kijken, daar had ik nooit die amandelborrel nog, ja. Ja

Dank u wel, voorzitter. Ook namens LV50 dank u wel voor het beantwoorden van al onze vragen. We hebben daar wel nog wat vervolgvragen op. Ik ga ze gewoon even allemaal af. Bij vraag twee zien we dat er eigenlijk altijd wel een tekort is. Onze vraag in het DB is: hoe gaat u dat in de toekomst oplossen? Volgens mij gaat die microfoon niet heel goed, of nou ja, oké. Hoe gaat u dat in de toekomst anders aanpakken? Want we vinden het vreemd dat we sinds 2017 op één jaar na constant eigenlijk een negatief saldo laten zien. Dat bevreemdt ons toch. Bij vraag 6 hebben we gevraagd naar het aantal FTE's dat we hebben. In 2017 bleek dat we er 300 hadden en we gaan dit jaar naar 420. Dat is 120 man, 120 volle FTE, terwijl we van 300 afkomen. Dat vinden we een gigantische stijging. Daar hebben we in het verleden ook vaker een keuze voor gemaakt, bijvoorbeeld door extern intern te krijgen, et cetera. Maar de beantwoording was erg mager waar het nu vandaan komt, waar het zit, naar welke programma's zijn die mensen gegaan, waar zijn ze voor nodig? Ik zou graag een toezegging willen hebben dat u dat nog eens een keer op papier zet en ons wat meer meeneemt, hè? Want we moeten ook dingen uitleggen aan de burger en aan mensen in onze partijen, et cetera. Zet ons dat nu gewoon eens begrijpelijk op papier waar het vandaan komt. Vraag 20 en 21, en dat gaat over energieneutraliteit en circulariteit natuurlijk. Twee mooie ambities, maar de ambities staan er wel alleen maar beschreven als ambities. We zien dan niet welke maatregelen daarbij horen, welk kostenplaatje daarbij hoort. We zouden ook een toezegging willen hebben dat dat eens een keer fatsoenlijk uitgezocht wordt. Misschien richting de begroting dat dat gaat komen, maar dat duidelijk is: wat is het precies? Wat is die doelstelling van nul? Waar zijn we vandaan gekomen? Waar willen we naartoe naar 100 en hoe gaan we dat doen? Welke maatregelen hangen daar aan vast? Ik ga ervan uit dat u daar als DB goed over nagedacht heeft en dat dat wel op papier te zetten is. Vraag 33 hebben we ongeveer verder over gesteld. We schrokken eigenlijk wel een beetje, want we hebben een paar jaar terug nog een presentatie gehad dat we misschien enkele miljoenen of iets konden krijgen voor een verdigo. Nu begrijpen we dat verdergoo volledig afgeschreven is en dat er ook geen waarde meer in zit. Ja, toch wel vreemd dat ze het een paar jaar geleden erover hadden dat er geld mee verdiend kon worden of in ieder geval een stukje geprivatiseerd, en om op dit moment proef alles weg. Dus ja, uitleg graag. En als laatste vraag 27, en dat heeft u heel mooi uitgewerkt en uitgeschreven. Wij gaan ervan uit dat de afschrijvingsnota wel nog voor de begroting wordt meegenomen of dat we daar voor de begroting nog over hebben, zodat we bij de begroting 2024 wel eventueel al een keuze kunnen maken. Want anders heeft het wel erg lang geduurd. En dan bent u wel als DB een beetje laat. Dat waren ze voor zover, voorzitter. Dank u wel.

Even kijken, heb ik iedereen het woord gegeven die daarom gevraagd heeft? Ja, volgens mij was dat het geval. Met het gevaar dat ik hier of daar misschien wat oversla. Even denken. Met betrekking tot afschrijvingen en alles wat daarbij hoort: er is u toegezegd dat er een nieuwe nota afschrijvingsbeleid zal komen. Overigens wordt niet alleen die nota vernieuwd, maar ook de nota reserves en voorzieningen wordt vernieuwd. Ik ga u niet garanderen dat dat voor de begroting zal zijn. Overigens, de effecten van het aanpassen van een afschrijvingsbeleid hebt u ook al gezien in de aangevulde notitie die u ook bij deze stukken gekregen hebt. Maar ik durf dat niet toe te zeggen. Maar die komen er in ieder geval wel aan.

