Spreekrecht toehoorders

En, dat is de heer Meulenberg en die zit helemaal klaar. Vijf minuten, meneer Meulenberg. Dankjewel.

Dankjewel, dankjewel Voorzitter. Ik ben een bezorgde burger, jurist en aangesloten bij Extinction Rebellion België. Vandaag spreken we u als overheid aan op uw zorgplicht voor een goed milieu in het Natura 2000-gebied. De grensmaat en uw grondwettelijke plicht als overheid om te zorgen voor welzijn en gezondheid van de burgers, in dit geval de Limburgers. Ik focus op twee thema's: het handhavingsbeleid en het voorzorgsbeginsel. Allereerst de handhaving. Het waterschap heeft aan het verlenen van de vergunning een aantal voorschriften verbonden en daarmee zegt u feitelijk dat wanneer Chemelot deze voorschriften in acht neemt, u aanneemt dat daarmee wordt voldaan aan de doelstellingen van de wetgeving. Bij het lezen van de vergunning valt mij als jurist echt allereerst op dat de voorschriften over registratie, monitoring en rapportering in de vergunning nogal vrijblijvend geformuleerd zijn. Ook de Waterleidingmaatschappij Limburg (WML) heeft die opmerking al gemaakt bij de zienswijze. Toch heeft u die opmerking in uw voorschrift niet verder aangescherpt. Met die keuze om die voorschriften niet aan te scherpen, verlegt u de focus naar het grote belang op toezicht en handhaving en daar is weinig beeld van. Om daar een beter beeld van te krijgen, heb ik een aantal concrete vragen aan het waterschap die ik kortheidshalve niet allemaal ga voorlezen, maar die ik vervat heb in een verzoek in het kader van de Wet open overheid. En ik verzoek om beantwoording daarvan, ik zal het overleggen, zo meteen. Een slotopmerking over het thema handhaving. De reeks vragen die in het verzoek aantreft, bevat ook een vraag in welke mate het waterschap zelfstandig en onaangekondigd controlemonsters heeft genomen of dat u geheel vertrouwt op de gegevens die Chemelot aanlevert. Vertrouwen op de blauwe ogen van het bedrijf als Chemelot is mijns inziens gevaarlijk. Zie de ervaringen met Tata Steel, Chemours, de strafrechtelijke vervolging van bedrijven op Chemelot en het feit dat de provincie bevolkingsonderzoek noodzakelijk acht. Dan maar de werking van het voorzorgsbeginsel. Het voorzorgsbeginsel komt terug in de Omgevingswet die vanaf 2024 geldt, maar is al vele jaren een algemeen beginsel van het Europese milieu en zelfs van artikel 8 Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Voorzorgsbeginsel betekent dat als er geen wettelijk bewijs is dat de stof veilig is, maar er redelijke grond voor twijfel is over de schadelijkheid, besluitvormers ervoor moeten kiezen die stof niet toe te staan. Kortom, bij twijfel niet inhalen. Natuurlijk is er altijd wat ruimte in de term 'redelijke grond'. Er zit wat interpretatieruimte in. Ik pleit er hier voor om juist gebruik te maken van die interpretatieruimte en te kiezen voor een veel stringentere interpretatie. Juist omdat het hier over chemische stoffen gaat. Juist bij chemische stoffen speelt het probleem dat de beoordeling op schadelijkheid fors achterloopt op de snelheid waarmee chemische stoffen op de markt komen. Het is dus onmogelijk om alle effecten van chemische stoffen op de gezondheid en het milieu vooraf te beoordelen, waarbij ook nog eens het probleem speelt dat als een afzonderlijke stof al een veilige norm heeft, juist de combinatie van die stoffen tot extra problemen en extra risico's kan leiden. Toestaan van lozingen betekent dus nemen van risico's. In deze situatie speelt het voorzorgsbeginsel. Ik zei al: bij twijfel niet inhalen en we zien bij PFAS wat de hantering van het voorzorgsbeginsel had kunnen betekenen. Er is forse milieuschade, zeer forse gezondheidsgevaren. Die hadden met een stringentere toepassing van het voorzorgsbeginsel voorkomen kunnen worden. Ik pleit er dus voor om ervoor te zorgen dat we niet tegen nieuwe PFAS-problemen of PFAS-achtige problemen aanlopen. Een aparte opmerking even over microplastics. Ik zei u al: redelijke twijfel in het voorzorgsbeginsel. Bij microplastics is er wetenschappelijk bewijs dat microplastics schadelijk zijn. Dat is dus veel meer dan wat het voorzorgsbeginsel eist. Lozing van microplastics dient geheel verboden te zijn. Tot slot is ook nog de Kaderrichtlijn Water u zeer wel bekend en dat is net zo goed een reden voor de herziening van de vergunning. Ben ook bijna klaar hoor. Ik zie niet in hoe een vergunning om vele honderden metalen en chemische stoffen te lozen in de Oer iets verderop in de Maas bijdraagt aan de verbetering van de waterkwaliteit en dat is een verplicht doel van de KRW vanaf 2015. En ik zie ook niet in hoe deze vergunning de doelstelling van de goede waterkwaliteit per 2027 dichterbij brengt of überhaupt bereikbaar maakt. Let wel, de toestand van het oppervlaktewater in Nederland is nu nog zo ongeveer de slechtste van Europa en het is bijna 2027, geen enkele reden om de waterkwaliteit verder te verslechteren. Kortom, ik roep u op de vragen in het kader van de W over handhaving te beantwoorden. De lozingsvergunning op basis van artikel 6.22 van de Waterwet en de Kaderrichtlijn Water integraal opnieuw te beoordelen met hantering van het voorzorgsbeginsel. En de lozing van microplastics onmiddellijk te verbieden. Dank.

