Begroting 2025

Dank u wel, dan gaan we naar de begroting 2025 en ik wil graag u het volgende voorstellen: als u aangeeft of u het woord wil, dan kijkt u mij even aan. Ik mag bepalen wie als eerste het woord krijgt. Degene die moties hebben ingediend, wil ik verzoeken om enkel het dictum voor te lezen, want anders wordt het een hele lange vergadering. En daar dan ook, mocht u daarop reageren, bij elkaar duidelijk te melden waarop u reageert. Mocht er behoefte zijn aan schorsing, dan hoor ik dat graag en ik kan me voorstellen dat als u een aantal zaken aankaart waar het dagelijks bestuur nog even met elkaar ruggespraak wil houden, dat wij gaan schorsen. Ik geef het woord aan de portefeuillehouder de heer Breugelmans. Ja.

Ja, voorzitter, dank u wel. In de democratie is dit een hele belangrijke en grote dag voor elke bestuurslaag in Nederland: de behandeling van de begroting voor het komende jaar. Want in die begroting leggen we met elkaar onze beleidsvoornemens voor het komend jaar vast aan de kaders waarbinnen we willen acteren, willen handelen. Ik heb vandaag ook een paar keer gehoord, er moet gehandeld worden. Nou, wat wij gaan doen komend jaar leggen we vandaag met elkaar in deze begrotingsbehandeling vast en de kaders daarvoor, waarbinnen we dat met elkaar kunnen doen en waarvoor wij als DB ook het mandaat van jullie krijgen. Dat is daarvoor het vertrekpunt. We hebben daarvoor al een proces met elkaar doorlopen naar de wijze waarop we deze begroting wilden invliegen. En eigenlijk begon dat al bij de begroting 2024, toen we met de wetenschap dat we werken aan een nieuw WL, het samenvoegen van WBL en WL, dat de begroting 2025 een eerste begroting wordt van dat nieuwe WL, van die samengevoegde organisatie. Dat maakt de behandeling van deze begroting extra bijzonder, want hij is tot stand gekomen in samenwerking met alle betrokkenen van beide organisaties die daarvoor met elkaar innig hebben samengewerkt en al hebben kunnen proeven hoe het is om na 1 januari ook echt samen in één organisatie actief te zijn. Daar ben ik bijzonder trots op dat dat gelukt is. Ook in de versnelde termijnen die we met elkaar afgesproken hebben, want deze begroting ligt bijna twee maanden eerder aan u voor dan dat normaal gebruikelijk is. Normaal behandelen we die in de novembervergadering. Nu is het 2 oktober, dus dat betekent dat we ook nog een nieuw staaltje hebben geleverd. En ook de ambtelijke organisatie heeft een staaltje geleverd om dit te doen. En ik wil mijn dank ook naar de organisatie daarvoor, in elk geval ook vanuit de DP en uit deze vergadering, uitspreken, want dat is best wel veel gevraagd. We hadden daarbij ook nog met elkaar afgesproken dat omwille van het samenvoegingsproces we in feite ook voor 2025 voortborduren op de ingeslagen weg die we in de begroting 2024 met elkaar hebben afgesproken. En dat we beleidsarm zouden werken. Maar ja, je ontkomt er lopende een jaar niet aan dat je met elkaar ook toch met dit AB ook tot een aantal zaken komt die door de actualiteit gestuurd worden, waardoor er toch een aantal noodzakelijke besluiten zijn gevallen in dit AB, die ook moesten landen in deze begroting. En ik ben best wel trots dat de kaders die we daarbij hebben gesteld in de kadernota, met daarbij ook een verwachting van een groei van het belastingvolume van 6,5%, dat we erin geslaagd zijn in deze begroting dat op die manier ook te presenteren. En dat betekent dat we met elkaar ook in deze begroting, als we het dan hebben over zaken die we gaan doen, in elk geval hebben we afgesproken dat we het programma Water in Balans versneld gaan uitvoeren. Wij noemen dat tranche 3, dat is ons vakjargon, maar voor de buizen staan. Dat betekent dat we bijna 55 miljoen van onze investeringen die tot 2035 uitgegeven werden naar voren gaan halen. En dat wij het programma Water in Balans in principe hopen af te ronden in 2030, in tegenstelling tot 2035. Dat doen we gezien de urgentie en de veranderende klimatologische omstandigheden. En USAB heeft ons meegegeven dat ook van enorm gewicht te vinden. Dat is dus gelukt om dat te laten landen in deze begroting. Wat ons ook lukt in deze begroting is dat we de ingeslagen weg met de investeringsbehoefte die er liggen in de zuivering, in de waterzuivering, en om die met een verhoogd investeringsprofiel ook te gaan realiseren naar de toekomst toe. Dat we de ingeslagen weg daarvan kunnen voortzetten. Die ingeslagen weg kunnen voortzetten is niet zo vanzelfsprekend, omdat je daar ook in feite eigenlijk je personele invulling bij nodig hebt. Maar ook daar gaat het lukken om de afspraken die we daar met elkaar, AB en DB, hebben gemaakt om die te gaan bewerkstelligen. Dat betekent dat de uitdagingen die er naar de toekomst liggen met betrekking tot enerzijds het in stand houden van die zuiveringen, aan de andere kant ook uitdagingen die we hebben in het kader van de Kaderrichtlijn Water, maar misschien ook al met een beetje oog voor de uitdagingen die er liggen vanuit de Richtlijn Stedelijk Afvalwater, dat we in elk geval heel voortvarend aan de weg kunnen gaan om te bewerkstelligen dat we dat wat we nodig hebben om uiteindelijk onze zuiveringen ook te laten doen wat ze moeten doen, dat voor elkaar te krijgen. Ook daar mogen we bijzonder trots op zijn met elkaar dat we die ruimte hebben kunnen bewerkstelligen. Het is in die begroting natuurlijk ook zo dat we allerlei uitdagingen hebben die we ook voor een belangrijk deel al veel langer aan het uitvoeren zijn. Ik noem toch het Hoogwaterbeschermingsprogramma in het bijzonder. We hebben er vandaag al wat uitgebreider bij stilgestaan bij het vorige agendapunt, maar het is wel heel belangrijk dat willen we de uitdagingen van morgen aan kunnen blijven pakken, dat we daarvoor ook vooruit moeten schaken en dat heb je met het agendapunt van zojuist al gedaan en ook dat landt voor een belangrijk deel in de begroting. Maar daarnaast hebben we met elkaar ook over de financiering en de voorfinanciering in deze begroting een belangrijke afspraak gemaakt en dat maakt ook dat er geen haperingen hoeven te komen in datgene wat we op korte termijn ook moeten oppakken, dus we kunnen ook op korte termijn de afspraken die we daar gemaakt hebben, kunnen we met elkaar waar blijven maken vanuit de kaders zoals die voor de begroting 2025 nu met elkaar vastgesteld worden en dat is heel prettig. Ook voor de werkorganisatie is dat heel prettig, voor het programmateam is dat heel prettig, want dan weten ze waar ze aan toe zijn en kunnen ze de ingeslagen weg ook met de omgeving, want we werken daar heel nadrukkelijk met de omgeving samen, kunnen ze met de omgeving samen ook de afspraken nakomen. Tot slot wil ik nog één belangrijk aspect noemen, want uiteindelijk hebben we elkaar aan het begin van deze bestuursperiode gezegd: we willen de basis op orde hebben. We zijn vanuit een achterstand in deze bestuursperiode begonnen, met name met het weerstandsvermogen en de egalisatiereserve van de zuivering en we hebben een herstelprogramma met elkaar afgesproken in 2024 en dat herstelprogramma krijgt in 2025 nog een vervolg, zodat we eind 2025 onze reservepositie en ook ons weerstandsvermogen weer op orde hebben, zowel voor de zuivering als voor ons watersysteem. En daar ben ik als portefeuillehouder natuurlijk in bijzonder trots op, omdat dat voor de toekomst ook een stukje borging is om de risico's weer op een verantwoorde manier de kop te kunnen bieden. Dus in dat opzicht hebben we met elkaar ook in twee jaar, zoals we afgesproken hebben, ook met de Commissie BNV hebben we uiteindelijk ook een weerstandsvermogen weer op orde, waardoor daar ruimte komt naar de toekomst toe om ook die gelijkmatige ontwikkeling die we meerjarig in deze begroting presenteren, echt ook waar te kunnen maken. Er blijft wel een uitdaging liggen, want we hebben een taakstelling van 1 miljoen opgenomen waar we bij u nog op terugkomen over hoe we dat gaan doen. Dat doen we na de presentatie van de jaarrapportage in de loop van het jaar ook en zoveel eerder als het kan. Maar we hebben een uitdaging nog, ook in de begroting zit een uitdaging van 1 miljoen, maar die gaan we met elkaar ook waarmaken. We hebben met het idee ook afgesproken dat we daar nadrukkelijk met het AB over in gesprek gaan hoe we dat gaan doen, dus dat krijgt nog een vervolg. Dank u wel. Dank.

Dank u wel. Ik kijk naar de vergadering. Wie wil graag het woord voeren? De heer Noteborn, de heer Teeuwen, mevrouw Kaanen, meneer Lacroix, mevrouw Hilders, meneer Haagen en nou mag ik kiezen wie als eerste? Nee, meneer Noteborn gaat uw gang. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Wat een eer dat ik als eerste mag bij deze begrotingsbehandeling. Wordt gewaardeerd, voorzitter. Voordat we inhoudelijk reageren op de begroting, wil ik eerst het DB en met name de portefeuillehouder bedanken voor de manier waarop u de Commissie Begroting en Verantwoording heeft meegenomen in het proces dat tot deze begroting heeft geleid. Het is ook een bijzondere begroting, want de samenvoeging van WBH met de samenvoeging van WBL en WA, een wens die de afzonderlijke LV50-partijen in de vorige periode al hadden. We hebben al het vertrouwen in het DB om dit proces op een degelijke en kostbewuste manier af te ronden. De komende jaren tot wederom een gezond en sterk waterschap dat klaar is voor de toekomst. En dat is nodig in een tijd waar veel op ons afkomt en waar we zelf hoge ambities neerzetten om deze externe factoren het hoofd te bieden. Als LV50 willen we vooral niet vergeten voor wie we die ambities hebben opgesteld: onze inwoners. Zo zijn we verheugd dat het DB heeft voorgesteld ook op onze eigen uitgaven te sturen, in plaats van alleen maar naar de makkelijke knop van belastingverhoging te kijken. En ondanks dat de stijging nog steeds hoog is, geeft dit wel weer dat ons DB de goede instelling en inzet heeft. Als LV50 vragen we wel aandacht voor onze inwoners. We horen nog steeds vaak dat de lasten veel omhoog gaan, maar dat je er niks voor terugkrijgt. En ja, als HB-leden doen wij ons best om uit te leggen waarom die stijgingen nodig zijn. Echter zijn we van mening dat dit toch meer aandacht vereist. We vragen u als DB dan ook om een toezegging te doen, een toezegging om in 2025 zelf of door een externe partij een degelijk communicatieonderzoek te doen waarbij de vraagstelling is: hoe informeren we onze inwoners het beste over de noodzaak van de sterke kostenstijgingen de komende jaren? We zien dat het nodig is om out of the box te denken, gezien onze beperkte communicatiemiddelen en media-aandacht. Misschien is de conclusie wel een brief bij iedere aanslag mee te sturen of jaarlijks een soort van mediastunt om de aandacht te trekken. We zijn zeer benieuwd of u ons dit onderzoek toezegt en wat de uitkomsten daarvan zouden zijn. Voorzitter, we maken in 2025 ook werk van het weerstandsvermogen en brengen de algemene reserve weer op orde. Als LV50 staan we samen volledig achter deze aanpak en vragen we alleen aan het DB om ons te informeren als men verwacht dat die doelstelling niet gehaald kan worden. Onze technische vraag nummer 39 heeft u afgedaan met een dank voor de suggestie. Onze suggestie was met name: kijk naar meer dan onze eigen opgave, maar zet deze ook in de context van de opgave van het rijk, de provincie, gemeentes, bedrijven en inwoners van deze provincie. Kunt u toezeggen dat u deze open houding meeneemt in de volgende begroting? Het is voor ons als LV50 namelijk belangrijk dat, ondanks de focus op onze eigen taken, we niet blind zijn voor de omgeving waarin we opereren en een open waterschap zijn. Dan zal ik de moties er nog even bij pakken bij het dienen. De moties van de BBB+ nemen we beide mee. Wat betreft de motie van Water Natuurlijk, daar staat onze naam onder, maar dat klopt niet. Dat is per abuis. We wachten nog even de reactie van het DB af. En wat betreft de moties van het ANWB, waren die erg laat binnen, waardoor we ze of niet hebben kunnen behandelen, of we waren gewoon tegen.

Dan geef ik het woord, ik moet heel even op het lijstje kijken. De heer Teeuwen. Ja

