Toelichting op het proces van coalitievorming en de totstandkoming van het Bestuursprogramma 2023-2027; ‘Balanceren met lef’ door een woordvoerder van de coalitie

Nou, dan is de toelichting op het proces van de coalitievorming en de totstandkoming van het bestuursprogramma. Ik hecht eraan om toch nog maar een keer mede te delen dat er vandaag geen inhoudelijke bespreking van dat bestuursprogramma aan de orde is. Dat gebeurt op 12 juli. Dus we hebben het nu eigenlijk alleen over de procedure. Ik geef graag het woord aan de formateurs. Ja, dank u.

U, voorzitter. Nou, fijn dat we hier een korte toelichting kunnen geven op hetgeen wat we de afgelopen maanden, zeg maar, in het kader van de formatie is gebeurd. Ik zal het proces toelichten en collega Marc Breugelmans, die zal nog wat zeggen over het eindadvies op 19 april. Er waren velen van u getuigen van het eindverslag van de verkenner Pieter Mikkels. Naar buiten gekomen en die heeft ons eigenlijk een tweeledige opdracht gegeven. Op de eerste plaats dat er een bestuursprogramma moest komen met een breed draagvlak en op de tweede plaats de vorming van een stabiel en deskundig dagelijks bestuur. En daarnaast moesten we ook nog kijken of er iets gezegd kon worden over de vergadersystematiek. En daar gaat Marc dadelijk nog wat verder op in. Nou, we zijn de flux te werk gegaan. Er is een planning opgesteld. Die heeft u allemaal kennis van kunnen nemen en in die planning dat begon met een aantal overleggen met de individuele fracties afzonderlijk. We hebben overleggen gehad met de fracties, ook gezamenlijk. Maar voorafgaand aan het hele proces is ook nog de fractie Waterbelang Limburg en de fractie Water Natuurlijk. Hebben die nog separaat bij elkaar gezeten omdat de verkenner tot de conclusie was gekomen dat er wellicht mogelijk nog een gesprek nodig was en de conclusie uit het gesprek was dat er geen onoverbrugbare verschillen tussen de twee fracties waren, zodat we in ieder geval met de vier fracties verder konden gaan. Nou, als u zegt diverse gesprekken met die fracties die een coalitie zouden willen vormen, zowel individueel als ook gezamenlijk. We hebben ook gesprekken plaatsgevonden met de beoogde portefeuillehouders en ondertussen is er door ons hard geschreven aan het conceptprogramma en dat is ook diverse keren met de verschillende fracties gedeeld, teruggekoppeld voor commentaar en eventuele aanvullingen. Er heeft ook een overleg plaatsgevonden met de directies, zowel van WBL als van WA, waar we hun om commentaar hebben gevraagd op het concept en ook eventuele omissies, zaken die we over het hoofd hebben gezien wellicht, en ook eens gekeken aan hun gevraagd om te kijken hoe dat eventuele financiële consequenties waren van hetgeen we opgeschreven hadden. Toen nog een concept. Op 2 juni is het programma aan de vier fracties aangeboden en ook geaccordeerd. Vervolgens twee fracties, de Partij voor de Dieren en de AWP voor water, klimaat en natuur, die hebben te kennen gegeven dat ze niet mee willen tekenen aan het akkoord. En een weekje geleden is het programma 'Balanceren met lef' gepresenteerd en is het door iedereen in deze zaal ook ondertekend. De vier fracties, ja, de vier fracties. Wij kijken terug op een proces met tevredenheid en met trots. Tevreden, omdat het op een prettige en constructieve wijze is gelopen. De verschillen bleken overbrugbaar, er ligt een mooi product en trots op het programma dat recht doet aan de grote uitdagingen die er op dit moment zijn. En het feit dat het door veel fracties binnen het AB gedragen wordt. En tenslotte, de planning, die hebben wij gehaald. Daar hebben we ons aan gehouden en dat kon alleen maar met dank aan velen die eraan meegewerkt hebben. Marc.