Voorzitter, ter interruptie. Ja, ja, ik ben ook voorzitter, dus dat is een beetje verwarrend. Ja, voorzitter, de portefeuillehouder, uw andere pet, geeft aan dat het misschien niet meer gehaald wordt. Dat zou ook wel heel jammer zijn en ook wel een beetje, ja, vervelend vinden, want we hebben dus op 23 november 2022 die vragen al gesteld. Toen is dat gaan lopen. U heeft toen ook toegezegd om daar naar te gaan kijken. Ik ga ervan uit dat het niet zo complex is dat u dat dit jaar niet meer gaat redden, want dan denk ik dat u toch wel heel lang de tijd hebt gehad.

Ja, daar zit wat anders voor, hè? Als dat alleen die nota was om die te actualiseren, kan dat, maar wij zijn wel bezig nu al met een begrotingsproces voor volgend jaar. Er ligt ook al een soort van kaderbrief voor volgend jaar. En in die zin ga je dat denk ik gewoon niet redden. Dus ondanks het feit dat ik mijn opvolger misschien af en toe met een probleem opzadel, ga ik dat in deze situatie nu niet doen, want ik kan natuurlijk gewoon niet beloven en dan werkt dat ook niet.

Ja, bij interruptie stel nou hè, want als u zegt het wordt dit jaar niet meer gered en we kunnen het niet meer voor 24 meenemen wanneer we de grootste lastenstijging voorzien. Stel, we krijgen wel die ruimte in 25, kan het wel zo zijn dat we dan die ruimte weer teruggeven aan de burger?

Vindt u het goed als ik die discussie overlaat aan de opvolgers van het bestaande DB, voorzitter?

Ik vraag alleen of het technisch mogelijk is. Technisch kan.

Kan er van alles of het wenselijk is, is het iets andere insteek? Ik denk dat u met dat antwoord voldoende weet. Goed. Even kijken. Want ik heb, ik kan toezeggen dat u in ieder geval op papier even een overzicht krijgt van de FTE-groei. Overigens is dat waarschijnlijk in de hele breedte wel zo het gevolg geweest, ook al omdat je toch ziet dat het waterschap voor de omgeving met de omgeving implementeert en je ook ziet dat er vanuit die omgeving ook steeds meer vraag naar ons toe komt. Nog even afgezien van datgene wat er in juli 21 gebeurd is. Met betrekking tot energieneutraliteit, daar wordt al een aantal jaren aan gewerkt, hè? We hebben bijvoorbeeld op alle locaties van WBL waar dat kon zonnepanelen liggen. Dat begint natuurlijk ook met zo weinig als mogelijk energie te gebruiken, want ook dat helpt. Er wordt door WBL jaarlijks een energiejaarverslag gemaakt. Dat wil ik u best al eens doen toekomen. Dan heb je daar in ieder geval al één keer één stuk kennis van kunnen nemen. En dat is al wat breder overigens. Wij hebben zelf als Waterschap Limburg ook nog de Issi-centrale, waar we dus ook gewoon zelf stroom opwekken en leveren aan het net.

Voorzitter, per interruptie. Zijn de zonnepanelen ook circulair? Want met de zonnepanelen die we over het algemeen in Nederland leggen, gaan we een hele grote afvalberg creëren. Ik ga...

Ervan uit dat op het moment dat ze daar geïnvesteerd zijn geworden, dat dat thema nog niet zo'n rol speelde. Ze liggen er al een aantal jaren, dus de circulariteit, daar hoef ik geen uitspraak over te doen. Maar mag ik

U dan vragen om daar in de toekomst aandacht aan te besteden? Want inmiddels zijn er in ieder geval bedrijven, start-ups in Helmond, die wel een circulaire zonnepanelen kan produceren.

Nemen het mee, ja? Wat hadden we nog? Neemt het mee? Oh, sorry. Verlicho. De doelstelling is om op termijn te komen tot een opheffen van de verdere groep BV. Dat besluit moet nog genomen worden. Dat gaat straks via de Raad van Commissarissen van Verlicho uit, uiteindelijk na consultatie van de beide aandeelhouders. Wat nu in de jaarrekening wel al gebeurd is bij WBL, is dat we verder gewoon hebben afgewaardeerd. Nonul. Activabeleid heb het over gehad. Voorzitter bij

Bij interruptie, ja, dat was niet echt mijn vraag. Mijn vraag is, we hebben één themasessie gehad met een presentatie waarin gezegd wordt, verdigo is geld waard en we kunnen het op de markt brengen, in ieder geval een gedeelte daarvan. En vervolgens heeft u het nu naar nul afgewaardeerd. Hoe zit die discrepantie, waar is dat geld dan naartoe, waar zijn de waarde voor de buitenwereld naartoe gegaan? Of is dat toen verkeerd voorgespiegeld en zat er helemaal niks van waarde in?