Dank u wel. Helder, dank u wel. Ga ik door naar de heer Van Stokken. Ja, gaat uw gang. Geachte...

Geachte aanwezigen. Mijn bijdrage is getiteld De vervuiler betaalt. Chemelot loost op de Maas en drukt de eigen kosten door niet te filteren. Dit zinnetje omvat de oude kern van het probleem van de milieuvervuiling door de industrie, want die stelt: zolang het ons niet uitdrukkelijk wordt verboden, gooien we alles gewoon weg wat we maar willen en waar we maar willen. Ja, en mochten er mensen zijn die daar moeite mee hebben, dan zien ze maar dat ze het weer opknappen. Aan deze opvatting moet een einde komen. In een tijd van een klimaatcrisis kan dit niet meer. Ik begrijp niet waarom het zo lang moet duren dat de regel wordt: als je iets wil weggooien, dan toon je eerst maar eens aan dat het onschadelijk is voor het milieu. Waarom wil Chemelot niet al haar afval filteren? Waarom moet de handhaving van die morele plicht voor de poorten van de hel worden weggesleept? Door deze houding moet de waterleidingmaatschappij enkele meters verderop proberen die stoffen weer uit de Maas te halen. Stoffen die men daar vaak niet eens kent en waarvan de effecten op het milieu zich pas in de toekomst zullen voordoen. En dat natuurlijk allemaal op kosten van de belastingbetaler. Natuurlijk, waarom niet? Wat men hiervoor ook als reden opgeeft. Professor Jacob de Boer zegt dat alles wat Chemelot op dit moment loost, er door filtering kan worden uitgehaald. Maar Chemelot heeft daar geen zin in. Dit is de omgekeerde wereld. Waarom wordt Chemelot niet gedwongen om haar vuil anders op te ruimen dan het maar klakkeloos in de Maas te gooien? Tot nu toe komt de rekening niet bij de vervuiler, maar bij de burger, bij ons. Er bestaat een juridisch beginsel: de vervuiler betaalt, dat in 1992 is opgenomen in het EU-verdrag, artikel 191, lid 2, samen met het voorzorgsbeginsel. Daarnaast hebben we te maken met de Kaderrichtlijn Water die in 2027 van kracht wordt. Op grond van artikel 9 van de Kaderrichtlijn moeten de lidstaten rekening houden met het beginsel van terugwinning van de kosten van waterdiensten, milieukosten en kosten van de hulpbronnen, overeenkomstig met name het beginsel dat de vervuiler betaalt. Kaderrichtlijn Water, 2027. Een probleem bij de handhaving van dit beginsel was en is dat vervuilingen van water vaak diffuus zijn. Ze worden veelal niet eens herkend als zodanig. En wanneer ze toch ontdekt worden, is vaak niet duidelijk wie de schuldige is. Beide aspecten mag het waterschap bij Chemelot al per 1 januari 2024 aanpakken, door al beperkingen in te stellen en niet pas achteraf wanneer de schade zich concreet heeft voorgedaan. Want per 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Eindelijk, eindelijk wordt het beginsel de vervuiler betaalt voor een deel in een afdwingbare wet vastgelegd. Artikel 13.5 bevat de grondslag voor de bevoegdheid van, in dit geval, het waterschap om daarop te handhaven. Daarnaast en vooruitlopend daarop is in juli 2021 al het Omgevingsbesluit aangescherpt. Dit hoort bij de Omgevingswet. Dit betekent dat voor onder andere BRZO-inrichtingen de bevoegdheid tot het stellen van financiële zekerheid wordt omgezet in een verplichting. Het gaat hier om alle bedrijven die vallen onder het Besluit risico's zware ongevallen (BRZO), bedrijven die activiteiten verrichten met gevaarlijke stoffen met een hoog risico op milieuschade. Dit volgt uit de Seveso III-richtlijn uit 2012. Zie hiertoe artikel 8.6 lid 1 sub e van het Omgevingsbesluit. Per 1 november van dit jaar telt Chemelot 11 van deze bedrijven, de zogenaamde hoge drempel inrichtingen. Op grond van het voorzorgsbeginsel van de Omgevingswet heeft het waterschap de opdracht om de specifieke zorgplicht van Chemelot in te vullen, zodanig dat de verantwoordelijkheid voor ook de onzekere risico's van haar activiteiten bij de veroorzaker kan worden neergelegd. Dus per 1 januari hebben Rijkswaterstaat en de waterschappen een prachtig handvat om te doen wat ze moeten doen: zorgen dat we eindelijk schoon drinkwater krijgen. Dus geacht waterschap, scherp de vergunning op tijd aan en zorg voor handhaving. Dank.

Ik kijk naar mevrouw Freriks, die als derde inspreker is gemeld. Ja, gaat uw gang. Goedemiddag.