Ja, en als formateurs is ons ook gevraagd om een aantal onderdelen die verder nog wel hun grond moeten krijgen, natuurlijk een aanpassing van het Reglement van Orde daar waar nodig, om daar nog wat aanbevelingen te doen. En dat hebben we gedaan. Ook de verkenner heeft al zaken opgehaald. Heeft hij ook overgedragen aan ons als formateurs en we hebben daarna als formateur ook nog met alle fracties in het eerste gesprek na de duiding willen krijgen van hun standpunten ten aanzien van met name de vergadersystematiek en de samenstelling van commissies en dergelijke. En dat heeft geleid uiteindelijk tot het eindadvies, wat we ook in ons eindrapport hebben opgenomen, waarbij we ten aanzien van een aantal technische zaken nog het volgende willen zeggen, zodat het ook nog hier een keer benadrukt wordt. De samenstelling van het DB kan in een waterschap alleen maar met maximaal 3 FTE. Dat betekent dat als je voor een DB kiest met 5 DB-leden, dat die 3 FTE, in dit geval in het voorstel zoals wij dat als eindadvies uitbrengen, per 0,6 FTE kan per deelnemer. Nu is er in voorbereiding in de Tweede Kamer een nieuwe regelgeving hieromtrent dat die 3 FTE opgetrokken wordt naar 4 FTE. En we hebben in ons advies daarom gemeend ook op te nemen, en ook in samenspraak met de coalitiepartijen en ook in samenspraak met de portefeuillehouders, dat mocht zich gedurende deze bestuursperiode het feit voordoen dat die 3 FTE opgetrokken wordt naar 4 FTE, dat die ene FTE meer ook gelijkelijk verdeeld wordt over de 5 portefeuilles die vertegenwoordigd zijn. Dus dan wordt het van 0,6 gaat het dan naar 0,8 FTE. Wij vonden dat voor de duidelijkheid aan de voorkant belangrijk om dat in ons eindadvies ook duidelijk op te nemen. Dat doet ook recht aan wat we met alle partijen daarover besproken hebben. Ten aanzien van het commissiestelsel hebben we een aantal zaken, ook als vernieuwing ingebracht gekregen en we hebben die zowel organisatorisch als bestuurlijk ook gewogen en we zijn daardoor in het eindadvies eigenlijk gekomen tot het aangeven dat we een voorkeur hebben als formateurs. In elk geval is het natuurlijk uiteindelijk aan het AB om daarover te kiezen, maar we hebben dadelijk toch ook een meerderheid wel voor gevonden in dit AB dat we het huidige commissiestelsel in elk geval voorlopig voortzetten. Dat voorlopige karakter van het voortzetten van het commissiestelsel van twee commissies, de Commissie WBO en de Commissie BZW, heeft eigenlijk te maken met het feit dat we gedurende deze bestuursperiode ook met elkaar een flinke klus te klaren hebben in het samengaan van WBL en WL en de gevolgen van dat samengaan van WBL en WL in het commissiewerk wat op ons afkomt. Dat kunnen we nu op dit moment nog niet helemaal overzien. En daarom dat we in ons advies ook opgenomen hebben om in het najaar van 2024, als die contouren van dat samengaan van die twee organisaties helderder worden, dat we dan met elkaar hier terugkomen en met elkaar als AB het gesprek ook voeren over of het wenselijk is om eventueel een derde commissie toe te voegen en dat zou dan een derde commissie zuivere en waterkwaliteit kunnen zijn. Of misschien kan het ook nog een iets andere samenstelling hebben, maar we wilden eigenlijk in feite daarom ook zeggen in vooruitlopend op die verandering: laat ons nu de huidige koers vasthouden en laat ons in 2024, najaar 2024, met elkaar spreken over of die derde commissie wel of niet wenselijk en misschien wel zelfs noodzakelijk is. Gekoppeld daaraan hebben we ook een advies gegeven over de burgercommissieleden. De burgercommissieleden zijn vorige bestuursperiode voor het eerst nieuw ingevoerd. Dat heeft eigenlijk ons allen goed bevallen en dat is ook een reden geweest waarom alle fracties ook aangegeven hebben met die burgercommissieleden te willen blijven werken. In het kielzog daarvan is ook nog over fractieondersteuning wel gesproken, maar die burgercommissieleden willen we wel behouden. Er is ook door een aantal fracties wel in die mate dat er niet meer worden en met name ook kleinere fracties vroegen erom, maar omwille van de vergaderingen en ook het verloop van die vergaderingen en toch ook de efficiëntie van die vergaderingen hebben wij als formateur opgehaald bij een meerderheid uit dit AB dat in feite het voortzetten van per commissie, kan elke fractie één burgercommissielid benoemen dat we dat willen handhaven. En voor de bezoekers vandaag is het misschien goed om aan te geven ook waarom die burgercommissieleden belangrijk zijn. Fracties zien dat niet alleen als ook mensen met expertise die extra van buitenuit ingevlogen kunnen worden om mee te denken en mee te praten, maar het is ook een mooie leerschool voor toekomstige bestuurders van het waterschap, dus het helpt ook in het opleiden van mensen naar die rol van bestuurder in het algemeen bestuur over mogelijk 4 jaar. Dus in dat licht hebben wij ook gemeend om het advies van de meerderheid van dit AB over te nemen in het advies wat we nu voorleggen om per commissie twee burgercommissieleden te benoemen. Wat wel belangrijk is, is dat we erbij aangegeven hebben dat het mensen zijn die op de kieslijst hebben gestaan. Dan komen we nog bij een advies wat we of iets wat we opgehaald hebben, wat later ook op de agenda staat, dan worden de vertegenwoordigingen van het algemeen bestuur in andere gemeenschappelijke regelingen nog besproken. Maar er worden ook gevraagd om AB-leden voor te dragen. In ons advies hebben wij bij de fracties opgehaald dat er 4 AB-leden die benoemd mogen worden in het AB van WBL. Namens ons allemaal is ook niet partijen gebonden in principe die vertegenwoordiging. Dat is een mandaat van het hele AB aan die 4 AB-leden in die gemeenschappelijke regeling WBL. En daarvoor hebben we in elk geval een voordracht gedaan die dadelijk bij het agendapunt nog aan de orde komt. Agendapunt 4 punt A geloof ik hè of 4 punt B, 4B dus in dat opzicht komt dat dadelijk verder inhoudelijk nog aan de orde. En we hebben dan wel nog één advies meegenomen. Er is al net even in het begin van deze vergadering ook een opmerking gedaan door mevrouw Hilders. We hebben in elk geval ten aanzien van de interpretatie van het Reglement van Orde met betrekking tot de samenstelling van de fracties opgehaald dat daar mogelijk onduidelijkheid over bestaat. We hebben dat als formateurs ook uit laten zoeken. We hadden daar een duidelijk advies in gekregen. Dat hebben we ook neergelegd bij de vragenstellers. We hebben dat ook gedeeld met jullie allemaal in het tussenrapport. Het eerste tussenbericht wat we gestuurd hebben. Het blijkt nu dat dat antwoord wat we toen gegeven hebben, wat we vanuit de juridische afdeling van de organisatie hebben gekregen, dat dat nog steeds niet afdoende is. Dus wij hebben in het advies ook opgenomen om toch nadrukkelijk in het aanpassen van het Reglement van Orde nog één keer na 12 juli toe in elk geval goed te kijken of de formuleringen, zoals ze nu in het Reglement van Orde staan, ook met betrekking tot de samenstelling van fracties of dat niet nog eenduidiger kan, zodat dat misverstand wat nu bestaat, dat dat dan ook weggenomen kan worden. Dat komt dan ook tegemoet aan de vraag van AWP om dat helder te krijgen. Ja, wij kijken terug op een heel mooi proces. Een bijzonder woord van dank ook aan twee mensen uit de organisatie die ons bijgestaan hebben, die ook de verkenner bijgestaan hebben. Dat zijn Guido Montelat en dat is Karen van der Hoeven. Karen is ook hier, dus ik vind eigenlijk dat er ook even voor die twee ambtenaren geklapt mag worden. Misschien is dat niet gebruikelijk, maar dankjewel.