Ik denk dat het beeld wat toen geschetst werd, uiteindelijk schuren niet bewaarheid werd.

Ja, u moet voor regio zijn, twee verschillende dingen hè, of over de BV hebben Fertigo, waarbij we gezegd hebben van dat is een vehicle om Fertigo als product, het product modulair bouwen, laten we het even zo noemen, zonder de verwarring te laten ontstaan, in het buitenland hè, te vermarkten. Nou, dat levert niet op op dit moment wat wij vinden dat het op had moeten leveren. Dus we hebben het afgelopen jaar een discussie gevoerd om die BV te gaan opheffen. En dat betekent dat je, als je dat volgens de accountant dan, als je dat weet dat je dat voornemen hebt, moet je afwaarderen naar nul, dan moet je die kosten dus nemen. Fertigo als bouwprincipe binnen de Nederlandse waterschappen binnenlands is op dit moment heel goed in ontwikkeling. Juist staat daar helemaal tegenover en dus community. We zijn een community aan het vormen van een aantal waterschappen, zijn er op dit moment 7 zeg ik uit mijn hoofd, en er zijn er een paar die interesse hebben getoond en die willen zich. Die komen in die community, willen die ook een bedrag op tafel leggen om daarin te kunnen participeren en om dus ook de ontwerpen die wij allemaal tot nu toe betaald hebben te mogen gebruiken. Het beeld wat ik daar nu van heb is dat het één ruimschoots gaat opwegen tegen het ander, zonder dat ik bedragen ga noemen. Maar het afwaarderen is dan een kleinere post als wat we dadelijk vanuit de community wel in rekening kunnen brengen bij de collega's.

Ja, voorzitter, bij interruptie, nogmaals, ik begrijp het verhaal nu een stuk beter, ook dank daarvoor voor die uitleg. Maar ja, ik vind het toch wel vreemd dat wij niet eerder geïnformeerd zijn dat op een gegeven moment het uitzicht voor die BV zo minimaal is geworden. En waar ligt dat dan aan? Is dat de bestuurlijke capaciteit geweest? Is de markt veranderd? Het kunnen misschien duizend dingen zijn, maar ik ga ervan uit dat u wel iets van een rapportage heeft gehad van: nou, het werkt niet, dit of dat. Ja, toch nog een keer de vraag: waarom zijn we van hier naar daar opeens gegaan? Ja, dat gesprek.

Is binnen het bestuur van BBB+ gevoerd. Maar daar is wel een stuk van en ik moet even checken of dat een openbaar stuk is, weet ik zo niet uit mijn hoofd. Maar dat kan eventueel wel gedeeld worden. Maar laten we dat even uitzoeken. U krijgt er een schriftelijk antwoord op, ja. Voorzitter bij

Bij interruptie. BBB+ hebben die een intellectueel eigendom of is het puur een effectief en efficiënt logistiek gebeuren? Intellectueel eigendom.

Eigendom, maar er zit geen copyright op of geen geen. Het is niet vastgelegd ergens, maar het. Het is wel van ons, want we hebben het zelf gedaan en we hebben het zelf betaald. Samen overigens een aantal modules samen met andere waterschappen.

Ja, dan zal ik nog even vervolgen met de verbeterde interne controle in het kader van de rechtmatigheid per 1 januari 2025. Is het zo dat het DB daarover een uitspraak moet doen wat wij in de tussentijd wel al gedaan hebben? En dat hebben we zowel bij Waterschap Limburg als ook bij WBL gedaan, is dat we de interne controlefuncties versterkt hebben. We hebben binnen WBL nu ook weer een officiële controller. Die hadden we in het verleden eigenlijk niet meer en we hebben ook het toezicht, laat ik het zo maar even noemen, de interne controle op de programma's binnen WBL versterkt. En binnen WBL, zeg ik even uit mijn hoofd, zijn er van de formatiegroei die Giuseppe Noteborn net noemt, twee FTE's toegevoegd, juist op dat gebied van die verbeterde interne controle. Ben ik even aan het kijken wat ik nog vergeten ben. Energieneutraliteit heb ik gehad. Ik kijk nog even in de richting van mijn collega, de heer Jansen, over de gele en de rode vakjes van mevrouw Kaanen.