Goedemiddag samen. Mijn naam is Marion Freriks. Ik ben klinisch psycholoog, psychotherapeut en niet meer praktiserend. Ik maak me zorgen over het milieu, over het klimaat en daarom heb ik me ook aangesloten bij Extinction Rebellion. En maak ik graag gebruik van de mogelijkheid vandaag om in te spreken. Allereerst wil ik u bedanken voor die mogelijkheid om weer te kunnen spreken. Het woord tot u te richten. Als waterschap zet u zich in voor schoon en gezond water. U doet uw best om ons water, ook de basis van drinkwater, veilig te stellen en het belang van de mensen, de dieren en het milieu. Dat waardeer ik echt heel erg. Ik ben er dus van overtuigd dat u veel waarde hecht aan het milieu, anders was u immers niet werkzaam bij Waterschap Limburg. Nou weet ik eigenlijk wel zeker dat u gemotiveerd bent om er ook naar te handelen. En dat beslist ook doet. Maar ik vraag u en hoop dat u de moed heeft strenger te zijn en sterker in de nabije toekomst bij het verlenen van vergunningen aan Chemelot. Voor het vergunnen van het lozen van een riskante rommel in de Maas. Want u geeft toestemming jaarlijks tot het lozen van duizenden kilo's microplastics volgens bepaalde normen dus. Kilo's onder bepaalde drempelwaarden onder de voorwaarde van een onderzoeksverplichting om te kijken hoe de lozing van polymeren kan worden teruggedrongen. En daarbij mag de slager zijn eigen vlees keuren, namelijk site. En de oplossing is zo simpel. Alle microplastics en alle chemische stoffen kunnen uit het afvalwater gezuiverd worden. Maar het makkelijkst zelfs heeft een vooraanstaand chemisch specialist kost alleen maar geld en moeite en geld is er, dus laat de vervuiler betalen en de al bestaande filtertechnieken inzetten. Het is straks uw verantwoordelijkheid als uw zoon of kleindochter vraagt: papa, heb jij daar echt toestemming voor gegeven voor het lozen van die microplastics? Mama, oma, was je daarbij en heb je dat niet gestopt? Het komt toch? Mijn oma mocht als jonge vrouw niet kiezen. Dat was niet normaal, dat was geen stemrecht, geen kiesrecht voor vrouwen toen, dat waren de regels. Een vriendin van ons mocht haar baan neerleggen toen ze zwanger werd, want het was niet normaal een zwangere vrouw voor de klas en in de zorg. En normen en regels veranderen. Zijn oude normen en regels waarmee u toestemming verleent tot de jaarlijkse lozing van chemische stoffen en tonnen microplastics. Dat is niet van deze tijd, dat is niet meer. Nou, u verschuilt zich achter oude regels en belangen van het bedrijfsleven. Dus ik verzoek u om te voldoen aan de normen en plichten die u als overheidsinstelling heeft voor men. U bent onze overheid, hanteer het voorzorgsbeginsel. U heeft ook een morele verantwoordelijkheid. En als waterschap heeft u een sleutelpositie. U kunt beginnen bij de bron van de vervuiling van onze omgeving door Chemelot. U kunt het verschil maken. Stop die lozingen, stop de vergunning. Oké, ik ga afronden. Bescherm dus alsjeblieft ons milieu. Gebruik uw sleutelpositie, de morele moed, het lef, houd uw rug recht. Handel naar de waarde die u hecht aan schoon en veilig water, handel ook naar uw morele waarde. Stop de toestemming voor het lozen van de duizenden kilo's microplastics per jaar en van de ruim 600 chemische stoffen door Chemelot. Dank u wel en tot ziens. Ja

Ja, dank u wel. Dat mevrouw Strokken? Bent allemaal keurig binnen de tijd, dus dat gaat nu ook weer lukken. Ik

Ik weet niet of me dat gaat lukken. Ja.