Dank u wel. Dat was het woord van de formateurs. Ik kijk even rond of er procedureel nog vragen of opmerkingen zijn in de richting van de formateurs. Ik zie mevrouw Hilders als enige. Mevrouw Hilders, gaat uw gang. Nou, ik wil...

Graag even toelichten dat wij denken dat inderdaad die fracties op dit moment niet rechtmatig zijn samengesteld en dat het zich niet verdraagt met ons eigen reglement van orde. Het verdraagt zich wel met nationale wetgeving en daarom ben ik zo vrij geweest om een voorstel te maken. Ontwerpbesluit waarin we dat ene passagiertje eruit halen. Dat komt alleen maar voort uit de zorg dat hier rechtmatig beslissingen worden genomen. Die standhouden. Dat wou ik graag even toelichten.

En dat doet hij op 12 juli, neem ik aan. Nou, ik

Zeg nu dat u uw kans loopt om besluiten te nemen te laten nemen door fracties. Die laten dus niet fracties zullen blijken te zijn. En dan heb je misschien een ander probleem, maar ik heb gewoon geprobeerd om een voorstel te maken waardoor je het vandaag kon oplossen, zodat er wat er ook verder benoemd wordt dat die fracties rechtmatig zouden zijn. Dat is alles. We hechten wel aan om het even toe te lichten. Ik begrijp uw

Uw toelichting op dit moment: kiezen we er gewoon voor om straks het Reglement van Orde integraal te herzien. Nou, dat heb ik u ook toegezegd, telefonisch, dat we dat zouden gaan doen, maar op dit moment hou ik even vast aan de orde zoals die afgesproken is.

Ik handhaaf mijn opmerkingen over en meer niet, dus.

Nee, dat is duidelijk en die opmerking wordt dan ook genotuleerd. Dus ik zeg dan altijd: waar van akte. En dan kunnen we nu even verder met, ik was het rondje nog aan het maken over het proces van de formateurs. Ik zie geen verdere opmerkingen. Uw opmerking wordt genotuleerd, dank u wel. Dan kunnen we verder.