Nou, dit is wel een hele cryptische formulering. Zeker wel een geligere. Verstaan maar toch? We hebben niet gesleuteld aan onze ambities, mevrouw Kaanen, en als we niet aan de orde, alleen soms. En als je dan kijkt naar die rode vakjes dan snap ik waarom daar een rood vakje helaas moet staan en ik zal een simpel voorbeeld geven, we wilden plastic gaan verwijderen in de Geleenbeek. En tijdens het opstarten van het project kwamen er zoveel vragen langs dat wij besloten hebben dat daar nog wat extra onderzoek aan moet gebeuren. Dan wordt het project dus niet gerealiseerd in het beoogde jaar, maar in het jaar daarna wordt het waarschijnlijk hè. Dit jaar zou dat dan moeten zijn, maar dat betekent dus inderdaad ook dat we qua afspraken hier niet voldoen aan onze afspraken en dat er dus een rood vakje wordt. Ja. Het zit hem in de voortgang registreren, niet van, we doen het niet meer of we doen het minder of slechter. Of we hebben het helemaal afgeschreven, zeker niet aan de orde. Als het gaat over de vragen die er stonden. Over circulariteit. Hè vraag 21. Hoe zit dat? Oh, dat was trouwens een vraag van de heer Noteborn, sorry niet van mevrouw Kaanen. In de nota Samen Duurzaam die we hier hebben vastgesteld op beleidsnota duurzaamheid. Daar staan doelen en jaartallen in. Daar staat geen planmatige aanpak in. We hebben de pech gehad afgelopen jaar, dat eigenlijk alle mensen die intensief met duurzaamheid bezig waren langdurig ziek zijn geworden. We zijn intussen we zijn ja, dat is over die jaarwisseling heen gelopen. Dat is vorig jaar zomer begonnen, maar daardoor zijn een aantal zaken stilgevallen. En de secretaris deed en ik zijn op dit moment bezig om dat weer vlot te trekken. Hij een personele capaciteit en ik probeer het proces in de gaten te houden dat we daar wel naartoe gaan. Die invulling van die circulariteit ligt voor een deel bij WL, maar ligt ook voor een belangrijk deel bij WBL. En het antwoord klopt op zich wat er staat in ieder project wordt gekeken van hoe kunnen we circulair gaan werken? Circulairder gaan werken om straks, want het circulaire doel ligt vrij ver weg. Ik zeg het maar over 2050, dat is de afspraak die er gemaakt is tussen de waterschappen en het rijk. Energieneutrale doel zit veel dichterbij, maar dat circulaire doel wordt op die manier vormgegeven. Maar wij zijn ook bezig om daar rapportages op in te richten, zodat we u ook kunnen laten zien als algemeen bestuur. Hoe ver zijn we hiermee gevorderd? Datzelfde geldt voor de doelstelling, energieneutraliteit, het lastige van energieneutraliteit is. We wilden zonnepanelen leggen op een aantal zuiveringen, maar we zitten met het probleem dat het netwerk niet aan kan. Dat is, dat is een probleem. Het tweede probleem is dat we de mensen nodig hebben om ze te realiseren. Er loopt nu nog een tweede project en we hebben u ook een keer gerapporteerd dat wij met alles wat we kunnen op ons eigen terrein. Nooit energieneutraal kunnen worden. Want wij hebben wel al dit moment al 100% groene energy gebruiken, want alles wat we bij moeten kopen koop je 100% groen in. Dus er zitten al. Fictief op een doel, maar we willen het ook nog zelf kunnen doen. Dus in de komende periode. Zal want dit deze opgave energieneutraliteit ligt in een belangrijke mate bij WBL. Daar wordt het meeste energy gebruikt. Zo daar proberen meer. Ja, lijkt een beetje vreemd energy op te zetten om te zorgen dat we die stappen wel kunnen zetten, maar zowel wind realiseren. Op dit moment als BV is in Limburg heel lastig omdat het net gewoon vol zit. En de ontwikkelingen die ik ken, die zijn ook niet positief dat er heel veel ruimte gaat komen op korte termijn. Over de circulariteit van de zonnepanelen tot nu toe is dat geen issue geweest of de panelen die er liggen. In de volgende fase zullen we dit gewoon als een criterium meenemen dat dat lijkt me helemaal prima. Nou, wat wilde ik daar nog meer over zeggen? Oh ja, en het lastige van energieneutraliteit in ons geval is ook nog wij gaan. Intensieve zuiveren. We gaan dus meer energy gebruiken. Veriggel is een wijze van werken waardoor we minder energy gaan gebruiken, maar netto zal het nog steeds groei betekenen. Dus we weten nu al dat we meer moeten gaan realiseren als eigen opwek. Als dat we zelf nu gebruiken, want de toekomst zal zeker niet minder worden. Dat wilde ik er nog aan toevoegen voorzitter. Dank.