Beste allen aanwezig. Mijn naam is Mieke Stroeken en ik woon in Geleen, dus dat is niet zo heel ver van het Chemelot-complex. In mijn werkzame leven was ik docent techniek en daarna docent duurzaamheid. Ik leerde jonge kinderen hoe ze zelf maatregelen kunnen nemen om goed met onze aarde om te gaan. Ik probeerde hen te laten zien dat je kritisch moet zijn over de dingen die je koopt en die je denkt nodig te hebben. Maar dat is vechten tegen de bierkaai, want de industrie met zijn enorme lobby wint het altijd. Maar ik wil de moed niet opgeven en daarom zit ik hier, want u, leden van het waterschap, heeft een hele belangrijke taak te vervullen. U verleent een vergunning aan een van de grootste industrieën van Europa. Met uw beslissing draagt u grote verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid. Niet alleen voor de mensen in Limburg, maar ook voor het leven van het water in de Maas en het organisme in de Noordzee. Ik hoop oprecht dat u dit ten volle beseft, want ik ben bang voor de toekomst van mijn kleinkinderen. Die zullen moeten dealen met de gevolgen van het feit dat iedereen die enige verantwoordelijkheid zou moeten dragen voor het klimaat geen verantwoordelijkheid neemt. Enkele dagen later, ik heb de vergunning ingezien die verleend is aan het bedrijf Sitech dat de afvalstromen van Chemelot zuivert en loost in de Ur en de Maas. En dat maakt mij niet gerust, oké, zult u zeggen, maar u zult niet alles kunnen doorgronden wat er in staat. Maar dan moeten we bepaalde zaken maar eens uitleggen. Het duizelt als ik zie welke en hoeveel giftige stoffen er in de Maas geloosd worden. Ik noem er enkele: cyaniden, arseen, kwik, PAK's, vanadium, AMPA, melamine, giftige nano- en microplastics waarvan jaarlijks 14.000 kg in de Maas verdwijnt. Ongelooflijk. In de vergunning hebt u als bevoegd gezag voorschriften opgesteld waar ik vraagtekens bij heb. Voorschrift 24 stelt dat procesafvalwater te allen tijde moet kunnen worden bemonsterd en bemeten. Maar er staat niet bij of dat door een onafhankelijk orgaan moet gebeuren. Doet Sitech dat zelf? Net zoals voorschrift 25 stelt dat de emissiewaarde van lozingsstoffen uiterlijk voor 1 juli 2023 moet voldoen aan de ecologische alsook aan de drinkwatertoetswaarde, maar ook hier weer de vraag, wie doet de toetsing? Sitech? Voorschrift 26 hetzelfde verhaal wat betreft stoffen die geloosd worden. Die moeten voor 1 april 2022 en 2027 gereduceerd zijn. Daar zit 5 jaar tussen de rapportage. En wie doet die rapportage? Sitech? Voorschrift 35 gaat over chemievrij koelwater. De vergunninghouder hoeft pas in 2027 een rapport te overleggen waarin hij aangeeft hoe hij het