Ja, dank u wel, voorzitter. Zoals de portefeuillehouder al constateerde in zijn voorwoord en zijn additionele toelichting, is dit een belangrijk moment. De bestelling is de begroting vast voor het komend jaar en we stellen vast wat we daarin gaan doen. En dank voor de snelle en uitgebreide beantwoording van de technische vragen al in een eerdere fase bij de commissiebehandeling. Verleden jaar hebben we als AB geen reguliere kadernota vastgesteld, maar een kaderbrief plus ontwikkelingen die ten grondslag lagen aan de gemaakte doorrekeningen. Het bestuursakkoord en de extra maatregelen, integratie WL en WBL, waren de grondslag voor de begroting 2024 en het meerjarig perspectief. De begroting 2024 was een beleidsarme begroting, steunend op het bestuursakkoord enerzijds en de genoemde ontwikkelingen anderzijds. Nu, een jaar verder, gaan we in een vroeg stadium de begroting 2025 vaststellen met een meerjarig perspectief voor het nieuwe Waterschap Limburg. Realiseren we ons dat we met het vaststellen van deze begroting al bijna halverwege de uitvoering van deze bestuursperiode zijn. In ons bestuursakkoord van juni 2023, "Balanceren met Lef", hebben we een aantal kernwaarden uitgesproken: één, het fundament de basis op orde; twee, het perspectief haalbaar en betaalbaar; drie, in balans, economie en ecologie; en vier, in balans, veiligheid en leefbaarheid. Met integratie van WBL en WL moet het nieuwe Waterschap Limburg in 2025 het fundament gelegd zijn. De basis moet op orde zijn, organisatie en ontwikkeling met ons perspectief, dat ook rust in de organisatie komt. Dat is tenslotte de basis die nodig is voor het efficiënt kunnen uitvoeren van ons werk en dat brengt ook arbeidsvreugde en waardering voor ons werk met zich mee. Het perspectief blijft echter kwetsbaar; haalbaarheid en betaalbaarheid lijken vaak op gespannen voet te staan. De opgave wordt groter. We hebben meer materiaal en mensen nodig en beide is schaars, waardoor de kosten stijgen. Onze wettelijke kerntaken moeten we uitvoeren, maar zijn die voldoende gedefinieerd? Waar schuurt het met onze ambities en de ambities en de opgave van onze partners in de omgeving? Alle overheden moeten opschalen, waardoor de kosten voor de burgers, bedrijven, agrariërs en natuurorganisaties oplopen. Een blijvend punt van zorg. Niet alleen bij het waterschap, maar ook bij andere overheden, onze landelijke overheid. Is het spanningsveld tussen economische ontwikkelingen en ecologie noodzaak veelvuldig onderwerp van de agenda. Het halen van de KRW lijkt hier wel haast een onmogelijke opgave. En veiligheid en leefbaarheid zijn twee gelijke gewichten die toch vaak niet met elkaar in balans zijn. En toch moeten de dijken verhoogd worden. De rivieren en beken moeten meer ruimte krijgen. Kortom, onze kernwaarden vragen om alertheid, zuinigheid, durf of lef en vooral zorgvuldigheid. Nu we bijna halverwege deze bestuursperiode zijn, is het goed eens te bezien hoe het staat met de doelen die wij ons in het bestuursprogramma "Balanceren met Lef" hebben gesteld. In het presidium is ook het voorstel voor een midterm review gedaan. De fractie Waterbelang is groot voorstander hiervan. Wij vragen het DB dan ook om na te gaan hoe het inhoudelijk staat met de voornemens en doelen en of deze bij het einde van de bestuursperiode gerealiseerd zijn. Als het AB hierover in het voorjaar van 2025 kan beschikken, dan kan dit als input dienen voor de kadernota en de begroting van 2026. Voorzitter, met de voorliggende begroting heeft het dagelijks bestuur een proeve van bekwaamheid afgelegd en deze met glans doorstaan met als uitgangspunt de vastgestelde kadernota waarin we hebben afgesproken de stijging van het benodigde belastingvolume te beperken tot 6,5%. Met de confrontatie om wederom nieuwe ontwikkelingen en wederom stijgende kosten met de nog lopende afwikkeling van de integratie van WL en WBL en het inrichten van de nieuwe bestuursorganisatie, het nieuwe WL. En met de wetenschap dat het zo vroegtijdig vaststellen van een begroting 2025 en de meerjarenbegroting dat er dan nog veel open eindjes zijn. Voorzitter, het DB heeft bij de kernnoten een forse inspanning geleverd en meer dan 3 miljoen binnen de budgetten weten te vinden om zo verdere stijging te mitigeren. Nu bij de voorliggende begroting zijn verdere kostenstijgingen ten gevolge van nieuwe ontwikkelingen en bestuursbesluiten ook binnen de kaders opgevangen. Het weerstandsvermogen wordt binnen deze begroting weer op peil gebracht en de ombuigingstaakstelling van 1 miljoen is een positieve indicator van het nieuwe denken bij het DB. De meer inzichtelijke opbouw van de begroting geeft duidelijke informatie over de keuzes die door het DB zijn gemaakt. Waterbelang kan met deze keuzes instemmen. De financiële uitkomst toont ons nog een evenwichtige opbouw voor 2025 en voor het meerjarenperspectief. Toch staat de fractie Waterbelang niet alleen maar te juichen. Onzekerheden blijven. Het klimaat is onbestendig. De wereld om ons heen staat in brand. De fractie in het algemeen bestuur heeft ieder een eigen prioriteiten en uitgangspunten. Vanuit ieders eigen verantwoordelijkheid volgen we de uitvoering die het DB geeft aan de door ons voorgestelde beleidskaders. We zijn wel nog vaak zoekende in onze rolvastheid. Waarover gaat het algemeen bestuur en waarover gaat het dagelijks bestuur? Dat vraagt dat het algemeen bestuur met optimale beleids- en uitvoeringsprocessen in staat wordt gesteld haar kaderstellende en controlerende taak goed in te vullen en haar verantwoordelijkheid kan nemen. Hierbij gaat het niet alleen om het op orde hebben van de administratieve processen. We moeten als bestuur en organisatie weten waar we aan toe zijn in een evenwichtig samenspel. Deze onderwerpen komen ook aan de orde in de werkgroep ondersteuning AB. Hoe kan de interactie tussen AB, DB en organisatie en niet te vergeten de verhouding binnen het AB onderling geoptimaliseerd worden, met als resultaat dat het waterschap waar onze inwoners maximaal profijt van hebben? De uitkomsten van de werkgroep zien wij binnen enkele maanden met hooggespannen verwachtingen tegemoet. Voorzitter, voor de fractie Waterbelang staat voorop dat we met de omgeving en voor de omgeving alleen maar werk kunnen maken als we ook durven uit te spreken met de organisatie en voor de organisatie. Dat betekent dat wij als AB elkaar moeten opzoeken, vertrouwen in het DB en in de organisatie moeten hebben en samen moeten werken aan het verbeteren van ons bestuurlijke proces. De voorliggende begroting biedt in de breedte al deze elementen en alle genoeg mogelijkheden met aandacht voor de noodzakelijke en soms tegenstrijdige opgave met ruimte voor innovatie. Aandacht voor de ecologie en oog voor de economische belangen. De kost gaat voor de baat uit met de voorgestelde stijging van het benodigde belastingvolume van 6,5%. Balanceren we met lef. Voorzitter, rest mij het DB en de organisatie te complimenteren met deze begroting die midden in het proces van de vorming van het nieuwe WL onder stoom en kokend water tot stand is gekomen. Vorige week vond in Venlo de dag van de toekomst voor het nieuwe WL plaats, naar mijn mening een zeer geslaagde bijeenkomst in een prima sfeer. Samen met deze begroting is dat een stevig fundament en kunnen we de toekomst van WL met vertrouwen tegemoet zien. Dank u wel. Dank.

Dank u wel, dan geef ik het woord aan mevrouw Kaanen en wilt u het dictum tevens voorlezen van uw motie? Voorzitter

Wij steunen de twee moties die we gezamenlijk met BBB+ en met LV50 en met Water Natuurlijk indienen en met betrekking tot de motie van Water Natuurlijk wachten wij de reactie van de DB af.

En de andere moties van het AWP? Die

Die waren inderdaad, zoals al geconstateerd is, erg laat binnen. Emotie heb ik wel wat meer naar kunnen kijken. De andere motie ja, wachten in eerste instantie ook de reactie van die BBB af. Dank.

Ja, dank u wel, voorzitter. Aan mij de ondankbare taak om heel veel dingen te herhalen die al gezegd zijn. Maar we willen toch graag ons eigen geluid laten horen, dus we hebben toch ons eigen perspectief op de zaak. We willen in ieder geval het waterschap heel erg feliciteren met het samengaan van WL en WBL, één nieuwe organisatie met 800 medewerkers, het goud van het nieuwe WL, en laten we dat vooral heel goed voor ogen houden. En laten we ook de menselijke kant en de menselijke maat bij dit proces in de gaten houden. En natuurlijk willen we ook onze waardering uitspreken voor het Festival van de Toekomst. En dan kijk ik toch ook even meneer Keulers aan. Ik vond het een hele bruisende bijeenkomst. Het zat boordevol grensverleggende vergezichten. Ik heb alleen maar heel veel enthousiaste medewerkers gezien. Dat vind ik ontzettend leuk om mee te maken. Het was gezellig, aandacht voor persoonlijke groei. Er was een voelbare gemeenschappelijke ambitie om de watervraagstukken van morgen op te willen lossen en daar staan we voor aan de lat. Chapeau. Maar dat brengt ons toch ook bij de urgente opgave voor de komende jaren. Wij denken dat het echt mouwen opstropen wordt. De wereld waarin wij moeten opereren, wordt steeds complexer met de toenemende grilligheid van het klimaat. Deze voorliggende begroting is de basis van de nieuwe organisatie, het nieuwe WL, en jammer genoeg is deze noodgedwongen toch wel beleidsarm, hoewel ik enerzijds een beetje meer vertrouwen heb gekregen door de reactie van meneer Breugelmans. Maar wij blijven toch echt onze zorg houden dat onze duurzaamheidsambitie is gekort en dat is de consequentie van de boedelovername en financiële keuzes die we gemaakt hebben. Dat noem je nou echt balanceren. En voor ons als Water Natuurlijk is dat gewoon een zware dobber. Toch hebben wij gemeend het verlies te moeten dragen, want ook wij willen de kostenstijging voor de Limburgers in de hand houden. Die vorig jaar 23,9% was en dit jaar 6,5%, en dat is fors. Maar als we verder vooruit kijken, dan hebben we opnieuw zorgen. Na een paar jaar van extreme droogte was het afgelopen jaar verschrikkelijk nat. We werden opnieuw verrast door de snelheid van de verandering in het klimaat en dan vooral door de grilligheid. Water op het land, ondergelopen kelders, water in de stad. En wat als die buien die recent in Oost-Europa zijn gevallen in Limburg waren gevallen? Hadden wij onze voeten dan droog gehouden? Ons watersysteem moet daarom verder worden aangepakt. We moeten nog beter de balans zoeken tussen waterafvoeren en water vasthouden, het goed afstemmen van het watersysteem en het beheer en onderhoud, de hardware en de software. Moeten wij inbouwen om extreme weersomstandigheden het hoofd te kunnen bieden, zowel voor natte periodes als voor droge periodes? En dit vraagt na 2025 beslist om extra investeringen. Beheer en onderhoud en watersysteem zien wij ook als onlosmakend verbonden en blijvend urgent. En dat is dus letterlijk balanceren geworden en dat vraagt heel veel van ons. En daarom hebben we ook echt lef nodig. Lef om aan de slag te gaan met de medeoverheden zoals gemeenten, bedrijven en agrariërs om knelpunten op te lossen, maar ook om sneller de KRW-doelstellingen te kunnen behalen. Lef om meters te kunnen maken bij het hoogwaterbeschermingsprogramma en lef om de pijnlijke consequenties van dit alles, kostenstijging, straks te durven communiceren naar de buitenwereld. Dat gaat weer pijn doen. En wat dat betreft had meneer Noteborn ook een heel mooie aanvulling, want de draagkracht van veel mensen staat onder druk. Zeker voor mensen die in armoede leven of die een smalle beurs hebben. Laten we altijd oog blijven houden voor de mensen die hier niet mee kunnen en laten we kijken naar oplossingen erbij en alstublieft DB, span u hierbij voor het uiterste in. We hebben ook lef nodig om onszelf opnieuw uit te vinden, om op een nieuwe manier naar onze problemen te durven kijken. Van lineair naar circulair, lef om buiten de kaders te durven denken. Zekerheden los te laten, omdat alleen zo betere perspectieven in beeld komen. Decarte voorbij durven toegeven dat niet alles maakbaar is. We zijn niet de regisseur van het universum en we moeten elkaar de hand durven reiken. Durven vragen, wat heb jij nodig om zo samen succesvol te kunnen zijn? Water en bodem sturend, natuurlijk ga geen stedelijke ontwikkeling plannen in het gebied dat daar niet voor geschikt is, dat zijn oude wijsheden. Wij kunnen als waterschap niet verantwoordelijk worden gehouden voor kosten en schade die voorkomen hadden kunnen worden. Dat staat wat ons betreft als een paal boven water. Adviseer om slimmer om te gaan met de ruimtelijke ordening. Zorg dat waterkansen en watervaren serieus genomen worden. Zorg dat het logisch wordt om de geomorfologie van het landschap te benutten en gebruik de geschiedenis als inspiratie voor toekomstige ontwikkelingen. Bekijk de wateropgave op stroomgebiedsniveau en kijk welke efficiencyslagen daar gemaakt kunnen worden. Grenzen bestaan niet voor ons klimaat. Laten we bij de uitvoering van projecten ook beseffen dat een lange adem loont, volhouden en consequent zijn is wezenlijk voor onze geloofwaardigheid en we zullen als waterschap leiderschap moeten tonen, want zo groeien we richting de autoriteitspositie die wij zo noodzakelijk achten om ons werk goed en kostenefficiënt te blijven doen. Dat vraagt naast de strategie om onberispelijk gedrag. Want vertrouwen komt te voet en gaat te paard en hier ligt een forse uitdaging, denken wij. Grondwaterkwantiteit, zorgen dat het grondwater op peil blijft. Dat is voor ons een belangrijke zorg. Limburg telt 16 grondwaterafhankelijke natuurgebieden. In periodes van droogte vinden nog te veel grondwateronttrekkingen plaats rondom deze natuur, waardoor deze gebieden steeds verder achteruitgaan. In het kader van de Kamerbrief Water en Bodem Sturend hebben waterschappen de opdracht gekregen grondwateronttrekkingen te inventariseren. Waterschap Limburg staat aan de lat voor het inventariseren van de agrarische en particuliere onttrekkingen. Deze inventarisatie moet zo snel mogelijk worden afgerond, zodat effectief beleid ontwikkeld kan worden dat stuurt op grondwaterstanden. Wanneer kunnen wij als AB de inventarisatie tegemoetzien en wanneer gaan we aan de slag? Het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) was gericht op het integraal en gebiedsgericht nemen van maatregelen in het landelijk gebied. Het kabinet zet hier een streep door. Hierdoor valt ook een groot deel van de financiering weg. Volgens het beleid van het nieuwe kabinet ontvangen agrariërs hiervoor jaarlijks 500 miljoen euro. Voor Limburg is dat 40 miljoen euro en daar bovenop komt nog eens 11 miljoen euro, die al in het potje zaten. Dat is opgeteld 50 miljoen euro. Dat is echt een enorm bedrag. Dat is het bedrag dat agrarisch Limburg aan agrarisch natuurbeheer mag besteden. En wij denken als Water Natuurlijk dat we daar echt stappen mee kunnen zetten. Dus mijn vraag is eigenlijk, en dan kijk ik toch naar de rechterkant van deze vergadering en dadelijk ook naar de overkant van deze vergadering. Doen jullie mee? Ondersteunen jullie dit en als wij nou als waterschap het goede voorbeeld nemen, omdat een goed voorbeeld goed doet volgen, gaan we het dan samen doen? Nee, en we doen dit niet voor onszelf. Wij doen dit voor onze kinderen en kleinkinderen en laten we dat daarbij ook vooral voor ogen houden. Tijdens de commissievergadering van 11 september hebben we gevraagd om versneld met beleid voor een samenhangend grondwater- en droogtebeleid te komen. De portefeuillehouder heeft aangegeven dat ervoor gekozen is eerst gedegen onderzoek te doen, hetgeen nu erg veel tijd kost en dat pas in het derde kwartaal van 2025 een beleidsvoorstel aan het AB kan worden gepresenteerd. Dat is wel bijna 1,5 jaar later na de themabijeenkomst die wij hierover gehad hebben. En natuurlijk is gedegen onderzoek belangrijk, maar wij vragen ons wel af, waar is de urgentie? We zijn niet tevreden over het uiteindelijke antwoord van de portefeuillehouder, want dit getuigt wat ons betreft van te weinig urgentiebesef. Wij wensen binnen een jaar na onze laatste themasessie, dat wil zeggen voorjaar 2025, een beleidsvoorstel van het DB te ontvangen. De vervuiler betaalt. Laatst zei iemand Water Natuurlijk is de stem van de natuur. Dat is een groot compliment en het is inderdaad onze kernwaarde, omdat we vanaf 2025 voor het eerst direct invloed krijgen op het beleid inzake de zuivering, leggen wij de lat maar meteen wat hoger. Het kan en moet beter in ons vervuilend tijdsgewricht. Verdienmodellen, en we hebben het ook vandaag al eens gehoord, zijn meestal verliesmodellen en dat moeten we wel onder ogen durven zien. Water Natuurlijk vindt dat vervuiling niet ongestraft afgewenteld kan worden op de natuur. De natuur is geen afvalbak en de vervuiler moet betalen. Alleen zo openen we de weg naar verbetering en dat is inderdaad echt een discussie die we zo scherp wat ons betreft moeten gaan voeren. Het streven naar nul emissie en het in kaart brengen van indirecte lozingen via het gemeentelijk riool is noodzakelijk om te zorgen voor schoon water. Het streven naar nul emissie levert juist verdienmodellen voor schonere alternatieven die minder vervuilend zijn en voor minder vervuilende producten. Zo geven we vorm en inhoud aan de o zo noodzakelijke systeemtransitie en de ambitie richting de circulaire economie. Schoon water, onze eerste levensbehoefte, levert ook een watersysteem vol gezond leven. Daar plukken we zelf als mens de vruchten van en daarbij gaan de kosten voor de baten uit en dat is vandaag ook al gezegd. Zo komen we uit onze impasse. Naast de stoffen die we in onze zuivering nu reeds uithalen, moeten we verder inzetten op innovatie en bronaanpak en de verwijdering van diffuse verontreinigingen. Ja, en ook PFAS komt in beeld en dat moet er gewoon uit. Behoud van die biodiversiteit, en daar had trouwens zelf Caroline van der Plas het over bij de algemene beschouwingen, dus dat vond ik toch heel positief, is niet alleen nodig voor het functionele overleven van ons mensen. We hebben haar ook, we hebben ook haar nog onontdekte geheimen en schoonheid nodig om ons te blijven verwonderen en te inspireren. En ik roep daarbij ook graag de mooie woorden in herinnering van mevrouw Hanssen, die daar in haar betoog ook al op in is gegaan. Dat brengt ons bij het indienen van onze motie inzake waterkwaliteit. En ik zal zo meteen dat dictum voorlezen, maar eerst wil ik toch het DB complimenteren en daarbij zeker onze gedreven portefeuillehouder met het presenteren van een bijna sluitende begroting. Dat is ontzettend knap en het is zeker een huzarenstuk. Wij hebben daarvoor alle respect. We zijn heel erg benieuwd naar de reactie dadelijk van de fracties op onze motie, want het betoog heb ik van de andere fracties al gehoord. Maar ik moet wel zeggen, als ik heel goed geluisterd heb en ik heb ook heel kritisch meegeschreven en meegedacht aan ons dictum, dan kan ik me eigenlijk niet voorstellen dat het niet breed gesteund zou kunnen worden. Want wij roepen namelijk ook heel erg op het inzetten van de vervuilingen, ook chemische vervuilingen, dus het gaat juist ook voor ons om die transitie naar die circulaire economie in een breed perspectief in gang te kunnen zetten. Wij roepen het dagelijks bestuur op in overleg met medeoverheden, ook buitenlandse, te treden om bronnen van vervuiling actief op te laten sporen en hierop te laten handhaven en de resultaten van dit overleg uiterlijk in Q2 van 2024 terug te koppelen met dit AB. 2025 excuses, gezien de opgave in KRW en de komende richtlijn stedelijk afvalwater, de ERSA, uiterlijk in Q3 van 2025 een plan te presenteren inzake te nemen maatregelen op onze RWZI's voor het optimaal zuiveren van ons afvalwater en daarbij te streven naar nul emissie. Een plan op te stellen waarbij intensiever toezicht resulteert in verdere verbetering van onze oppervlakte- en grondwaterkwaliteit en gaat over tot de orde van de dag. Dank.