U wel, meneer Jansen. De losse eindjes zijn wij nog vergeten iets te beantwoorden. Ik zie mevrouw Kaanen nog met een. En de heer Haagen, mevrouw Kaanen, gaat uw gang.

Ja, dank u wel, voorzitter. Nou, ik ben heel blij met de reactie van de heer Jansen en ik zou zeggen, meneer Jansen, plankgas. Maar ik heb toch nog een hele kleine aanvullende vraag, want als het gaat over duurzaamheid, dat is best een ingewikkeld verhaal. Mensen roepen heel vaak duurzaam en als je dan echt heel kritisch gaat kijken, is het uiteindelijk helemaal niet duurzaam. Dus mijn vraag is, is het in de toekomst mogelijk om heel goed mee te nemen wat er en ik weet dat er al ik ken even de professionele term niet, maar hè, van bron tot eind, want daar gaat het natuurlijk om en het gaat om closing the loop. En zouden jullie dat willen meenemen en zouden wij dat ook als waterschap wat wij daaraan kunnen doen als waterschap zouden wij dat inzichtelijk kunnen maken? Of zouden wij daar vanuit dat principe kunnen gaan werken? Dankjewel.

Dan kijk ik nog naar de heer Haagen.

In het accountantsverslag en ook in het jaarverslag kom ik tegen dat het weerstandsvermogen van Waterschap Limburg duidelijk beneden de maat is en mijn vraag aan de DB is, hoe denken zij dit weerstandsvermogen te verbeteren? En zo ja, op welke termijn kunnen we dan voldoen aan een adequate weerstandscapaciteit?

Het feit dat mensen langdurig zijn uitgevallen, betekent niet dat we niks gedaan hebben. We zijn intussen waar we eerst onze bestuursvoorstellen beoordeelden op basis van de SDG's, de Sustainable Development Goals, zijn we nu gestapt naar het 5R-model. Het is eigenlijk een 11R-model, maar een deel van die R'en zijn niet van ons van toepassing en dan gaat het over: hebben we het wel nodig, kunnen we het hergebruiken, hebben we secundaire materialen die we kunnen inzetten voor hetzelfde werk? Dus we zijn inderdaad, als het gaat over 'closing the loop', op zoek naar: moet het allemaal nieuw zijn en hoeveel nieuw moet het dan zijn? En kan het ook anders? En die afwegingen zitten nu in de huidige wijze van duurzaamheidstoets en we willen dat verder gaan uitwerken in de organisatie in de komende jaren en uiteindelijk ook doorgroeien. Want een deel van die 11 kunnen we niet gebruiken, maar 5 is ook de minimumvariant waarmee we begonnen zijn. Het gaat dan over reuse en review en... Ik ben even... Wilt, dat is wat anders dan... Ik weet niet, ik weet ze niet alle 5 meer, maar we hebben wel op die manier het denken, circulair denken en duurzaam denken, daar zijn we wel... Wordt hard aan gewerkt, laat ik het zo zeggen. Dank u.