koelwater van chemische stoffen ontdoet, maar waarschijnlijk zorgt dat voor een grote kostenpost men lijkt daarom te kiezen voor alternatieve chemische stoffen. Ondanks het gegeven dat RIVM duidelijk stelt dat de norm chemievrij koelwater moet zijn. In een uitspraak van de Raad van State tegen Shell Moerdijk 22 juli 2009 werd gesteld dat Shell zich aan de best beschikbare technieken moet houden, vastgelegd in BREF-documenten. Ook als deze technieken niet kosteneffectief zijn. Waarom zou dat niet voor Sitech gelden? Pagina 40 lees ik dat RIVM en Sitech informatie over bepaalde stoffen heeft opgevraagd om normen vast te stellen om hun mate van giftigheid voor de mens te bepalen, maar het bedrijf heeft geen antwoord gegeven, waardoor het afleiden van normen voor een aantal stoffen niet mogelijk was. Maar vreemd genoeg zijn deze stoffen wel meegenomen in de beoordeling voor de vergunning. Hoe kan dat? Hoe kun je iets wat je niet kent, hoe kan je daar voorschriften voor opstellen? Pagina 34 gaat over de best beschikbare technieken, de BBT, dat wil zeggen dat het bedrijf in dit geval Sitech altijd moet zoeken naar de schoonste lozingstechnieken die er op dat moment zijn. En pagina 44 herhaalt over hoe gekozen wordt voor de BBT. In de vergunning staat dat Sitech aangeeft dat alle lozingen voldoen aan de eisen van de relevante BREF-documenten. Maar tevens lees ik dat er heel gevaarlijke stoffen geloosd worden. Neem het metaal vanadium. RIVM stelt dat een concentratie van deze stof niet boven een bepaalde waarde per liter uit mag komen, maar Sitech loost meer dan 2,5 keer de toegestane waarde per liter. Hoe kan dat? In de lijst zeer zorgwekkende stoffen die kankerverwekkend zijn, komen 37 stoffen voor die op de Maas worden geloosd. Worden deze stoffen met de best beschikbare technieken uit het afvalwater gehaald? Daar geloof ik niks van, want het waterschap stelt: als de kostenposten hoog worden, zoek dan een techniek die niet zo duur is. Sorry, maar dat vind ik echt schandalig. Conclusie: economisch gewin gaat boven de volksgezondheid. Ik rond af. Ik weet niet wat ik hier allemaal van moet denken, maar ik denk niet veel goeds. Ik denk aan het hele PFAS-schandaal in Zeeland, waar ook steevast een vergunning verleend is voor Chemours, ondanks alle aanklachten van de bewoners. Ik denk aan het Amerikaanse bedrijf DuPont, zusterbedrijf waarin de omgeving van de fabriek mensen en dieren doodgingen, waar een advocaat 20 jaar vocht voor gerechtigheid. En ik denk aan mijn kleinkinderen, die als zij volwassen zijn misschien geen kinderen meer op deze verziekte aarde willen zetten. Dit is mijn verhaal. Ik dank u. Dankjewel.