Dank u wel voor uw heldere betooglijn en het oplezen van het dictum. U hoort wel of dit een bod is wat u kunt reviewsen. Dan geef ik het woord aan de heer Lacroix. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Beste mensen, algemeen en dagelijks bestuur, directie en medewerkers. Voor ons ligt de begroting 2025 Waterschappen Limburg. Om te beginnen is deze begroting over het algemeen een technisch gezien gedegen begroting. Daarom onze welgemeende complimenten aan het hele directie en management voor het presenteren van een nagenoeg sluitende begroting voor aankomend jaar, waarin de samenvoeging van WBL en WL in feite wordt. De grote uitdaging om van de hele werkorganisatie een soepel lopend team te maken is en blijft ook in 2025 nog een grote uitdaging en zal aan het DB en onze enthousiaste nieuwe dijkgraaf nog veel inzet en tijd vragen. Fijn te horen dat het festival der liefde, zou ik bijna zeggen, als goede start is en op meerdere afdelingen ook aan goede stappen gezet zijn. En we wensen de directie, dijkgraaf en het DB dan ook nog veel wijsheid toe om de samenvoeging tot een succes te maken, zodat we ook in 2025 maar zeker later de synergievoordelen zullen ervaren, want die missen we in deze financiële begroting zeker nog. Kijk bijvoorbeeld naar de personeelsleden die voor het jaar 2024 nog begroot waren op 52 miljoen voor ongeveer 500 FTE en buiten proportioneel stijgen naar 97,5 miljoen voor ongeveer 550 FTE. Is dit de synergie van de samenvoeging? Vragen wij ons af. Ook de doorkijk naar de volgende jaren belooft weinig synergie op personeelslasten. Onbegrijpelijk. Wat voor een organisatie willen wij zijn in de toekomst? Een uitvoerende, waar de handen uit de mouwen gaan met zichtbare resultaten op het gebied van veilig, schoon en voldoende water, of zijn we alleen maar een beleidsorganisatie, een werkplaats voor afgestudeerde hbo'ers en academici die heel veel vergaderen en voornamelijk verslagen, nota's en rapporten produceren? Welk visitekaartje geven we af? Als fractie bekruipt ons een dubbel gevoel als we de inhoud van de begroting 2025 tot ons nemen en beoordelen. Want hebben de opstellers of de samenstellers en de theoretici in dit gebouw wel ervaren en gezien wat zich buiten in het veld afgespeeld heeft? Waar leggen we de prioriteiten in dit waterschap? Meer dan 1000 klachten, ja, u hoort het goed, meer dan 1000 klachten zijn hier de afgelopen periode binnengekomen met betrekking tot hoogwater, wateroverlast, slecht beheer en onderhoud, voor miljoenen euro's schade aan landbouwgewassen bij de boeren door het niet of te laat kunnen zaaien, bewerken of oogsten van hun gewassen. Voor miljoenen euro schade bij de burgers aan de woningen en interieur, de ondergelopen woningen, kelders en constant hoog grondwater. Zelfs de natuurorganisaties klaagden over te hoge grondwaterstanden en te veel water, wat door bomen en struiken het loodje zouden leggen, stuwen rond de Peel bijvoorbeeld, waar doorlopend geklaagd wordt over tekort aan water moest ze snel gestreken. Het zijn net boeren, zou ik bijna zeggen. Wat is er geleerd van de afgelopen extreem natte jaren? Waaruit blijkt de ambitie om herhaling van de problemen van 2023 en 2024 en de vele klachten in 2025 te voorkomen? Blijkbaar niet. Nota bene, vandaag komen er klachten over de Vlootbeek, waar nu alweer gestuurd wordt, terwijl de oogstseizoen nog moet beginnen. BBB+ begrijpt het niet, waar zijn onze praktijkmensen met kennis van zaken om dit beter te sturen? Wat zien we terug van de inbreng van de AB? Welke steen heeft het AB verlegd? Denk aan onze moties en wordt door het DB opgepakt, zodat het water in 2025 anders gaat stromen en daarmee minder overlast en schade aanricht. Wij zien het niet of nauwelijks terug in de begroting 2025. In ons coalitieakkoord hebben we bekrachtigd dat de basis op orde moet zijn. Wij moeten helaas constateren dat dit jaar de basis waarvoor de waterschappen in de vorige eeuw opgericht zijn, niet op orde is. Het balanceren met lef tussen water vasthouden en water afvoeren moet beter. Na zo'n lange periode van droogte is extreem veel neerslag in een relatief korte periode ook klimaatverandering. En daar zullen we ons ook op moeten inrichten. De benodigde waterafvoercapaciteit op het moment dat het noodzakelijk is om water af te voeren, wordt op veel plaatsen niet gehaald. Stuwen en sluizen worden niet of te laat gestreken en afvoercapaciteit wordt beperkt door achterstallig onderhoud en onze uit de kluiten gewassen beverpopulatie. We zien uit naar de themadag over de bever om input te leveren voor een noodzakelijk BBB: Beter Beverbeleid. De ecologie en ecologen bepalen het peil en droogleggen in het landelijk agrarisch gebied. Rayonmanagers, aannemers en zelfs hydrologen worden het veld ingestuurd met de handboeien aan, waarvan de ecoloog de sleutel heeft en daarmee bepaalt wat er gebeurt. Het werkt zo niet langer, het moet anders. Het peilbeheer is te laat aangepast en heeft afgelopen jaar, zoals gezegd, geleid tot miljoenen euro's schade bij landbouw en ingezetenen. Economie telt blijkbaar niet meer en ondanks dat het waterschap de situatie niet als crisis kon beoordelen, is dat bij veel agrariërs en burgers wel crisis ten gevolge van ons beleid. Het vertrouwen van onze boeren en ingezetenen in het waterschap is dit jaar gezien alle meldingen tot een dieptepunt gedaald. Waar sturen we eigenlijk op? In de noodpeilbeheer staat van alles. Bepalen van welke punten we als uitgangspunt nemen bij de grondwaterstanden. Is er een heldere legger en hoe reageert het CRK vervolgens? Het provinciaal waterprogramma staat in heldere leggen verplicht boven 25 l per seconde afvoer. Ik kan ze via de site niet vinden. De vraag is dus wel of Waterschap Limburg voldoet aan de provinciale verordening. En zo nee, dan lijkt ons dat een eerste prioriteit. Hoe nu verder? Hoe pakken we het aan? Laten we de bevindingen gebruiken als een vooruitkijkspiegel om herhaling van problemen te voorkomen en het vertrouwen te herstellen. Hiervoor willen we ook een aantal adviezen en aanbevelingen inbrengen. Komt er een nieuw waterbeheerprogramma met dynamisch peil- en stuwbeheer dat vroegtijdig anticipeert op peilstanden, weersverwachtingen en relatie tussen grondwaterstand en weekwater? Komt er een nieuw maaibeleid, waarbij de risicobeken 3 tot 4 keer per jaar gemaaid worden en economie, voedselzekerheid en veiligheid voorrang hebben in het landelijk gebied? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat onvoldoende gemaaide beken tot 85% minder water afvoeren. Ga in overleg met andere overheden en TBO'ers dat hun maai- en onderhoudswerkzaamheden beter aansluiten op de werkzaamheden van Waterschap Limburg. En geef vooral rayonmedewerkers, aannemers en aannemers meer mandaat en middelen om acute problemen snel en adequaat op te lossen. Beter samenwerken en afstemming tussen clusters over projecten die in uitvoering zijn, versterkt en helpen elkaar. Dit zijn enkele aanbevelingen die we met twee moties kracht willen bijzetten. En de eerste motie zou ik dan toch als motie 3 willen inbrengen: Beheer en onderhoud. Maar in het algemeen bestuur Waterschap Limburg bijeen te Roermond op 2 oktober 2024 constateerde dat dit najaar 2023 en 2024 ongekend nat was. Waterschap Limburg dit jaar meer dan 1000 meldingen en klachten ontvangen heeft met betrekking tot hoogwater, wateroverlast en beheer van onze beken. En roep daarop u.

Een hoop dat dagen bestuur op de evaluatie van het Maaivak 2024 per direct uit te voeren op basis van de evaluatie van 2024 en de bevindingen van 2023 het AB te informeren over de oorzaak van de problemen, de conclusies en de aanbevelingen uit de evaluaties. Roept op om in 2025 met het AB het beleid en de kaders te bespreken die ten grondslag liggen aan de maai- en onderhoudscontracten. Roept op het AB periodiek over de voortgang te informeren en hoe het smart maken van de doelen met betrekking tot beheer en onderhoud tot uitvoering komt. Dit uiteraard rekening houdend met alle belangen zorgvuldig uit te voeren, waardoor de basis toekomst er is op orde is en gaat over tot de orde van de dag. De door u genoemde motie twee. Watersysteem op orde. Nou ja, roept het bestuur op om uiterlijk in Q2 een analyse te presenteren of de huidige inzichten ten aanzien van de klimaatverandering een herijking van onze wijze van toetsen van het watersysteem richting 2050 noodzakelijk maakt. En roept op op basis van deze analyse voor plaatsen waar het watersysteem niet voldoet te komen met een plan van aanpak, zodat het watersysteem binnen de kaders van de ruimtelijke ordening en klimaatscenario's in 2025-2050 voldoet en robuust is. Ik dank u wel en gaat over tot de orde van de dag, trouwens. Dank.

En ik dank u voor uw aandacht.

Voor uw betoog, dan kijk ik naar mevrouw Hilders en u heeft aardig wat moties vandaag en gisteren naar ons toegestuurd. Daarbij wil ik aangeven dat motie 9 volkomen wateroverlast en no regret-maatregelen dat mevrouw Frédérique Verheij-Péters even haar stoel naar achter zet omdat er een relatie is. Een familiaire relatie tussen dit voorstel en haar banden hiermee, dus zij zet haar stoel naar achter en als u uw betooglijn uitspreekt, wilt u dan ook direct overgaan tot het lezen van de? Wat is het eigenlijk? Het meervoud van dictums is het dictums dicta. Vind allebei wel mooi, dan verzoek ik u het woord te nemen. Meneer Hagen. Ik

Ik heb een punt van orde. Ik vind dat het veel verstandiger zou zijn, maar ik laat het natuurlijk aan mevrouw Hilders over om een groot deel van deze moties die heel erg laat is ingediend, niet nu aan de orde te stellen, maar aan te houden en bij een volgende vergadering in te dienen, zodat alle fracties zich daarop kunnen beraden. En dan met een gedegen oordeel kunnen komen en kijken of ze al dan niet die motie kunnen steunen.

Dat is een voorstel aan de vergadering. Ik kijk naar de vergadering of daar behoefte is om daarop te reageren. Ik geef ook nu het woord aan u, mevrouw Hilders. De vergadering. Voorzitter

Zou ik iets mogen vertellen? We hebben in het presidium een afspraak gemaakt, een gentlemen's agreement dat wij moties zouden indienen voor maandag uiterlijk. Het is nu woensdag. Deze moties gaan over de begroting. Er vallen ze onder, ze mogen dus ingediend worden, maar als je de moties op zich bekijkt, dan hadden ze heel goed op maandag ingediend kunnen worden. Dat betekent dat het ambtenarenapparaat en bestuursondersteuning extra belast is en ik vind dat het met de voeten treden van een gentlemen's agreement. Dank.

Dank u wel. Nog meer reacties? Mevrouw Erkens. Ja.

Ja, wij hebben als fractie wel kans gehad om de moties door te nemen, maar wellicht als ze inderdaad eerder verzonden waren, dan hadden we nog kans gehad om de aanpassingen op te doen. Want er staan wel zaken in waar we het mee eens zijn. Maar ja, die hoeven wel nog aanpassing, dus ja, wellicht dat als we ze inderdaad even uitstellen dat we dan wel tot een betere motie kunnen komen waar we ook mee kunnen instemmen. Dank.

Dank u wel voor uw reactie, meneer Teeuwen. Ja

Ja, we constateren natuurlijk allemaal dat ze laat binnen zijn gekomen. De moties hebben we inderdaad binnen onze fractie ook niet besproken, dus wellicht zo de schorsing. De enige oplossing die we kunnen bieden is dat we ze toch vandaag kunnen behandelen. Dank.

Dank u wel. Die schorsing kwam sowieso inderdaad, want ik heb nog twee sprekers, mevrouw Hilders en meneer Haag, en dan wilde ik daarna gaan schorsen, zodat er gelegenheid is om onderling nog te overleggen en de beder gelegenheid te geven om antwoorden voor te bereiden. Mevrouw Hilders, kunt u een reactie geven in eerste instantie op het verzoek om een aantal moties in te trekken, terug te trekken, zodat een aantal fracties zich kunnen beraden, of houdt u uw voorstellen nog steeds paraat? Nou

Nou, allereerst zou ik graag even opmerken dat ik gisteren ook pas diverse moties voor het eerst heb gezien. Ik weet niet waar dat aan ligt, maar die waren dus ook laatst. En ik zit even. Ik wil graag even schorsen hierover, dus dat komt dan goed uit als u ook wilt schorsen. Maar

Maar de schorsing wilde ik pas doen na de betooglijn van u en die van de heer Hagen, dus als u zegt, ik wil toch mijn moties behouden, dan kunt u het dictum voorlezen en kunt u de gelegenheid hebben en gebruiken om eventueel met elkaar nog van gedachten te wisselen. Maar het voorstel, zoals de heer Hagen doet, en wat door een aantal fracties wordt onderschreven is, kunt u ze terugtrekken voor een aantal, zodat u ze later indient via een motie. Vreemd in een ander AB vergadering. Sowieso.

Sowieso zou ik ze alleen maar willen overwegen om ze aan te houden als clausule. Maar ik wil heel graag even schorsing hierover, zodat ik even kan overleggen. U

U wilt persoonlijke schorsing hierover op dit moment. Nou

Nou ja, u had gezegd, we gingen om 5 uur eten, dus het is al lang 5 uur dus. Dat

Dat is waar, maar mijn voorstel aan de vergadering, ordevoorstel, is dat ik uw eerste ronde afrond. Dat betekent dat ik u het woord geef en de heer Hagen, en u vraagt nu aan mij een korte schorsing. En de vraag is, wilt u die persoonlijke korte schorsing en hoe lang heeft u nodig? 5 minuten. 5 minuten, is de vergadering akkoord ermee? 5 minuten schorsen, dan schorsen wij even 5 minuten en geef ik u de gelegenheid om even af te stemmen. Zullen we weer beginnen? We gaan weer beginnen. Ik geef het woord aan mevrouw Hilders en wij zijn in afwachting van uw antwoord of u alle moties wil behandelen. Ja.

Ja, ik wil ze allemaal behandelen en het kan zijn dat we daarna in de pauze tot de conclusie komen dat hij misschien moet worden aangehouden. Maar ik heb ze allemaal graag even aan de orde. En sommige zijn ook actueel en die hebben ook een zekere urgentie. Oké.