U wel, meneer Jansen, dan nog even met betrekking tot de vraag over weerstandsvermogen, reserves et cetera. Het is uiteraard voor een gedeelte ook een bestuurlijke beslissing op welke termijn u welk weerstandsvermogen wil hebben. Op dit moment ligt er een nota reserves en voorzieningen en in die nota is de norm één afgesproken. Dat betekent eigenlijk dat, ja, kan toch even wat technischer maken? We hebben een aantal risicogebeurtenissen. En aan die risicogebeurtenissen hangen we een kans en vervolgens hangen we ook een waarde. Als zoiets voordoet, dan krijg je kans maal bedrag en dan uiteindelijk tel je die allemaal op. Dat is een benadering die, ja, als het echt gebeurt te weinig is en als er niks gebeurt, gewoon teveel is. Die norm, die zal straks zonder meer terugkomen in die nota reserves en voorzieningen en we hebben hem nu op één staan, maar dat kan ook twee zijn of een half. Dat is toch een bestuurlijke keuze. Bij het waterschap hebben wij echter één heel groot voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld een gemeente. Onze belastingcapaciteit is aanzienlijk hoger. Als ik kijk naar een gemeente, dan is maximaal 1% of 10 in termen van OZB te beïnvloeden. Dat is bij het waterschap aanzienlijk groter. Waar we ook mee worstelen, is dat wij natuurlijk met twee takken van sport te maken hebben. We hebben enerzijds economisch even de zuiveringen en anderzijds het watersysteem. Beide hebben ook andere parameters waarop geheven wordt. Dus dat maakt het allemaal wel wat lastiger. Ik denk dat mijn opvolger met de provincie in gesprek zal moeten over de termijn waarin je een bepaalde reserve zou moeten hebben. Formeel is de rol van de provincie daar echter wel beperkt. De rol van de provincie is niet vergelijkbaar met de rol die de provincie heeft bij gemeentes bijvoorbeeld. Dus daarover zal mijn opvolger nog wel een discussie kunnen hebben of dat nu op twee jaar moet zijn of op vier jaar moet zijn en op welk niveau dat dan het juiste niveau is feitelijk. Kan een provinciebestuur pas echt ingrijpen bij een waterschap op het moment dat er sprake is van taakverwaarlozing? Want op dat moment kan men het waterschap ook opdragen om iets wel te gaan doen, omdat ze dat hadden moeten doen, maar niet gedaan hebben. Dus het wordt toch nog wel even een politieke discussie, denk ik enerzijds en ook nog wel een discussie met de toezichthouders bij de provincie over hoe hiermee om te gaan. Concreet kan ik het dus op dit moment dus niet zeggen. Dat is wel eerlijk zouden gaan, meneer Haagen. Misschien kan...

Ik kan er dan gebruik van maken om de aanwezigheid van accountants te vragen of zij een weerstandsratio van 1.0 acceptabel achten? Nou

Ja, het is uiteraard een politieke keus, denk ik, zoals de voorzitter ook aangeeft. Maar 1,0 is wel in ieder geval de minimale vereiste wat wij in het land veelal zien. Dan

Heb ik nog een voorstel in het debat. We hebben een enorm verschil van 30 miljoen euro tussen het bijgestelde investeringsvolume begroting 2023 en de verwachting dat het uitkomt op 79 miljoen. Misschien kunnen we die 30 miljoen in de reservering stoppen om de weerstandsratio tegen te stellen. Daar

Moet ik u bijna een lesje financiën 101 gaan geven? Er is een groot verschil tussen het bedrag dat je kan investeren. Die investering vertaalt zich namelijk terug in je exploitatie in termen van afschrijving en rente. En die 30 miljoen, die 30 miljoen. Als we die in de exploitatie stoppen, dan is dat pak en beet 30 jaar afschrijven, 1 miljoen plus 2% rente, zeg 1,5. Dus dat is toch nog een? Ik denk dat het goed is dat we over dit soort wat meer technische dingen, zou ik u adviseren om een keer in de Commissie Begroten en Verantwoorden het daar met elkaar eens over te hebben, want dan wordt ook helder wat bepaalde keuzes wel of niet betekenen. Mag ik concluderen dat de vragen in voldoende mate zijn beantwoord? Ik heb al geconcludeerd dat ik voor de jaarrekening, en dat is overigens volkomen terecht, geen hamerstuk kan maken op 12 juli, dus dan sturen we het conform nu door naar het algemeen bestuur op de waarde van jullie. Dan ben ik nu aan het einde van dit overleg. Wauw, de grondvraag hadden we eenmaal al gehad. Waar we nu tegenaan lopen, is dat het volgende overleg pas kan beginnen om 5 uur, omdat dat ook weer wederom het tijdstip is dat gecommuniceerd wordt. Dus ik sluit deze vergadering nu en om 5 uur openen we de algemeen bestuursvergadering zoals die geagendeerd is. Dank u wel, tot zometeen.