Goedemiddag en dank dat ik hier weer mag spreken. Ik ben Indra, wetenschapper en klimaatactivist, en dit is de derde keer dat ik hier inspreek. We voeren met de Extinction Rebellion al een tijdje actie tegen Chemelot. Jullie reactie op onze vorige acties was ronduit teleurstellend. We hebben al veel stappen gezet en we kunnen niet meer dan dit. Maar jullie beleid ligt nog steeds op ramkoers met een leefbare aarde in de toekomst. Het voorzorgsprincipe wordt volledig genegeerd. Onze leefomgeving wordt nog steeds vergiftigd. De vervuiler betaalt niet voor het opruimen van haar eigen chemische troep, maar verdeelt wel torenhoge winsten onder de aandeelhouders. De handhaving is niet transparant en schiet schromelijk tekort, onder andere omdat die veelal gebaseerd is op informatie van Chemelot zelf. Dat is onverantwoord. Er is op dit moment een rechtszaak gaande tegen vier bedrijven op Chemelot, waaronder Sitech. Hier een paar citaten uit de kranten van de afgelopen weken: ze brengen de leefomgeving willens en wetens in gevaar, ze plegen ernstige milieudelicten en ze lappen de regels aan hun laars. We vertrouwen er toch niet op dat dit bedrijf morele keuzes maakt, want ze laten keer op keer zien dat niet te doen. Vrijwel alle stoffen in de vergunning kunnen gefilterd worden als er maar geïnvesteerd wordt in filteringssystemen en volgens experts zelfs de opkomende stoffen. Maar zolang de bedrijven wordt toegestaan om die stoffen te lozen, dan zullen ze die investeringen nooit doen. Een aantal stoffen in de vergunning is ook bewezen schadelijk, onder andere de zware metalen die nu al in te hoge concentraties in ons drinkwater en voedsel te vinden zijn. En net als microplastics accumuleren in onze leefomgeving en ons lichaam, wat schade toebrengt aan verschillende organen. We hebben jullie al onderzoeken aangeleverd over de schadelijkheid van microplastics en er is echt al meer dan genoeg bewijs over de schadelijkheid voor mens en milieu om het voorzorgsprincipe te hanteren. Het is overigens belachelijk dat wij informatie moeten aanleveren die jullie zelf echt al beschikbaar hadden moeten hebben toen jullie de vergunning afgaven en dat jullie aan ons vragen om informatie te leveren over de schadelijkheid van stoffen in de vergunning is een reden te meer om aan te nemen dat jullie nooit een serieuze poging hebben ondernomen om jullie te beroepen op het voorzorgsprincipe en om de lozingen van deze stoffen te verbieden. Zowel zware metalen als microplastics zijn ook vrij makkelijk te filteren en er is echt geen enkele goede reden om niet van Chemelot te eisen dat zij dat zelf doen. Dat bevestigt ook toxicoloog Jaap Vos met wie wij onlangs in gesprek hadden. Een vergunning om deze stoffen te lozen in de natuur had echt nooit afgegeven mogen worden. Het voorzorgsbeginsel in het Europese recht is vaag en voor interpretatie vatbaar, maar dat biedt ook kansen om deze te interpreteren en striktere normen te stellen. Jullie gebruiken deze vaagheid in wetgeving echter om niks of in ieder geval veel te weinig te doen om deze vergunning aan te scherpen en onze waterkwaliteit te verbeteren. Maar er is echt geen tijd meer voor vertragen en loze beloftes. Ons oppervlaktewater heeft een bizar slechte kwaliteit en zal met het huidige beleid zeker niet aan de KRW-doelen voldoen in 2027. Maar nog belangrijker, mariene ecosystemen verkeren in een kritieke toestand en staan op het punt van instorten. Onze oceanen absorberen CO2, produceren zuurstof en spelen een essentiële rol in het instandhouden van de biodiversiteit op aarde. Het gaat hier dus om de overleving van vrijwel al het leven op onze aarde. Echt geen enkel ander belang zou moeten prevaleren. Ik rond af. Als jullie nu juridisch echt niets kunnen doen, dan ga naar Den Haag en Brussel en eis wetgeving. Spreek je uit samen met andere waterschappen en zorg dat die strengere wetgeving komt, maar doe iets. En als jullie een onconventionele actiegroep nodig hebben om wat reuring te veroorzaken en wat druk uit te oefenen, discussieer dan over onze schandalig slechte waterkwaliteit, de gevaarlijke gevolgen daarvan en de onrechtvaardigheid dat grote bedrijven zonder enige consequentie allerlei stoffen mogen lozen in de natuur, dan zijn wij zeker bereid om af te reizen voor een actie. En ik denk dat het nu wel duidelijk is, zolang het nodig is blijf ik terugkomen, opnieuw en opnieuw en opnieuw, tot jullie beleid in lijn is met een leefbare aarde in de toekomst. Dank jullie wel. OK