Oké, dan geef ik u het woord. Nou

Nou, dank u wel. Het Waterschap Limburg staat volgens de AWP voor grote problemen. Het gaat over het vertrouwen van veel burgers en agrariërs en dat is redelijk op een heel laag niveau uitgekomen. Er zijn eindeloos maatregelen voor zich uitgeschoven om herhaling van 2021 te voorkomen en dat heeft allerlei effecten gehad. Wat ons betreft is de belangrijkste oorzaak dat wij niet de landelijke normering wateroverlast volgen met grote schade voor de inwoners tot gevolg, maar ook voor de agrariërs. En de burgers hebben schade geleden, in totaal was er 1,3 miljard schade voor Limburg, 700 miljoen in Valkenburg, Bunde, Gronsveld, Brommelen en nog veel meer steden hebben behoorlijke schade geleden, maar ook de agrariërs hebben heel veel schade geleden en daar hebben we vandaag ook al het een en ander over gehoord en de heer heeft dat op 11 september ook verwoord in het AB. We hebben dan ook een motie opgesteld over onderzoek, agrarische sector en onderzoek en maatregelen voor de agrarische sector. Die zal ik straks voorlezen. Of althans, de directeur van het waterschap heeft een groot vertrouwensprobleem en het is gewoon wachten op de volgende crisis, in plaats van dat we wat doen. Even kijken. We hebben zeg maar de landelijke normen zijn met een expliciet staatsbesluit. In 2003 zijn ze bekrachtigd en er zijn ook in 2009 nog een keer herbekrachtigd. En ja, het bestuursakkoord water is ondertekend door de Unie van Waterschappen, door de Vereniging Nederlandse Gemeenten, etcetera. En het is in eerste instantie hier gewoon, zeg maar, overgenomen. Vervolgens heeft Waterschap Limburg gezegd dat we eigenlijk van één op 100 naar één op 25 moeten, maar zonder een echt inhoudelijke onderbouwing. Het was iets van nou, dat is niet goed voor het landschap en het kost heel veel geld. Maar een fatsoenlijke kosten-batenanalyse is daarover dus niet te vinden. Ja, wij verhogen wel de belasting, maar we beschermen onze burgers en agrariërs dus niet beter. Er zijn diverse regenbuien in Limburg, die ver onder de norm van eens in de 100 jaar zitten die we ook niet kunnen opvangen en dat. In 2021 was extreem, maar dat was lang niet altijd daarna en dat gaf ook een heleboel schade. Het is dringend noodzakelijk om daar iets aan te doen. En, wij hebben ook een motie Ruimte voor de Maas geformuleerd waaruit blijkt dat je eigenlijk een heleboel kosten niet zou hoeven maken. Als je ook met Ruimte voor de Maas zou werken en niet alleen maar met dijken. Het is hoog tijd, vinden wij, dat het waterschap en de provincie gaan werken met meer realistische normen. Één op 25 voldoet niet als basisnorm en dat leidt tot rampen en schade. Eén op norm, één op 100 is ook niet altijd voldoende. In Rijnland hanteren ze al hogere normen bij meer dan 5000 m² verstedelijking, ook in Duitsland nemen ze meer praktisch, meer dramatisch, nee, meer drastische maatregelen. Nou, er is weerstand in het bestuur om dat toe te geven en hierop terug te komen. Maar het zou toch wat ons betreft moeten. Ik heb vorig jaar in december een interpolatie ingediend om achter te komen hoe de besluitvorming in de jaren vlak voor de ramp van 21 is verlopen. En, dat is toen geweigerd en de interpolatie weigeren. Dat is niet erg democratisch en we vinden het ook een zwaktebod van het DB dat er toen zat om geen verantwoording af te willen leggen. Maar we zijn zelf gaan doorzoeken en we kwamen erachter dat die basisnorm van één op 25 dat die niet stoelt op een raadsverslag van volksvertegenwoordigingen, ook niet op collegiale besluitvorming van een college of GS of het DB van het waterschap. Slechts individuen waren er die dit besluit dragen en de oorspronkelijke statenbesluiten van 2003 en 2009, die zijn nooit ingetrokken. En, er is geen staatsbesluit om de norm van één op 100 te vervangen door één op 25 en de staatsrechtelijke vraag die er boven dit dossier hangt, is of daardoor de één op 100 voor bebouwd gebied nog formeel van kracht is gebleven in Limburg en het geldt natuurlijk ook voor de één op 25 normen voor akkerland. Nou, voldoet Limburg op een heleboel punten al niet aan die één op 25 norm in bebouwd gebied, dus je kunt je ongeveer wel voorstellen dat dat ook gevolgen heeft voor hoe in agrarisch gebied wordt voldaan aan de norm van één op 25. Wij snappen dat daar ook wel het een en ander aan de hand is en ook daar zou goed naar gekeken moeten worden. Even kijken. Ja, als je een ongemotiveerd besluit neemt, dan is dat dus in strijd met de Algemene wet bestuursrecht en dat is volgens mij hier gebeurd. En, er wordt dus geen verantwoording over afgelegd en wij zouden dat toch wel heel graag wel willen. Dat is een vereiste van democratie en de veiligheid van onze inwoners maakt dat ook nodig. We horen ook nog bij de belangen van onze toekomstige bewoners van de minimaal 26.000 woningen die de provincie wil bouwen. En dan is er ook nog een eigen provinciaal programma. Die kan je niet allemaal neerzetten op één op 25 en akkerbouwers hebben wat ons betreft recht op een basisnorm van één op 25. Dus wij constateren na een jaar bij deze begroting dat de wateroverlast nog steeds niet voldoet aan de landelijke normen. Voorzitter.

Interruptie Voorzitter, er worden ja, links en rechts door van Hilversum een aantal stellingen geponeerd over het feit dat de normering niet rechtsgeldig tot stand zou zijn gekomen, dat er geen staatsrechtelijke vragen worden gesteld. Dat zijn nogal behouden beweringen. En ja, volgens mij zijn ze niet erg gemotiveerd, dus ik zal mevrouw Hilders echt willen vragen om een goede onderbouwing te leveren. Voor ja, deze ja toch wel. Ja, eigenlijk zijn toch wel aantijgingen richting het waterschap dat wij niet zorgvuldig handelen en dat wij ons niet aan de wedstrijd willen houden. We

We hebben de onderbouwing, maar die kunnen, kan ik mevrouw Hilders? Ja, dank u wel. Kijk, we hebben een programma Water in Balans dat is gebaseerd op een norm van 1 op 25. En eigenlijk is het doodzonde om daar je geld aan uit te geven, want je hebt er niks aan, want normen van 1 op 25 voldoen niet. Je kan het net zo goed helemaal schrappen als het op deze basis is. Ja, je hebt helemaal.

De heer Teeuwen stelt u een vraag in hoeverre u dat onderbouwd heeft. Ja.

Ja, ik wil het graag aanleveren, maar we hebben daar uitvoerig onderzoek gedaan in allerlei stukken van de provincie. Dus ik kan dat aanleveren.

Ik zou dat dan graag willen zien, zeg maar dat het voldoende gedocumenteerd wordt op een of andere manier, want ik vind het zomaar zomaar. Ja, ik bedoel, ik ga uit van die goede intenties en het belang dat u heeft bij voldoende bescherming van onze inwoners. Maar ja, u zegt nogal wat, en als u dat ja zegt, dan vul ik, dat zou ik ook fijn vinden als dat op een of andere manier gestaafd wordt. Nou.

Nou, dat wil ik graag doen. En dat zal u even, dat moeten we dan even uitschrijven, want dat is niet iets wat ik in 5 minuten kan vertellen. Daar komt dan een stuk, een notitie over.

Dankjewel, voorzitter. Voorzitter, ik steun de heer Teeuwen. Ik vind het ook hele boude uitspraken en ik zag ook graag een onderbouwing op schrift hiervan tegemoet met alle plezier, voorzitter.

Het document waar mevrouw Hilders het over heeft, is uit 2003. Dat is een werkdocument met een doelstelling waar geen enkele juridische consequentie aan zat. En in 2017 heeft de provincie Limburg de normen bepaald die geldend voor hen zijn. Misschien.

Misschien kunt u even mijn notitie afwachten?

Dit is een voorstel van mevrouw Hilders dat ze graag daarop in wil gaan en ze zal met het voorstel van de heer Berger kijken of u nog even naar de besluitvorming van destijds, of u die bereid bent mee te nemen. Mevrouw Hilders daarop, dat zal ik doen. Dan kunt u doorgaan met uw betoog? Nou.

Nou, ik heb dus al gezegd dat er veel projecten uit het Water in Balans-programma meer kwaad doen dan goed, zolang die norm één op 25 blijft. En ik heb ook een paar voorbeelden, want in Duna zijn ze. In 2021 tot 1,5 M ondergelopen nieuwe woonwijken zijn onvoldoende beschermd. Als er iets misgaat, zijn de huiseigenaren de klos bijvoorbeeld. Kijk in Meerssen, kijk in Maastricht, kijk in Valkenburg-Oost, kijk in Borgharen. In Heerlen is de oliemolen en die is ondergelopen omdat een nabijgelegen waterberging overliep. En alle sediment en modder etcetera kwam bij hen terecht en nadat ze het zelf allemaal hadden opgeruimd, werd er gezegd: jullie zijn nu een overlast wateroverlastgebied en er was niet eens een zienswijzeprocedure bij betrokken. Ze mochten niet eens bezwaar maken en ze mochten alleen maar van alles en nog wat nooit meer daar doen. En dat geldt ook voor de Winbergermolen in Epe. Daar werd bovenstrooms een voorziening aangebracht die ervoor zorgde dat het gebied van de Winbergermolen als waterberging fungeert bij hoogwater van de molen daarboven. Ook hier geen zienswijzeprocedure. En bij de Polmolen in Holten ook diverse interrupties.

Mevrouw Hilders. Faalt of er gebouwd mag worden, dat is toch niet het waterschap, dat zijn toch de gemeentes ja.

Ja, dat helpt wat Wilders. Het helpt nogal als het waterschap zegt dat het een overstromingsgebied is en dat aan de gemeente adviseert dus, maar dat zijn allemaal dingen die besluiten vereisen en die besluiten ze. Daar hoort een zienswijzeprocedure bij en die is er dus niet geweest. Ook bij de polmolen zijn er mogelijkheden om te functioneren met inachtneming van de ja, dat ze kunnen functioneren terwijl je ook voldoet aan diverse doelstellingen van de kaderrichtlijn water en dat wordt zo onmogelijk gemaakt die meneer eens een keer in de commissie het een en ander komen vertellen. Ja, nou het verhaal over de dijken en dat die niet voldoen aan de norm voor 2050 en dat we er toch huizen gaan bouwen. Dat heb ik al met de heer Achten gewisseld daarstraks, dus daar zal ik het nu niet over hebben. Ik heb op basis hiervan heb ik een achttal moties gemaakt. En één daarvan, ik zal eens even kijken of ze in de praktijk.

Praktijk is het een idee dat u de motie het nummer noemt en dan het dictum voorleest? Ik

Ik wel, ik heb moties. Zeven moties ruimte voor de Maas. Wacht

Wacht heel even, dan ga ik even kijken water. Ik zal ze even erbij halen dan?

Het begint bij motie 5. Dat is de motie provinciaal waterprogramma en de borging van de waterkwaliteit in Limburg. Even

Even kijken. Ik denk dat ik ze dan even in die volgorde. Ook

Ook hebben ze ook voor u in iBox gezet. Ja.

Ja, maar dat is even kijken, motie. Oh ja, het begint bij motie 5, ja, professioneel waterprogramma. Ik heb hier last van. April af, ik kan dit beter zien. Verzoek het dagelijks bestuur van Waterschap Limburg te bevorderen dat het waterschap zich houdt aan het beleid, zoals in het provinciaal waterprogramma staat vermeld en dat het DB dit ook toetst bij besluitvorming, beleidsuitvoering en besluitvorming. Bij onduidelijkheid pleegt het DB altijd overleg met de provincie Limburg, waarbij de conclusies schriftelijk worden vastgesteld en ter kennis van het algemeen bestuur worden gebracht. Het besluit dat de besluitvorming en de beleidsuitvoering altijd toegankelijk, inzichtelijk en controleerbaar zijn voor het algemeen bestuur en de inwoners. En dat gaat dus. Even kijken, ja, of positief zelf waterprogramma, dus dat is dat is. De

De eerste, dan kunt u naar 6 gaan, motie voor een verbod op PFAS.

Dit is een motie die in heel veel waterschappen deze week en volgende week wordt behandeld. Zij roept het dagelijks bestuur op om er bij de Staten-Generaal en het kabinet op aan te dringen om voor 1 januari 2025 met een concreet actieplan te komen om de PFAS-vervuiling een halt toe te roepen. Inhoudende een landelijk verbod op de productie van PFAS en schadelijke PFAS-vervangende producten voor alle niet-essentiële producten. En een exportverbod van niet-essentiële PFAS-houdende producten, een verbod op het lozen van PFAS op oppervlaktewater en riool door bedrijven die PFAS-houdende producten verwerken tot een commercieel product. Deze motie te delen met de Eerste en de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de minister-president, minister van IenW en de minister van Volksgezondheid. Dank.

Dank u wel, dan kunnen we naar motie 7, Ruimte voor de Maas. Daar

Daar is een. De onderliggende gedachte daar is dat je, als je ook ruimte voor de Maas geeft, dat je dan niet alle dijken evenzeer hoeft op te hogen, hetgeen ook besparend kan werken voor het HWBP en onze betrokkenheid erbij. Dan is het verzoek aan het dagelijks bestuur om zich met de provincie Limburg en de Maasgemeenten in te zetten voor meer ruimte voor de Maas, de plannen voor het Deltaprogramma Rivieren voor de Maasvallei uit de ijskast te halen en te ijveren voor een concrete vaststelling van projecten.

Gaat over ruimte voor de Geul in Valkenburg. Dat

Dat klopt, verzoekt het DW met het gemeentebestuur van Valkenburg in overleg te treden met het doel de voorgenomen besluitvorming voor Valkenburg Oost uit te stellen en eerst met het waterschap te overleggen over fundamentele oplossingen voor het Geulstroomgebied in Valkenburg. Inhoudende onder meer het definiëren van een zonering langs de Geul waar niet gebouwd mag worden. Het indiceren van budgetten om binnen deze zonering objecten op te kopen voor sloop daadwerkelijk profielverruiming van de Geul mogelijk te maken. Dank.

Dank u wel, dan ga ik naar de motie Deelstroom Gebiedsplan Geul en bevordering internationale samenwerking. Dat

Dat is een heel kort verzoek aan het dagelijks bestuur om zich met de partners binnen en buiten het eigen beheergebied van de gedeelde stroomgebieden in te zetten voor het opstellen van deelstroomgebiedsplannen. Deelstroomgebiedsplannen dus, en dat is heel belangrijk.

Dan gaan we naar de motie over wateroverlast en eindelijk noodrecreatiemaatregelen met de opmerking van net dat mevrouw Verheij-Péters even haar stoel naar achter zet. Ik

Ik heb, wacht even, heb ik nog een aantekening bij, wacht even, geen geld meer te besteden aan niet-effectieve maatregelen. Dat slaat voor een deel op water in balans, geen maatregelen uit te voeren op basis van de norm van één op 25. Dat geld kunnen we ons besparen en onze inwoners ook. Nu eindelijk geld uit gaan geven aan Noy Wet-maatregelen zoals de sifon in Bunde die ze nu weer in de ijskast gezet hebben. Coupures in Valkenburg te sluiten, want dat is dus niet gebeurd bij de vorige wateroverlast in '21. Nieuwe woonwijken van veilige keringen te voorzien. Betere berekeningen te maken bij waterbergingen en voor de soliditeit van de bijbehorende keermuren. De 320 miljoen van het Rijk zo spoedig mogelijk te matchen en daarvan maatregelen te betalen die de waterhuishoudkundige situatie verbeteren. En daar hoort eigenlijk nog bij, maar die staat er nu niet in, dat het aan het DB vragen om plan van aanpak te maken voor, hoe heet dat, voor Noy Wet-maatregelen. Ja.

Ja, dank u wel, dan gaan we naar motie 11, onderzoek agrarische sector, die een beetje lijkt op de motie twee van de BBB+. Wij

Wij verzoeken het DB in kaart te brengen wat de overstromingskansen zijn in delen van het agrarisch gebied in Limburg, daarbij aan te geven dat als akkerlanden onder de één op 25 norm en graslanden onder de één op 10 norm liggen. Waarom dat zo is en wat het waterschap daaraan heeft gedaan om dat te verbeteren en wat het waterschap moet doen om deze normen wel te halen? Tevens aan te geven wanneer en waar zich wateroverlastsituaties hebben voorgedaan in de periode najaar 2023, voorjaar 2024 en hoe hoog het risico is dat deze wateroverlast zich daar zal herhalen. Ja, verzoekt het DB verder gelet op de acute situatie voor de agrarische sector, die ook zo spoedig mogelijk een rapportage te overleggen. Dank u wel.

Dank u wel, dan gaan we naar de laatste motie, motie 12: motie Wateradvies.

Wateradvies. Even kijken. Ik heb daar ook ZTV op om voor alle ruimtelijke plannen van gemeente en provincie tussen haakjes tussen allebei een wateradvies op te stellen. Dit wateradvies schriftelijk te communiceren via de website van Waterschap Limburg, daarin aandacht te besteden aan het primaire en secundaire watersysteem ter plaatse, knelpunten en watersysteem te signaleren met referentie aan en mij is verzocht om landelijke normen te vervangen door vigerende of huidige normen. En dat is prima. Dus dat is een kleine wijziging ten opzichte van hoe die is ingebracht. Regionale wateroverlast. Ja, aan vigerende normen, regionale wateroverlast en de vigerende jaren zijn gewoon landelijke normen voor waterkeringen. Dus ik denk niet dat dat veranderd hoeft te worden aan te geven welke maatregelen noodzakelijk zijn om aan de vigerende normen te voldoen of de huidige normen niet. Geen gevolgen wordt gegeven aan het wateradvies is dit energiehuis op het ruimteplan. Dit Energy zijn ze op het ruimte, planten verwoorden en zo nodig beroep aan te tekenen tegen het betreffende ruimtelijk plan en. Daar wil ik nog even op toelichten dat het ons vooral gaat omdat er hier een procedure wordt beschreven waar we met zijn allen kennelijk hopelijk achter kunnen staan. Als ik maar niet die landelijke normen noem. Zou

Zou u op uw eigen document uw eigen motie aan willen passen? Want wij hebben een oude versie in onze iBabs staan, zodat we straks ook, als u in gesprek gaat tijdens het diner, laten zien waar u aanpassingen heeft gedaan. Dat

Dat ik hem niet op papier heb op dit moment, maar misschien kan dat daar invasie worden. Dat

Dat kunnen wij regelen. Dan tot zover mevrouw Hilders, dan geef ik het woord aan de heer Haga. Bent u akkoord? Ja, de heer Haga.

Er is al heel veel gezegd, dus aan mij slechts beperkt. Ik zal het heel beperkt houden. Dat wil zeggen, allereerst natuurlijk wel mijn waardering voor met name het DB en zeker ook de portefeuillehouder voor het opstellen van deze begroting, waar wij als fractie Partij voor de Dieren helemaal achter staan. Dat wil niet zeggen dat wij geen zorgen blijven houden over bepaalde aspecten en met name hebben wij zorgen over het behalen van de KRW-doelen en ook vragen wij ons af of daar wel voldoende geld, middelen en menskracht voor gereserveerd wordt. Want er zijn nogal wat zaken die te maken hebben met de KRW-doelstellingen die, als je ook deze begroting, deze 25 en met name in de toekomstscenario naar de 2027 toe leest, dat je denkt van: dit gaat op deze manier althans niet lukken. En dat geldt voor de riooloverstorten, waar denk ik veel meer gedaan moet worden in het overleg met de gemeenten. De inventarisatie van alle gemeentelijke riooloverstorten is nog niet eens klaar. Ik hoop dat die in december wel zover is, maar daarna moet natuurlijk overleg aangegaan worden met de gemeentes en ook met de provincie om te kijken of die gemeentes op een of andere manier daar ook financiële steun van kunnen krijgen. Want die hebben ook maar beperkte potjes. Dan zijn er KRW-doelen zoals het beekherstel en de vismigratieknelpunten, waarbij als ik deze begroting lees ineens vreemde stappen voorzien worden alsof in een jaar tijd tussen 2026 en 2027 zoveel stappen gehaald worden als er in de voorgaande zes jaar niet gedaan zijn. Dus ik vrees dat hier toch echt wel steken zullen blijven liggen en misschien moeten we daarmee leven. Dat is iets anders. Maar het idee dat het nu, zoals het in de begroting staat optimistisch verwoord van die 72 km beekherstel, die halen we wel, terwijl we in 2026 nog pas op 18,9 km zitten. Ik denk dat dat niet realistisch is en ik zou liever zien dat hier naar die lange termijn planning toe dat het DB in dit soort officiële stukken wat realistischer naar voren komt. Dan wat betreft voor de rest heb ik weinig aan te vullen aan de goede woorden die ik gehoord heb, met name vanuit fractie Water Natuurlijk en ook de fractie Waterbelang in LV50. Ik heb wel wat kritische zaken te melden richting de moties van de BBB en van AWP. En als we het al eerst kijken naar de moties van de BBB, dan valt me op, maar ook in de manier waarop het verwoord wordt dat natuurfenomenen zoals ontzettend veel regen als we gehad hebben in het afgelopen jaar, dat als het ware daarvan gelijk naar het waterschap wordt gewezen en dat zelfs de heer Lacroix zegt van: wij hebben als BBB het vertrouwen in het waterschap bijna verloren. Terwijl het kwam uit de hemel, meneer Lacroix, het kwam niet door het waterschap. En natuurlijk is het zo dat ik heb ook, ik ben ook in het veld geweest in Peij, ik heb met mijn laars in het water gestaan, maar dat was water wat op het land stond terwijl de slootjes lager waren. Ja, dus dat komt omdat op een gegeven moment als het zover regent, is de zaak verzadigd en dan blijft het water op het land staan. Het is goed, en daarom wil ik die motie van de BBB nummer twee zeker steunen. Watersysteem op orde dat er dus goed gekeken wordt. Nou, hoe zit het met die analyse? En daar staan wij helemaal achter, maar misschien moeten we ons ook realiseren en dat we zo'n analyse ook kan uitwijzen dat bepaalde gronden misschien niet meer geschikt zijn voor conventionele landbouw. Dat we misschien meer water vragende gewassen moeten gaan kweken of misschien zelfs wel bepaalde gebieden moeten aanwijzen als een wadi en het is geen landbouwgebied meer, dus dat kan ook uit die analyse komen en laten we daar rekening mee houden. En wat betreft de tweede motie van BBB, die gaat over het maaiveld. Ook die willen wij van harte steunen, want het is allemaal prima, zeker omdat er staat rekening houdend met alle belangen. Dat vind ik heel goed, want er zitten ook natuurbelangen bij en de vraag is echter wel, er staat, roept het dagelijks bestuur op de evaluatie van het maaiveld per direct uit te voeren op basis enzovoorts. Wat wil BBB precies geëvalueerd hebben of wat is het DB van plan te gaan evalueren? En wordt er bij die evaluatie ook rekening gehouden met biodiversiteit en kwetsbare dieren en niet alleen met landbouwbelangen? Dan wat betreft de moties van de AWP. Ook daar zie je een soortgelijk iets namelijk. Natuurrampen zoals de wateroverlast die we in juli 2021 hebben gehad alsof dat de schuld zou zijn van het waterschap, wat een kletskoek. Natuurlijk is dat niet de schuld van het waterschap en ook dat terugkijken wat mevrouw Hilders de hele tijd doet. Van ja, maar toen ging dit niet goed en toen ging dat niet goed. En we moeten die norm veranderen. Mevrouw Hilders, het spijt me voorzitter, maar het is zo dat je kunt niet vereisen van het waterschap dat ten aanzien van allerlei gebieden die al bebouwd zijn en dat geldt zeker voor bepaalde watermolens die namelijk vaak laag liggen bij waterlopen. Je kunt niet vereisen van het waterschap dat die ineens die norm kan opvoeren en daar allerlei beschermende maatregelen gaat doen. Laten we...

De interrupties komen altijd via de Voorzitter, mevrouw Hilders. U wilt de interruptie bij deze? U krijgt de interruptie.

Op zich, dat heb ik ook helemaal niet gezegd en wij kijken terug omdat we er gewoon al 20 jaar lang hier niet de landelijke normen gehanteerd worden. En daar zijn redenen voor. Daar kijken we voor terug en dat is belangrijk. En dat wil niet zeggen dat wij denken dat het waterschap voor alles aansprakelijk is. Maar wij denken dat dit wel een puntje is waar we het over moeten hebben. Dank.

Natuurlijk moeten we van de geschiedenis leren en ik hoop dat mevrouw Hilders voortaan vooruit wil kijken en dat ze vooruit kijken, zegt luister eens. Van wat we gezien hebben en ook van die overstroming in juli 21. Laten we inderdaad voor die gebieden die nu opnieuw in aanmerking komen voor bouwprojecten of dergelijke, laten we daar proberen met de normen op één op 100 te werken, maar blijft niet. Ja, als het ware vasthouden en hangen in een soort wrok over wat vroeger gebeurd is rondom norm één op 25 voor sommige gebieden. In het bebouwde gebieden, ook in Zuid-Limburg zal er waarschijnlijk nooit norm één op 100 kunnen komen, zeker niet voor hele oude gebouwen die er al even lang staan. En dat moet maar voor de rest is het zo dat de motie die mevrouw Hilders heeft ingediend, de ABP-motie 6 over het verbod op PFAS, daar staan wij als fractie voor de Partij voor de Dieren 100% achter. Motie 5 over het provinciaal waterprogramma die vinden wij als fractie van de Partij voor de Dieren wat overbodig, aangezien het Waterbeheerplan 2022-2027 juist gebaseerd is op dat provinciaal waterprogramma, dus ja, en daar houden wij ons aan en daar is ook het bestuursakkoord op gebaseerd, dus die motie lijkt ons overbodig. Wel willen wij steunen de motie 8, Ruimte voor de Geul, en wij willen steunen motie 12, het wateradvies. Om iedereen niet langer op te houden en het feit dat het al 8 voor 6 is stel ik voor dat dit het einde is van mijn bijdrage.

Dank u wel, ik hoor een interruptie, vraag de heer Lanckohr. Ja

Ja, dank u wel, voorzitter. Ja, de heer Haagen daagt mij natuurlijk uit om te reageren op onze motie en ook op de stelling die hij zegt tot het waterschap. De oorzaak is van de hoeveelheid neerslag. Dat heb ik absoluut niet zo gezegd. Sterker nog, het landelijk gebied neemt 90% van alle neerslag op. Dat heb ik kunnen horen, ook in de onderzoeken van Deltares, zelfs in 2021. Dus wij zijn absoluut de meester in het opvangen van water en het integreren van water, dus daar ligt het probleem niet. Het probleem ligt, meneer Haagen, bij het onderhoud. In veel waterlopen is het niet goed georganiseerd en er zijn storingen door ecologie onder andere. We weten allemaal dat de bever overal dammen maakt, die vervolgens het waterafvoersysteem blokkeren. Ecologen bepalen dan ook nog eens in hoeverre die problemen hersteld kunnen worden. Dus ik stel absoluut niet dat het waterschap de oorzaak is van de hoeveelheid water, maar wel de manier waarop wij onze landbouwgronden vervolgens beschermen tegen de overstromingen. Meneer...

Ik heb het gehoord en het is natuurlijk inderdaad zo dat het waterschap absoluut niet verantwoordelijk ervoor kan zijn, maar wel verantwoordelijk is voor hoe omgegaan wordt. Maar dat is niet alleen met wateroverlast als het te veel regent, maar dat is net zo goed met droogte. En daar hebben we ook niet voor niets een aantal themabijeenkomsten aan gewijd. En het is mijn hoop dat ook de agrariërs in tijden van droogte zich zullen realiseren dat het misschien niet zo goed is om alsmaar te blijven beregenen, zeker niet als dat producten voor de veeteelt betreft. Ik

U wilt nog een tweede interruptie. Ik wil daar eigenlijk nee, geen tweede termijn in.

In de eerste termijn, zei de heer. Lacroix

Er wordt hiermee net gesuggereerd dat het in de tweede termijn is, maar ik geef u toch de gelegenheid, ondanks dat het waar dat we aan de maaltijd willen. Dank.

Dank u wel, voorzitter. De heer Hage gaf in haar eerste reactie aan dat we gewassen moesten gaan telen die waterbestendiger waren. Dus ik denk meteen aan rijst en dergelijke in Limburg, en hij roept op tot. Wij kijken of alle gewassen wel passen in de beekdalen. Daar heeft hij natuurlijk een punt, maar nu te zeggen dat de droogte meteen ook een probleem is, uiteraard voor de agrarische sector is water vasthouden heel belangrijk. Maar ik heb u net gezegd, wij vroegen als agrarische sector met die 90% die wij opvangen van de hoeveelheid neerslag veel meer toe dan dat we onttrekken, veel meer. Dus als u het heeft over beregeningsbeperkingen en beregeningsverboden in uw geval, dan zullen wij daar strak in zitten en de boeren steunen zodat dit mogelijk moet blijven voor hun gewassen.

Komt u tot uw afronding en mag ik u erop attenderen? U zei wij als agrarische sector dat u hier namens het algemeen belang zit en zonder last of ruggespraak. Ik kijk nog even naar de heer Haagen. Nee, ik begin bijna het jammer te vinden, meneer Haagen, dat u niet ook een motie heeft ingediend, want u was lekker bezig. Ik wil u allemaal bedanken voor uw eerste termijn. Ik kijk naar de klok. Ik wil drie kwartier nemen. Dat lijkt superlang, maar ik denk dat we dat even nodig hebben om door alle moties heen te lopen, ook als dagelijks bestuur. Dus ik wil voorstellen om 06.45 uur hier weer te starten. Mag ik iedereen verzoeken om weer achter zijn of haar tafel zitting te nemen? Ik hoop dat u allen genoten heeft van de maaltijd. En het voorstel is als volgt, ik geef alle portefeuillehouders het woord op het moment. Ze zullen ingaan op de moties, dus zij zullen een mondelinge toelichting geven op het standpunt van het dagelijks bestuur. En dan geef ik de vergadering weer de gelegenheid of alle vragen of opmerkingen zijn beantwoord of naar aanleiding van er nog iets is blijven liggen. En kunnen wij overgaan tot stemming van en het voorstel en de moties en zullen wij snel in de gaten hebben welke moties worden onderschreven door u allen? Ik geef het woord in eerste instantie aan de heer Breugelmans. Ja