Oké, en dan is er ook nog Erik Keulers. En

En dat lijdt onder menselijk handelen en menselijke wreedheid. En uw veiligheid dreigt die oceanen te transformeren tot grafkelders van leven. En toch? Toch lijdt u. De vergrijzing van de natuur. Van nou waarde getuigt van een gebrek aan compassie dat hond uitschokken is. Kijk in de spiegel. De schaduw van verderf die onder water heeft geworpen. Ik roep u allemaal. Ik roep u op om uw eigen morele kompas, veel morele kompas te herontdekken, daar roep ik u toe op. En de droom naar winst? Boven het welzijn van de aarde te verwerven. Laat het drama van de vernietiging nu plaatsvindt, laat dat drama plaatsmaken voor ethisch verhaal of herstel. Niet alleen voor vergunning, maar ook voor de zonde tegen de natuur en de toekomstige generaties. En, ik hoop dat u wanneer u straks deze chille vergaderzaal verlaat. Tot de echo van mijn woorden. Dat u die meeneemt in uw ziel? En besef dat u uw keuze? En ik eis, ik eis gerechtigheid. Voor het leven dat je bijt en mij doen. Wij laten we ons veilig betalen, laat de Natura stellen en de toekomst van het water rust in uw handen. En ik smeek u. Ik smeek u laat het niet veel drinken in de onverschilligheid van kortzichtige beslissingen. Dank u allen dank u. Ik

Ik zou Neptune willen vragen om de inspraak die op papier staat ook even mee te geven, zodat we dat voor de verslaglegging kunnen vastleggen. Ja, ik hoop dat u zonder ongelukken ook uit de ring komt. Het is in ieder geval een mooi pak. Ik kijk even of er bij de AB-leden nog behoefte is aan een enkele vraag aan één van de zes insprekers. De heer Haren heeft een vraag en mevrouw Hilders heeft een vraag en mevrouw Verheij, ja, ga je gang.

Ik heb een vraag aan Ton Haagen van de Partij voor de Dieren. Ik heb een vraag aan de eerste inspreker. U bent jurist. Is in uw ogen, gezien de huidige wetgeving, KRW, Waterwet, Wet Milieu en met name natuurlijk de Omgevingswet die vanaf 1 januari geldig is, de watervergunning aan Sittard eigenlijk nog wel juridisch houdbaar? En dient deze vergunning niet op zeer korte termijn aangepast te worden?

En zo ja, wat zijn hiervoor de juridische mogelijkheden?