Ja, voorzitter, dank u wel en ook een woord van dank aan alle fracties voor hun inbreng bij deze begrotingsbehandeling. Ik wil allereerst de dankwoorden die uitgesproken zijn graag overnemen en ook doorgeven aan de organisatie. Nogmaals, er is echt hard gewerkt, ook in een periode dat doorgaans de meeste mensen op vakantie zijn, om dit op tijd allemaal klaar te krijgen. Ik denk dat we met zijn allen trots mogen zijn dat dat gelukt is, dus die trots en die dank daarvoor zal ik overbrengen naar de organisatie. Misschien even kort in zijn algemeenheid reagerend op de zaken met betrekking tot de begroting. We hebben natuurlijk met elkaar in de kadernota de kaders gesteld. U gaf net ook al aan dat u blij en ingenomen bent met de uitdaging die opgepakt is door het DB, omdat ook op een adequate manier binnen die kaders die toen afgesproken zijn te realiseren met de wetenschap dat het DB zich ook een opgave heeft gegeven om 1 miljoen te zoeken als taakstelling wat in deze begroting opgenomen is. Dat gaan we met elkaar ook delen. Ik ben blij dat de AB die insteek ook met ons deelt. Aan de andere kant bemerk ik ook wel dat het links en rechts toch wel schuurt dat we met elkaar ook gezegd hebben dat we het toch op de een of andere manier nog wel beleidsarm houden. Links en rechts hoor ik toch wel wat wensen voorbijkomen, waarbij ik toch nog een keer wil aangeven dat we conform de afspraken die we hier met elkaar gemaakt hebben ons ook wel ruimte hebben gegeven om in de loop van 2025 in de aanloop naar de begroting 2026 met elkaar ook nog eens goed een aantal zaken tegen het licht te houden. We hebben in 2026 met elkaar afgesproken dat we op basis van assetbeheer op orde met elkaar nog eens heel goed naar het investeringsprogramma gaan kijken van de zuiveringen. Maar dat zou je met elkaar ook wat breder kunnen trekken om de hele investeringsprogramma's nog eens goed tegen het licht te houden en daar nog eens goed naar te kijken hoe daar ook haalbaarheid in relatie tot onderuitputting opgepakt kan worden. Een belangrijk ander aspect wat we met elkaar natuurlijk ook nog hebben op te pakken, is dat we nog niet helemaal weten hoe de organisatie zich gaat zetten, hè? De nieuwe organisatie en daar moeten we ook ruimte in hebben, dus we moeten ons ook niet rijker rekenen dan we nu zijn. We hebben ook alle ruimte nodig. Willen we de kosten voor de burger zo goed mogelijk beheersen, zullen we met elkaar ook scherp aan de wind moeten varen. Dus als we nieuwe dingen willen met elkaar, denk dan ook goed na en wat zouden we daar misschien dan ook voor kunnen laten, waardoor we dat andere daar voorrang op geven, dus dat we ook prioriteren. Dan even vooraf dan met betrekking tot de inbreng van de verschillende fracties. En voor zover dat dan vragen betreft en die ook bij mij op het bordje liggen, mocht ik dus bepaalde antwoorden niet geven, dan krijgt u andere portefeuillehouders dadelijk. Wil ik bij de LV50 beginnen, die ook nog eens een keer een compliment aan de Commissie BNV naar mij maakte, maar ik denk dat ik naar de Commissie BNV ook dat compliment terug mag geven. Want die Commissie is kritisch, zit goed in de voorbereiding en adviseert het bestuur ook op een hele adequate manier en de manier waarop dat gaat ervaar ik als portefeuillehouder en daar kan ik ook namens de collega's uit de organisatie spreken als zeer prettig en constructief en laat ons op die weg ook met elkaar voorgaan. Daar werd nog een kleine toezegging gevraagd met betrekking tot de open houding naar andere overheden en omgevingspartners. Nou goed, ik denk dat we met elkaar wel merken dat we in de mindset steeds makkelijker en beter daarin ook opereren. Daar ook trouwens ook steeds meer bij de partners de noodzaak van zien, dus die open houding, die kan ik best wel toezeggen in uw richting. En dat geldt in feite voor de hele breedte van het werkveld wat we aanpakken. Want we zijn daar niet alleen voor wateroverlast te bestrijden, maar we zijn er ook voor schoon en zuiver water. We zijn er voor voldoende water, hè? We hebben dus veel meer opgave dan alleen de wateroverlast bestrijden, dus ook die breedte. Daar zullen we die open houding in blijven aannemen. Dan ga ik, ja, dan ben ik bij LV50 eigenlijk al klaar en kom ik weer bij Waterbelang. Bij Waterbelang werd nog eens een keer gememoreerd aan de midterm review. Toevallig dat ik deze week in het portefeuillehoudersoverleg daar al even over gesproken heb. We zitten nog lang niet halverwege, meneer Teeuwen. Natuurlijk, u bent wat optimistisch, hè? Of u wilt misschien wat sneller thuis zijn, dat weet ik niet in deze bestuursperiode, maar we hebben toch nog 3 jaar te gaan, hè, met elkaar? En dit is de tweede begroting, maar we moeten nog aan het tweede volle jaar beginnen en u vraagt een voorjaar in het voorjaar. Ik heb aangegeven met u als fracties of als fractievoorzitter van de grootste fractie even in gesprek te gaan, met elkaar eens even te kijken wat het traject moet zijn en dat we dat dan ook even terug laten komen op de een of andere manier bij de fractievoorzitters van alle partijen, zodat u kijkt hoe die met review en wat u daarvan verwacht, hoe we dat het slimste kunnen aanpakken, want dat is niet alleen een financieel verhaal natuurlijk. Dan heb ik bij u de belangrijkste vragen voor mijn portefeuille. Daar vergat ik, omdat ik bij Water Natuurlijk. Daar werd nog even over de korting op duurzaamheid iets gezegd. Ik moet er ook bij vermelden. We hebben ook één voor één jaar trouwens, hè? Want we hebben gezegd, dat doen we eenmalig voor 2025, doen we een korting op de duurzaamheidsparagraaf en maar we hebben ook op jong talent hebben we dat voorgesteld. Daar hebben we eigenlijk bij de kadernota met elkaar ook afgesproken. Ik wil hier wel een kleine toezegging doen, hè. We hebben natuurlijk nog geen kijk op het jaarresultaat van 2024, maar we zouden met elkaar kunnen kijken als we dadelijk de jaarrapportage 2024 hebben of we daar nog ruimte kunnen vinden met elkaar voor iets van duurzaamheid en jong talent wat we toch heel erg nodig hebben. Ook die aandachtsgebieden om daar met elkaar wat kunnen doen. En dan zal het DB ook tijdig met een voorstel in die richting komen. Ja, dan heeft u ook nog iets over de kostenstijging in relatie tot de mensen met in de armoede en zo gememoreerd en dat de ja de kosten stijgen overal, hè? Niet alleen bij ons, we hebben alleen al met een inflatie van zo'n 5% te maken, hè? In Nederland ligt die nog relatief hoog in Europa, las ik deze week in de krant. Maar we hebben natuurlijk ook een kwijtscheldingsregeling, hè, dus maak mensen ook attent op de mogelijkheden van die kwijtscheldingsregeling, hè? Dat zijn hele duidelijke regels die daar gelden en laat ons en nogmaals we zien. We zien dat we op zich ook in de betalingen over het algemeen relatief weinig, dat krijg ik bij de BSGW altijd terug, relatief met weinig wanbetalers te maken hebben. Dus eigenlijk gaat het innen van de belasting eigenlijk best wel goed hebben we ook afgelopen jaren over 2023 nog ervaren. Dan kom ik bij. Even kijken grondwaterkwaliteit. Dat is voor andere portefeuillehouders. Dan kom ik nog bij het inzetten op innovatie en bronaanpak. Ik denk dat dat wel goed is om dat nog even te memoreren waar we in het nieuwe WL hebben we natuurlijk strategie en innovatie. Ook een aparte tak van sport gemaakt in de organisatie. Dat benadrukt nog eens een keer en ook in de kernwaarden en in onze verwerken. We hebben innovatie als een apart thema benoemd. Dat benadrukt nog eens een keer en dat wil ik naar u, maar ook naar de organisatie nog eens een keer beklemtonen dat wij innovatie hoog in ons vaandel hebben staan. Dat vraagt wel ook van het bestuur om innovatie op die bestuurlijke tafel beter te gaan bespreken. En dat wil ik in de 2025 ook heel nadrukkelijk met u gaan oppakken. Vanuit mijn coördinerende rol, maar het zit bij allemaal hier aan tafel, dus we zullen er met elkaar blijvend ook het gesprek over aangaan. Dan kom ik bij de BBB. Ja, de BBB heeft een kritische bijdrage geleverd waarbij ik denk ook dat dat soms even voorbij de feitelijke informatie die wij u verschaft hebben ging, maar dat kan ook een beetje misverstand zijn, omdat we natuurlijk in die transitie zitten van het oude WL en WBL naar het nieuwe WL, want de oude begroting waar nog u memoreert aan personeelslasten van WL ik zeg het nadrukkelijk van WL van die 54 of 52 miljoen. Hè, die zijn, die zijn niet helemaal correct als je naar het nieuwe WL gaat kijken, want daar zijn de personeelslasten van WBL al niet in meegenomen. In die 52 miljoen die personeelslasten van WBL zaten in de vroegere begroting altijd in de verzamelpost. Dat was zo'n 101 ruim 105 miljoen geloof ik de begroting van 2024 en u ziet nu op bladzijde 126 van de begroting. Ik pak even twee pagina nummers erbij. Ziet u staan dat in de geconsolideerde dus WBLWL personeelslasten gezamenlijk staat dat in 2024 die kosten 88 miljoen zijn en die gaan stijgen in het volgend jaar naar 97 miljoen? En die stijging die wordt ook toegelicht op bladzijde 129. Ja, daar leest u ook exact de informatie over de FTE's en dan ziet u dat de FTE's gaan stijgen van 773,74 naar 809,84. Dat is voor wordt aan de oorzaak daarvan wordt ook toegelicht. Die zit voor een belangrijk deel in het stijgende investeringsvolume van WBL of de zuivering. Ik heb daar ook al in mijn inleiding iets over gezegd, want we slagen er dus in ook die personeelscapaciteit aan te trekken. Dat gaat weliswaar niet zo makkelijk als dat we willen, maar het lukt toch heel aardig om de personeelskrachten te vinden die we nodig hebben om die uitdagingen op te kunnen pakken. En we hebben daar vorig jaar bij de begroting al ook aantallen in FTE's met elkaar afgesproken en we treden daar ook niet buiten, dus we zitten binnen de kaders die we met u ook daar hebben afgesproken. En laat me één ding wel nog zeggen en dat hoop ik dat dat vandaag ook de laatste keer was dat u dat dan op die manier hier in deze vergadering gebracht heeft. Onze medewerkers zitten echt niet op een houtje te bijten of alleen maar met elkaar te praten. Er wordt in deze organisatie echt kei- en keihard gewerkt om de uitdagingen die er elke dag opnieuw op ons afkomen, ook echt opgepakt te krijgen. En ik kan u ook zeggen met de transitie die we nu aan het maken zijn, is dat heel erg veel gevraagd van onze mensen en we moeten ook waken over het feit dat we ze niet kwijtraken op die manier. Dus laat ons de druk op de organisatie niet onnodig verhogen door dit soort uitspraken met elkaar in deze kring te delen en laat ons waardering hebben voor het werk wat onze collega's in deze organisatie. En dat zijn er dus bijna 800 hier allemaal elke dag opnieuw weer te werk brengen stellen. Want dat is echt petje af chapeau wat hier gebeurt ook in het. Lang niet alleen van natuur en terrein of van de inwoners, maar ook van de agrariërs. Dan kom ik. Dan kom ik bij. Even kijken. Ja, dan kom ik bij de. ABP had niet echt vragen aan mij, dus dan kan ik daar heel kort over zijn. En de Partij voor de Dieren heeft eigenlijk ook met name op de inhoud gezeten. Dan geef ik graag het woord aan mijn collega's. Dank.

Dank u wel meneer Breugelmans, dan kijk ik naar de heer Jansen. Voorzitter

Voorzitter, de inhoudelijke vragen die bij mij geland zijn, gaan voornamelijk over waterkwaliteit en KRW. In die zin wil ik u even meenemen in de, zeg maar even, de actuele stand van zaken rondom de KRW, want daar is waterkwaliteit onlosmakelijk aan vastgeknoopt. Op dit moment heeft het Rijk een midterm review gedaan voor de lopende KRW-periode. Dat is met externe energie gebeurd. Daar is een 90% rapportage van beschikbaar op dit moment. Daar praten we morgen weer over in het regionaal bestuurlijk overleg Maas. Daar is ook de thermometer in het hele KRW-proces gestoken om te kijken waar de knelpunten zitten en wat dat moet betekenen voor de diverse overheden qua opgave. Wij zijn dat aan het vertalen naar wat dat betekent voor Waterschap Limburg. Als het goed is, ligt dat stuk volgende week op de agenda van het DB, waarbij we opdracht vragen waarom de organisatie de opdracht vraagt om dat concreet te gaan maken in projecten en alles wat er nog te gebeuren is. En dan zullen wij ook meer inzicht krijgen op wat wel gaat lukken en wat niet gaat lukken. Een van de grotere knelpunten, meneer Hagen, in het verhaal van de KRW is ruimte. Ruimte is schaars in Limburg, in heel Nederland trouwens, het land wordt niet groter en de opgave is wel, en dat betekent dat wij creatieve oplossingen moeten zoeken voor kilometers beekherstel waarvoor we geen gronden kunnen verwerven. Ik kan een rechte beek niet krom maken zonder meer ruimte te maken. Laat ik het heel plat zo even formuleren. Tweede probleem waar we tegenaan lopen, maar dat vroeg u ook concreet naar, was vispassages. Wij zijn heel kritisch aan het kijken van op welke plekken we met vispassages tegen problemen aanlopen die we voorzien niet op te kunnen lossen voor het eind van 2027. Ook daar is een inventarisatie van gemaakt en die bespreek ik binnenkort met de organisatie. Daar zijn verschillende redenen voor, maar ook daar is soms ruimte het probleem, maar het kunnen ook andere problemen zijn. In de Geul bijvoorbeeld hebben we last van een invasieve exoot, de zwartbekgrondel, en op het moment dat wij vispassages gaan maken, betekent dat dat de zwartbekgrondel kan migreren naar België en dat is nou net wat we niet willen. Dus we zijn daar samen met de provincie ook aan het kijken. Overigens, dat hele verhaal van de KRW-impuls en de opgaves die er nog liggen, vindt heel veel afstemming plaats op dit moment met de provincie. De provincie heeft de portefeuillehouder water van de provincie, de heer Teunis, heeft geld in een aanvalsplan waterkwaliteit en we proberen daar samen te kijken van hoe kunnen we met van €1,02 euro's maken om het zo maar te zeggen? Door samen dingen op te pakken in de richting van onder andere gemeentes. Eén van de zaken die u ook aanstipte was riooloverstorten. Ik blijf het principieel zuiver vinden dat de opgave voor de riooloverstorten bij de gemeente ligt. Wij, ik vind dat en de heer Breugelmans zegt hij, is met mij eens, dus het wordt wij. Dat ligt echt bij de gemeentes, maar wij adviseren en helpen hun wel daarmee. Wij zoeken het samen met de gemeente en die inventarisatie is rond. U zegt eind van het jaar. Volgens mij heb ik het overzicht al gezien waarin alles in beeld is. Ook daar praten we binnenkort weer over verder, maar hebben we in beeld welke overstorten op kwetsbaar en zeer kwetsbaar water aangepakt moeten worden door de gemeente met voorrang. We gaan ook een soort symposium organiseren voor de waterwethouders van alle gemeenten om hun die KRW wat meer onder de aandacht te brengen. Dat gaat niet alleen over overstorten, maar dat gaat ook over andere opgaven die de gemeentes kunnen hebben. En dat gaat bijvoorbeeld ook over indirecte lozingen, dus er wordt heel veel gedaan op dit moment om de beweging die er al was, maar die bij de gemeentes wat achterloopt, om die voorop aan de gang te krijgen. Halen we dan 27? Nee, dat durf ik nu wel te zeggen met alle informatie die ik de laatste twee jaar tot mij genomen of gekregen heb dat er nog wel een aantal zaken blijven liggen die we pas na 27 kunnen oppakken. Maar we zullen u tijdig daarover informeren. Dan de motie waterkwaliteit van de fractie Water Natuurlijk. Als ik het dictum mag interpreteren als dat hij bij het derde gedachtestreepje en volgens mij is dat een goede interpretatie bij het derde bolletje bij roept het dagelijks bestuur op. Kan lezen een plan op te stellen dat dat niet betekent dat we volgend jaar al met tonnen geld dan wel heel veel informatie moeten werken, maar dat we eerst met een plan komen waarbij we u de keuzes laten maken, dan betekent dat dat wij de motie kunnen steunen. Als DB dan hè? Dan ik praat niet over de rest van de vergadering. Dank.