Ik stel voor dat we even de vragen verzamelen, mevrouw Hilders. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Ik heb ook een vraag aan de eerste inspreker. Hij heeft een groot aantal vragen gesteld en die zou ik willen overnemen, maar ik kan ze niet in deze korte tijd allemaal herhalen. Dus als u het goed vindt, dan neem ik ze even over en zal ik ze schriftelijk verder indienen, want anders gaat het allemaal heel lang duren. Maar ik wil heel graag de vraag overnemen en antwoord van het DB krijgen op de vragen die gesteld zijn door de eerste inspreker over het voorzorgsbeginsel. Even kijken, ja, de manier waarop gemeten wordt en hoe dat verder zijn beslag krijgt, of Sitech inderdaad zelf alle informatie aanlevert of dat wij zelf ook kritisch zijn en meekijken. Die vragen wil ik allemaal graag beantwoord hebben en ik zal ze nog even apart indienen, zodat het niet zo ingewikkeld wordt. Dank u wel. Mevrouw.

Dankjewel, voorzitter. Voorzitter, ik heb een vraag aan de DB, mag dat ook? Nou.

Nou, dat is niet gebruikelijk bij deze ronde, want als u een vraag wilt stellen aan een DB, dan zouden wij zelf ook natuurlijk een memo of een beantwoording aan u hebben aangeboden. Maar dat kan natuurlijk, zal mevrouw Hilders dat ook doet, aangekondigd worden dat u nog vragen gaat stellen aan ons, zodat we die een van de volgende bijeenkomsten kunnen beantwoorden of schriftelijk hebben beantwoord. Maar

Maar misschien is het antwoord niet zo moeilijk, maar goed.

Goed, en met deze ronde is met name bedoeld om een vraag te stellen aan de insprekers. Mevrouw Kamer. Ja

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik heb een vraag aan de insprekers. In hoeverre is het nou eigenlijk nog nodig om microplastics te lozen? Want hoe staat het eigenlijk met de circulaire ambitie en kunnen we niet gewoon overgaan naar het produceren van circulaire plastics? Oké.

Oké, ik neem aan dat de tweede of de derde inspreker daar iets van kan zeggen, maar daar is al wat van gezegd. Natuurlijk. Maar eerst maar even de heer Meulenberg over de vraag die de heer Haag heeft gesteld. Houdbaarheid van de vergunning op dit moment. Ja

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik begrijp de vraag zodanig dat u zegt: biedt de Kaderrichtlijn Water genoeg instrumenten om anders aan te kijken tegen die vergunning? Mijn insteek is daarbij heel eenvoudig, hè? We kunnen die kaderrichtlijn in extenso lezen, die bevat ook het voorzorgsbeginsel. Maar wat het duidelijkste is in die kaderrichtlijn, is dat die drie fases kent, namelijk vanaf 2009 mag het niet achteruitgaan. De waterkwaliteit vanaf 2015 mag niet alleen niet achteruitgaan, maar moet zelfs verbeteren en 2027 moet het opgeleverd hebben dat men goed niveau heeft. Wat ik in mijn inspraak heb gezegd, is dat ik mij niet kan voorstellen dat iemand kan zeggen dat de lozing van 661 stoffen, waaronder die microplastics, bijdraagt aan de verbetering van de kwaliteit. En toch is dat het doel vanaf 2015. Ik kan me ook niet voorstellen dat daarmee het doel van 2027 dichterbij komt. Zijn er genoeg instrumenten in die Kaderrichtlijn Water? Ja, het voorzorgsbeginsel is een belangrijk instrument en als de Kaderrichtlijn Water daarvoor te weinig instrumentarium biedt, kunt u altijd terugvallen op het Europese milieu, wat daarover duidelijke uitspraken heeft gedaan tot aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Dus naar mijn smaak is daar voldoende handvat om heel strikt aan te kijken naar die vergunning. Over microplastics, als ik mag, was mijn vraag: hebben we niet genoeg reden om te verbieden? We hebben een gesprek gehad met professor Jacob de Boer, toxicoloog, en die heeft heel erg duidelijk gezegd: er is geen enkele reden om microplastics te lozen. Het is heel goed te filteren. Alles is te filteren. Nou, als dat al zo is en we weten daarnaast dat microplastics schadelijk zijn, dan is het voor mij een heel eenvoudige optelsom. Als je kan voorkomen om die schadelijke troep te lozen, dan moet je het doen. Helder.

Ik wil graag hierbij laten. Dank u wel voor de inspraakbijdrage. We