Dank u wel, dan is het woord aan de heer Wolfhagen. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Ik mag mevrouw Van Wersch vervangen op één onderdeel en dat is het onderdeel waar mevrouw Kaanen het over had, en dan gaat het over het convenant. Er zal eerst een gedegen onderzoek moeten worden gedaan. Dat doen alle waterpartijen in Limburg. Er wordt iets met water van doen hebben en vervolgens zal dat convenant eind 2025 kunnen worden gepresenteerd. We proberen het om in Q3 de zaken te kunnen presenteren. Dat is één, maar we zijn ook afhankelijk van andere partijen. Dat wil ik daar ook bij gezegd hebben. Dan een ander punt richting de BBB, die stelt dat het vertrouwen in het waterschap tot een dieptepunt is gedaald. Ik ben als portefeuillehouder teleurgesteld in uw stelling. Wij blijven ons iedere dag inzetten om de beeksystemen optimaal te laten functioneren en heel veel gaat ook goed. En in het wetenschap dat we afgelopen jaar het meest natte jaar hebben gehad wat ooit geregistreerd is in Nederland, ben ik heel erg blij dat de grote beeksystemen goed hebben gefunctioneerd. Het zijn voornamelijk de kleinere beeksystemen waar de problemen zijn ontstaan. En als ik u vertel, en meneer Breugelmans kwam daar ook al mee, dat onze medewerkers weekend in weekend uit, vier weekenden op rij, klaar stonden om de problemen die er waren op te lossen. Daar heb ik voor die medewerkers diep respect. En we hebben in ieder geval gedaan wat we konden doen, dat wil ik wel ook vermeld hebben. U haalde ook aan de 1000 klachten. Ja, je moet wel een verschil maken tussen klachten en meldingen. Er waren veel meldingen die wel gerelateerd waren aan het onderhoud, maar er waren ook nog veel andere klachten die ook opgepakt moesten worden. We hebben hier in huis voor jullie klachtenafhandeling normaal twee personen zitten, die worden goed in de organisatie weggezet, meldingen die worden in de organisatie weggezet en dat hebben we opgeplust naar vijf mensen omdat we het niet bij konden houden. En dat heeft ook zijn effect naar de aannemer toe. Die zaten ook soms met de handen in het haar, hoe moeten wij snel zaken oplossen. En die klachten die worden afgehandeld, niet altijd in de volgorde. Als het echt urgente zaken zijn, dan worden die 24 uur per dag onmiddellijk opgepakt. Maar nogmaals, het was heel erg extreem. U helpt aan van ja, wat moeten wij nog? Wat kunnen wij nog meer doen? U haalt aan de legger medio volgend jaar, dan komt er in ieder geval een plan van aanpak om die legger te actualiseren en te verbeteren. En dan komen wij daarmee terug in het RW. Dat is toch een punt wat u heeft, ja, dan zal er ook heel goed naar gekeken moeten worden. Het peilbeheer. Ook de nota peilbeheer die wordt geoptimaliseerd. Daar is een nieuwe medewerker voor aangetrokken om dat ook goed uit te voeren. Een punt, wat ik ook aanhaalde, dat was dat ecologen hier in feite alles bepalen. Zo kwam het bij mij over, dat was voor mijn gevoel. Bij jou ook ja, nou zie je dat maar. Maar goed, ik praat met mijn ogen een keer af en toe voor mij praten van mijn gevoel en dat slaat over naar het TV merk ik en dat doet me goed. We hebben een keer in de Oranjerie bij elkaar gezeten. Toen ging het ook over een incident op gebied van ecologie en daar heeft het totale bestuur toen gezegd van nou, luister, wij willen in de toekomst niet meer aansprakelijk gesteld worden voor fouten die gemaakt worden op ecologisch gebied. Die opdracht hebben die ecologen ook meegekregen. En misschien dat ze dat uitvoeren zo naar de inzichten van hoe de wet in de Kamer zit. Ik kan dat wel begrijpen dat mensen er zo naar kijken. Maar ja, het is wel hetgene wat we net hebben afgesproken. Ben ik nog iets vergeten? Nee.

Van de moties die het heeft erbij pakken, motie twee en drie. Ja, dat werkt in de winkel? Dat zult u begrijpen dat we die ja ondersteunen, want die wordt ook bijna door iedereen onderschreven. Dan ga ik naar motie acht, de motie ruimte voor de Geul. Ja, die moet ik, die is in feite overbodig en ik wil een hele korte toelichting geven waarom dat ze eigenlijk overbodig is. We hebben een heel intensief contact met zowel ambtelijk, maar ook het bestuur en bestuurlijk met de gemeente Valkenburg. En als je vraagt hoe vaak, dan is dat ambtelijk bijna dagelijks en bestuurlijk minimaal één keer in de 14 dagen, want ik ben er zelf ook vaak bij geweest. Dus wat dat aangaat, denk ik echt van nou, luister. Wij doen die zaken, die doen we al en vandaar dat wij zeggen van luister, ook deze motie is overbodig. Dan hebben we nog een andere motie, geloof ik ja, dat is motie elf. Ja, die is in feite ook overbodig.

Ja daar. U geeft eigenlijk aan van ik heb eigenlijk geen vertrouwen in Water in Balans. Ik denk dat hier iedereen wel vertrouwen heeft in Water in Balans. En ik zeg, ik kan u ook uitleggen waarom als we zojuist ook hebben afgesproken in de begroting dat we die versnelling maken richting 2035 en de portefeuillehouder heeft al heel vaak gezegd van wij zitten op stoom en ik zie nu ook dat ook de grondtransacties, wat in het begin nog een probleem was, dat het daar ook beter mee gaat. Ja, dan denk ik van, nou ja. Ik ben blij dat we met Water in Balans zover gekomen zijn, zoals we nu gekomen zijn. En de motie is ook niet correct opgesteld, want ik heb ook laten nakijken van ik heb het ook nooit gezien dat er in Valkenburg coupures zijn, dus wat dat aangaat? Ja, ik vind het geen goede motie. En ja ik, ik moet hem ook ontraden, voorzitter. Motie.

Oh, ja, daar moet ik nog staan. Kijken. Nou ja. Ik

Tweede termijn? Nee, oké. Die motie, die heeft heel nauw verband met de motie van de BBB, motie twee. En we gaan het dan om. We beginnen met die motie van de BBB met een analyse. En daarna de herrekening, dus wat dat ingaat, denk ik ja, dat maakt hij hetgene wat hij hierop heeft gedicht, maakt hij motie in ieder geval overbodig. Voorzitter, dat was het volgens mij.

Mij dank u wel. Kijk nog heel even naar de heer Jansen die motie 6 nog moest beantwoorden. Klopt.

Klopt de motie over PFAS van AWP. Ja, ik vind het heel prettig dat u mij naar de Staten-Generaal wil sturen om daar het werk te verrichten. Wat hier inhoudelijk in staat, daar sta ik helemaal achter: het belang om de PFAS-productie te minimaliseren, om te zorgen dat het niet meer in het water komt. Maar we hebben binnen de Unie een lobby in de richting van het Rijk om dat voor elkaar te krijgen. Dus wij als DB zien geen belang om het ook nog eens een keer zelf daarnaast te gaan doen. Dus in die zin ontraden we de motie, maar de gedachtegang is heel sympathiek en die nemen we ook over. Maar wij waren er ook al mee bezig. Dank.

Dank u wel, dan kijk ik naar de heer Achten. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Voor mij zijn er naar aanleiding van de begroting geen inhoudelijke vragen, maar dan blijft er een aantal moties over, in dit geval motie 5, waarin opgeroepen wordt om rekening te houden met het provinciaal waterprogramma. Dat kan ik krol zijn. Dit doen we al binnen de bestuurlijke verhoudingen, dus dat maakt de motie in principe overbodig. Heb ik. Motie 7, motie ruimte voor de Maas. Ook daar waar wat gevraagd wordt, doen we op dit moment al, dus dat maakt de motie in principe ook overbodig. En dan heb ik nog motie 12. Die is in ieder geval bij mij in iBabs nog niet aangepast.

Er is een aangepaste versie, die kan ik zo wel voorlezen. Of ja, ik weet niet hoe de voorzitter daarmee wil omgaan. Dan

Dan weten we inderdaad, wilt u die even voorlezen? Wacht even hoor. U heeft teveel papier? Ja klopt. Gaat uw gang.

Gang ja, we hebben in de overweging ook wat veranderd, want er stond een aantal keren iets over normen van een op 100 en die hebben we gewijzigd. Route DV op. Voor de ruimtelijke plannen van gemeenten en provincie een wateradvies op te stellen. Dit wateradvies schriftelijk communiceren via de website van WL daarin aandacht te besteden aan het primaire en secundaire watersysteem ter plaatse knelpunt in het watersysteem te signaleren met referentie aan de vigerende normen regionale wateroverlast. En de huidige normen voor waterkering in 2050 aan te geven welke maatregelen noodzakelijk zijn om aan de landelijke normen te voldoen indien geen gevolgen wordt gegeven aan het wateradvies. Dit en zienswijze op het ruimtelijk plan te verwoorden en zo nodig beroep aan te tekenen tegen het betreffende ruimtelijke plan. We hebben dit afgestemd met de voorzitter van Waterbelang. Dank.

Dank u wel voor het voorlezen. Ik kijk heel even naar de portefeuillehouder. Even

Even kijken. Ja, we hebben net alleen maar dictum behandeld. In de constateringen en overwegingen kan het DB zich niet op alle zaken vinden, maar u heeft net al aangegeven wat u in het dictum aangepast heeft. En als u dan bij het een, twee, drie, vier, vijfde punt aangeeft welke maatregelen noodzakelijk zijn om aan de vigerende normen te voldoen. En zoals u net voor was, de motie wordt aangepast, want ik heb een oude versie staan. Dan kunnen wij als het DB de motie omarmen en mocht bij de implementatie blijken dat iets anders moet of een andere vorm, een andere manier van invulling willen geven, komen we daar uiteraard bij u op terug.

Mag ik verzoeken om de motie even te kopiëren zodat iedereen straks de goede motie voor zich heeft? Dank u wel. Dan heb ik zelf nog een vraag te beantwoorden die gesteld is door LV50. Kunnen wij een onderzoek doen naar de wijze van communiceren over waar een waterschap over gaat en of het duidelijk is waar men belastinggeld aan betaalt? Wij hebben corporate communicatie, daar zal ik het in meenemen. Die is voor komend jaar. Staat hier weer op de rol om ook meer zicht hierop te geven of wij duidelijk hierover communiceren en tevens zal kijken naar de wijze van communicatie richting onze inwoners via de BSGW of men wel heel duidelijk kan zien waarom wij belasting heffen en voor wat wij belasting heffen. Dus dat is een toezegging van mijn kant dat ik op die twee onderdelen na zal gaan of wij daar voldoende duidelijk zijn. En ook op acteren? U mag eigenlijk nu niet reageren op mij, maar in de tweede termijn geef ik u alle ruimte. Ik

Ik mag er een interruptie doen? Of niet. Oké, oké, oké.

Oké, oké, oké, bij interruptie zei u nou echt bij interruptie? Bij interruptie mag het? Heel

Heel kort, zodat we elkaar goed begrijpen, want u verwoordde het net niet precies zoals ik het zou verwoorden, maar met name te kijken om de kostenstijging uit te leggen. Dus niet: waarom heffen we belasting? Ik denk dat dat vrij duidelijk is voor iedereen. Of ja, hoop ik tenminste in Limburg dat dat duidelijk is waar wat we doen en waar we belasting heffen. Maar waarom het tarief dermate stijgt? We zien dat daar ook mensen vaak over vallen omdat het snel stijgt. Dan komen ze bij ons en zeggen ze: ah, het stijgt en wat krijg ik daarvoor terug? Ik

Ik ben het helemaal met u eens. Nou.

Dank u wel. Ik krijg straks een standje van mevrouw Hilders, want die had ook een interruptie, dus die heb ik niet het woord gegeven. Dus excuus, mevrouw Hilders. Dan kom ik bij de motie 9, motie Deelstroom Gebiedsplan Geul en bevordering internationale samenwerking. We worden bijna emotioneel van internationale samenwerking. Het is bij ons natuurlijk prioriteit. Daar werken medewerkers dagelijks aan en op dit moment zijn deelstroom of in ieder geval stroomgebiedsplannen al internationaal en vanuit Europa stuurt men lidstaten aan om dergelijke plannen gezamenlijk aan te vliegen. In de praktijk betekent dit dat lidstaten voor hun deel van het stroomgebied een beheerplan opstellen en de beheerplannen van stroomgebieden van desbetreffende lidstaten op elkaar gelegd worden. Dus hierop werken we wel degelijk samen en dat heb ik even vanochtend uitgezocht naar aanleiding van uw motie. Dus ik kan hierbij zeggen dat wij hem kunnen ontraden en dat dit ons dagelijkse werk is. Dan geef ik u weer de gelegenheid om te reageren op de antwoorden die zijn gegeven naar aanleiding van uw vragen, suggesties, voorstellen en kan ik u melden dat op motie 2, op motie 3 en op motie 12 het DB zegt: wij steunen deze motie. Op motie 4 wacht u even het antwoord van de portefeuillehouder af, dan kunnen wij ook aangeven dat deze vanuit ons wordt gesteund, dus daar kunt u ook nog op reageren en alle andere moties ontraden wij. Ik ben benieuwd naar uw reactie. Gaat uw gang, de heer Teeuwen? Dank.

De heer Lacroix. Ik zie verder geen vingers, jongens, als jullie mevrouw Kaanen, mevrouw Hilders. Meneer Wolfhagen, geen behoefte, u was zo goed bezig. Ja, u dacht: ach goed gepiekt. Dan geef ik het woord aan de heer Teeuwen. Ja

Ja, dank u, voorzitter. Ja, een paar kleine opmerkingen van mijn kant en ik zal ook ingaan op hoe je als fractie ten opzichte van de motie staat. De opmerking van de portefeuille van financiën, voorzitter de heer Breugelmans, over de midterm review. Ja, u zegt van, het is pas geleden dat we hier zitten, maar we zitten hier toch al 1,5 jaar en ik had het over het voorjaar 25 en dat zijn er twee en dat is halverwege, dus ik zou echt wel willen vragen om daar de nodige haast mee te maken. Heeft u toegezegd, dus we gaan er samen voor aan tafel. Bij interruptie? Ja, dankjewel, ja. Nee, het komt, het komt helemaal goed. Ik heb ook nog een vraag aan portefeuillehouder Janssen met betrekking tot de KROWU. U zei van de KROW gaan we niet geheel halen in alle waarschijnlijkheid, zo een beetje zo omfloerst zei u dat? Ja, heel open. OK, maar dat heeft natuurlijk wel consequenties, denk ik. Is het interessant om eens een keer te ervaren wat dan de consequenties voor waarschuwingen op Limburg zou zijn? Ik bedoel, ik snap wel dat het een groot probleem is om het te halen. Het zal landelijk ook niet overal gaan gebeuren. En ja goed, maar het is wel interessant om in, in het is toch ja dwingend recht vanuit Europa. Zijn er sancties op of dat soort zaken? Ik vind het interessant om dat te weten. Even kijken. Ja, ja, dan met betrekking tot de moties. Ja, wij zaten aan tafel. En toen kwam toch de analogie met diarree naar voren. Diarree niet, maar de kwaliteit van het hé, dat lag niet aan het eten dat het dat het dat met betrekking tot de moties het woord diarree naar voren kwam, maar het lag wel aan dat het er heel veel waren dat het snel en onverwacht kwam. Al die moties dat het veel papier kost, al die moties. Maar stank hebben we niet waargenomen, maar de analogie met de diarree was er bij ons wel. Dat betekent ook dat er heel veel leeft binnen het waterschap en dat is een zieke stad natuurlijk goed dat we actief AB hebben. Ik zal de moties gewoon eventjes één voor één afwerken. Voorzitter, is dat de bedoeling, denk ik? Ja. Alstublieft.

Alstublieft, en kunt u aangeven of u motie 12 mee heeft getekend? Want ik zie geen handtekening op de motie, alleen de AWP. En ik kon mij niet geheel aan de indruk onttrekken dat ik achter mij beweging zag, uw kant op. Ja.

Ja, ik begin dan met mijn motie traag. Ik heb niet meegetekend, maar we kunnen hem wel steunen, ja. En dat betekent ook met het voorbeeld dat de portefeuille gemaakt heeft dat, zeg maar, de norm die daarin staat, de landelijke norm, dat die vervangen wordt door vigerende of geldende norm, één van die omschrijvingen. Dan gaan we even kijken, beginnen we maar bij motie nummer twee. Dat was watersysteem op orde. Die hebben we mede ingediend en die kunnen we ook ondersteunen. Ja, toen wij die overwegingen hadden om die motie mee in te dienen, kwamen er wel een paar dingen naar voren. Natuurlijk moeten we realistisch zijn, moet haalbaar en betaalbaar zijn. En er moet water in balans, ook niet in de wielen rijden, maar ik neem aan dat u als DB daar goed op let, dus daar kunnen we volledig achter staan uiteraard mee ingediend. Ook beheer en onderhoud daar geldt hetzelfde voor. Daar zijn we positief over, die kunnen we ook eerst weer. In de motie nummer 3 was dat motie 4 van Water Natuurlijk. Waterkwaliteit daar ging dat over, ja, daar hadden we wel nog één vraag naar, ik bedoel, we staan er positief tegenover die motie. Maar dat gaat, dat ziet ook in dictum, tweede bolletje over de komende richtlijn stedelijk afvalwater. En dan weet je natuurlijk nog niet helemaal hoe die richtlijn eruitziet, is dat al helemaal bekend. Kijk, er wordt geknikt daarnet dus dat weerhoudt ons niet om deze motie dan tot uitvoering te brengen. Dat is dan één van mijn vragen, maar als dat zo is, dan zijn we daar ook positief over. Kunnen we die steunen? De motie algemene Water AWP provinciaal waterprogramma. Ja, leek ons een open deur, want we doen het allemaal, dus die kunnen we niet steunen. Motie AWP verbod PFAS. Ja, die komt ons niet geheel realistisch over. Hoewel natuurlijk, we willen allemaal dat er zo weinig mogelijk PFAS wordt gebruikt, maar ik denk dat die niet realistisch is en landelijk beleid overigens en dus daar gaan we niet over, dus die kunnen we ook niet steunen. Motie nummer 7 ruimte voor de Maas? Ja, dat is natuurlijk wel al het legium ruimte waar het kan denken waar het moet. Dus nou ja, goed, ik kan me uit mijn verleden ook nog herinneren dat dat een hele hoge prioriteit is bij de beveiliging van de Maas, dus die kunnen we niet steunen. Motie ruimte voor de Geul ja, dat is natuurlijk een hele feitelijke situatie. Daar hadden we nog wel wat vragen over wat er nou precies gebeurde, maar de portefeuille heeft het goed uitgelegd hoe dat in elkaar zit daar, dus die lijkt ons ook overbodig, kunnen we ook niet steunen. Motie nummer 9 motie deelstroomgebieden Geul. Nou ja, portefeuille heeft ook uitgelegd dat het in internationaal verband al gebeurt dus. Daar kunnen we ook geen steun aan geven. Motie nummer 10 voorkomen wateroverlast norgette maatregelen. Ja, dat zet eigenlijk gewoon het hele water in balans programma op zijn kop. Ik denk dat we dat niet moeten doen, veel te belangrijk en we gaan er zelfs extra geld aan uitgeven. Dus die steunen we ook niet. Onderzoek agrarische sector motie 11 ja, die overlapt wel erg de motie die we samen hebben ingediend met de andere partijen, dus die steunen we ook niet en de laatste motie 12 heb ik me erover uitgelaten. Wateradvies als die aanpassingen plaatsvinden dan kunnen wij die ondersteunen. Dank u wel. Voorzitter

Voorzitter, dank u wel, heerlijk gewoon. Dank.

Dank u wel, voorzitter. In ons betoog hebben wij gehad en het is enerzijds ook wel kritisch overgekomen. Maar het is ook kritisch bedoeld als we het hebben over wat voor een organisatie we willen zijn. En in mijn betoog heb ik ook genoemd: waar gaan we de synergie zien? Waar gaan we de synergie zijn van de samenvoeging van BBL en BL? En ik heb het overigens eerder aangekaart. Bij de uitvoering verwacht ik niet dat er een synergie kan worden behaald, want de uitvoering is, ja, zoals ik al zei, niet op orde. En of dat nu bij WRL is of WBR, die uitvoering en het in het veld, daar zijn die mensen gewoon heel hard nodig. Dus mijn opmerking van waar gaan we wel de synergie halen is toch hier in huis verwacht ik. Maar nou ja, ik verwacht ook dat we dat in de toekomst zullen zien en dan denk ik dat we toch moeten waken dat de personeelslasten wel betaalbaar blijven en dat we niet telkens naar de ingezetenen en de bedrijven en de gronden terug moeten om telkens heffingen te verhogen en belastingen te verhogen om de mensen hier in huis aan het werk te houden. Wij willen wat ons betreft een uitvoerende organisatie zijn en dat willen we in het buitengebied in het veld terugzien en niet in een steeds groter wordend ambtenarenapparaat. Ik zou daar toch voor willen waken, want ik, ja, leg maar uit waar we anders de synergie vandaan moeten halen bij zo'n samenvoeging. Even terug naar de portefeuillehouder: er worden vage 1000 klachten, 1000 klachten en meldingen, hè? Ja, nou, oké, ik voeg ze samen. Dat is uitzonderlijk, ik bedoel maar, jaren zijn hier niet of nooit zoveel klachten binnengekomen. Dus dat zegt toch wel iets over het vertrouwen in het waterschap? En laten we wel zijn. Ik snap ook dat we proberen hier in huis alles aan te doen en dat heb ik zelf ook ervaren en we hebben het zelf ook aangekaart. Probeer zoveel mogelijk problemen acuut op te lossen, maar die 1000 meldingen en klachten zijn er niet voor niks en gelukkig wordt er ook geprobeerd zoveel mogelijk aan te doen. Dat begrijp ik en dat wil ik ook waarderen. Maar uiteindelijk, ja, zijn die klachten dan niet voor niks. Gelukkig dat we horen dat de legger en het peilbeheer nieuwe ideeën overkomen en nieuwe plannen en nieuwe bestekken of nieuwe beleidsnota's overkomen. En ik hoop dat we dat ook in kunnen regelen. Maar goed, dat zien we wel. Er zijn er tijd. Maar dat we toch wel een onderscheid kunnen maken in ecologische beken en niet-ecologische beken en in het landelijk gebied waar het van belang is dat het water op tijd afgevoerd wordt. Ja, dat de economie toch boven ecologie gaat. Maar goed, we zullen dat in de legger. Maar bedankt voor de toezegging dat het peilbeheer en de legger aan de orde komen. Dan naar de moties. Ik wil in ieder geval de coalitiepartners bedanken voor de steun voor onze moties en het samen inbrengen, zowel van de LV50, Waterbelang Limburg en Water Natuurlijk. Dat.

Dat wordt heel erg. De Partij voor de Dieren heeft ook steun gegeven op motie twee. Dat.

Dat, dat wou ik net vragen. Zowel Partij voor de Dieren als ook en ook AWP voor water, klimaat en natuur. Die hebben mij nog in de pauze gezegd: van nou, als het past, willen wij die ook mee indienen en steunen. Ik heb van AWP daar het ja-woord nog niet over gehoord. Maar ja, als jullie ze mee willen ondersteunen, dan hebben we waterschap breed één of twee posities die die arto doen. En nou ja, wat het AB mee aan de slag kan en we hopen dat we daar de resultaten wel van gaan zien in onze komende tijden, komende jaar. Dank daarvoor nogmaals. Voor de andere moties. Ja, de motie van Partij voor de Dieren. Die hebben zij zelf ingetrokken, was wel een sympathieke, sympathieke motie. Maar goed, daar wordt al rekening mee gehouden. Motie 4. Even kijken welke we stad? Van oh ja van. Buiten

Van buiten natuurlijk. Dat vinden wij ook een hele sympathieke motie. We willen ze zelf ook mee indienen en ook steunen. Dan motie 5 vinden wij overbodig, net zoals de DB motie 6, verbod op PFAS, die gaan we zeker niet steunen. En kijk, als erin staat dat we niet-essentiële PFAS-producten niet importeren en exporteren, dan krijgen we heel veel discussie over wat niet essentieel is. Kijk, voor de ene is het essentieel, voor de andere niet. Dus wij steunen die niet. Motie 7 overbodig, 8 overbodig, gaan we dus ook niet steunen. Boergineken wordt zelfs ontraden. De motie over WBE gaan we ook niet steunen. 11 ook niet. En zelfs motie 12, waarin zeg maar waar DB nog wel steun aan geeft, dat geven wij ook geen steun aan en ik zal ook nog uitleggen waarom. Ik vind het in de oproep veel te ver gaan dat wij als adviserende organisatie en instelling zo nodig beroep gaan aantekenen betreffende ruimtelijke plannen. Dus die steunen we ook niet. Ik denk dat je het zo allemaal gaat hebben voor de Verenigde.

Verenigde termijn, mevrouw Hilders, zo nodig betekent niet dat je dat altijd gaat doen, maar alleen als daar aanleiding toe is. Ja.

Ja, maar goed, ik vind ze wat dat betreft te ver gaan dat wij als uitvoerende organisatie en adviesorganisatie beroep gaan aantekenen tegen ruimtelijke plannen die boven door een provincie of gemeente. Waar goedgekeurd worden? Dank u wel, dank u wel.

Er vraagt zelfs nu een DB-lid of die mag interrumperen. Nee, meneer Achten, dat mag u bij de tweede termijn en ik geef zometeen nog de gelegenheid aan mevrouw Hilders om erop te reageren. En dan bent u door de moties heen. Dank u wel, dan kijk ik naar mevrouw Kaanen. Ja

Ja, dank u wel, voorzitter. Ik wil graag even één opmerking vooraf maken. Het is al wel gezegd, maar het heeft mij eigenlijk echt heel erg gestoord. We willen echt graag die moties op tijd hebben. Het leidt ontzettend af van de inhoud. Als we twee uur van tevoren daar nog naar moeten kijken, dat vind ik echt jammer, want dan moeten we kwaliteit leveren, ook als bestuur. En ik kan geen kwaliteit leveren als ik op zo'n korte termijn iets van die moties moet vinden. Dan moet ik in rust willen dat kunnen doen, maar dat is al gezegd dan. Verder vind ik het bijzonder leuk dat wij de motie van de BBB kunnen steunen, want iedereen roept altijd dat de natuur en de boeren zo ruzie met elkaar hebben. Ik denk dat je heel goed met elkaar mee kan denken. Wij steunen die, maar daar heb ik wel een opmerking bij en ik heb dat ook in mijn betoog geschreven. Ik vind eigenlijk dat wij moeten zorgen dat de hardware en de software van datgene wat wij doen, dat dat gewoon goed op elkaar moet worden afgestemd. En volgens mij kunnen we qua flexibiliteit in de komende jaren ook meters maken. We moeten flexibeler kunnen reageren op droogte en flexibeler op natte periodes. Even kijken, dan verder zijn er twee moties waar wij sympathie voor hebben en dat zal ik ook uitleggen, maar die wij niet gaan ondersteunen. Dat is motie 8 en dat gaat over dat gulden al. Voor zover ik dat, maar daarom heb ik ook tijd nodig om daar eigenlijk fatsoenlijk in te duiken. Dat heb ik dus nu niet gehad, maar volgens mij gaat het hier over een bouwplan wat eigenlijk gerealiseerd moet worden in het beekdal. En ik vind het echt totaal niet meer van deze tijd om dat te willen doen. Ik begrijp dat er allemaal posities zijn en dit en dat, maar dat moeten we echt niet willen met al die problemen die wij daar gehad hebben. Daarom had ik daar ook wat meer tijd voor willen hebben, zodat ik dat ook zeker had kunnen onderbouwen, maar het moet nu even op basis van wat ik daar gewoon ongeveer van weet. Motie 6 gaat over PFAS. Ik vind echt dat wij veel meer moeten doen om op weg te gaan naar die circulaire wereld. Wij moeten echt toxische stoffen uitfaseren in onze economie. We moeten, vind ik, en daar zijn wij dan weliswaar niet voor aan de lat, maar richting Europa, wij moeten daar echt meters maken. En we moeten dan ook oneerlijke concurrentie, maar daar staan we ook niet voor aan de lat. Maar oneerlijke concurrentie vanuit landen die daar niet op die manier mee bezig zijn, moeten we ook wat mee kunnen om natuurlijk onze eigen goede mensen en bedoelingen te kunnen beschermen. Maar we steunen hem niet, want ook daar hebben wij te weinig tijd voor om precies te weten welke PFAS en wat wordt wel bedoeld, wat wordt niet bedoeld. En dan vind ik dat wij te voorbarig daarin meegaan. Motie 11 kunnen wij wel steunen en dat ligt natuurlijk ook gewoon helemaal in lijn met dat wij vinden dat een wateradvies echt serieus moet worden genomen en niet bouwen in natte gebieden.

Of sorry, ja excuses. Maar niet bouwen in natte gebieden is een eeuwenoude wijsheid. Dat is helemaal niet nieuw. We hebben dat toevallig misschien de afgelopen 60 jaar losgelaten. Vroeger werd er nooit gebouwd in een gebied waar water kon komen of als mensen het wel deden, werd er echt op voorzien. Werd het huis zo gebouwd, een kasteel dat dat bestand daartegen was en ik, ik vind het gewoon een oude wijsheid en ik denk dat we gewoon veel meer elkaar daarop moeten aanspreken. Dank u wel. Dank.

Dank u wel, dan kijk ik naar mevrouw Hilders en misschien is het goed om even nog een toelichting te geven op de vraag van de heer Lacroix over de wateradviezen. Kijk.

Kijk, ik heb gezien dat wateradviezen. Dat staat er ook in dat die heel lang, heel, heel vaak niet schriftelijk worden uitgebracht door dit waterschap, dat niet wordt gekeken of men zich eraan houdt. En het voordeel van bijvoorbeeld een zienswijze indienen is dat de gemeente dan in de beantwoording van het bestemmingsplan in de mooie vanantwoord moet uitleggen waarom ze er eventueel van afwijken en het toch doorzetten. En als er nou hele grote belangen voor het waterschap op het spel staan, dan vind ik dat een waterschap, maar dat is een uitzonderlijke situatie, dat die ook in beroep zou moeten kunnen gaan. Ik denk dat meestal niet nodig zal zijn, omdat je er gewoon probeert in gezamenlijk overleg uit te komen. En ja, ik zie de problemen. Zie je het regelmatig flatgebouwen die met de achterkant in het beekdal gebouwd zijn en elke keer als het gaat regenen hebben al die mensen de zenuwen. Nou, dat soort voorbeelden zijn er heel veel. En ja, als je er dan wel op aangekeken wordt als waterschap als het daar nat wordt, dan is het toch wel handig als je een keer zegt van nou bij deze. Deze keer ga ik dus één keer in beroep en ik geef je ook een briefje. Je hoeft dat maar één of twee keer te doen en dan is iedereen wakker en dan gebeurt het nooit meer, maar daarvoor heb ik het dus opgenomen en dat is gewoon om onszelf meer handelingsmogelijkheden te geven. Ik zal ook nog even de moties doorlopen. Er is eentje. Ja. Die

Die briefjes zijn zo heel verwarrend, soms hè? Ik zou zeggen gewoon door de moties heenlopen en dan. Komt

Komt hij zo nog wel. De eerste is dus motie.

Motie twee. Motie. Systemen op orde en de heer Lacroix zei dat hij het heel leuk zou vinden als de AWP mee zou tekenen en u knikte, zag ik. Nou.

Nou, ik ben met motie 2 kan ik instemmen, dan kan ik ondersteunen, maar motie 3 niet, want daar wordt gezegd van ja, wij willen niet dat de schuld bij het waterschap terechtkomt dat het iemand boos wordt op het waterschap. Maar ik denk dat het waterschap zelf ook wel een paar dingen zou kunnen verbeteren. Hier dus die en en zeg maar die ik. Dankjewel, maar de overweging, dat kan ik mij niet in vinden, dus die steun ik niet even kijken. Wacht even hoor, daar gaan we weer ben ik er weer uit. Ogenblikje hoor, ik moet even weer inloggen. Dan

Dan heb ik motie 4 waterkwaliteit van Water Natuurlijk. Ja

Ja, komt eraan. Typ even, wacht even hoor, ik moet even. Je wordt er de hele tijd uitgegooid, namelijk in het systeem en ik mag hem niet mijn wachtwoord laten onthouden. Mag

Mag u wel hoor, dat zullen we u de volgende keer voordoen. OK

Oké, is goed. Mij heeft men het al een keer gezegd, maar toen zeiden ze volgens jou dat het niet werkte. Ik zei mijn motie 4, ja, motie waterkwaliteit. Ja, ik kan daar op zich wel mee instemmen. Motie 5 daarvan zei volgens mij de heer Achten.

Ja, dat ze dat al deden en dat hij daarom ontraden wordt, maar dan zou ik het nog wel heel graag eens één keer een rapportage van zien. Kunt u die mij toezeggen, vraag ik dan aan meneer Achten. Want het is heel fijn dat het gebeurt, maar ik heb er nog nooit iets van gehoord. Dan is er motie 6, verbod van PFAS. Daarvan vroeg ik me af, als wij nu zouden zeggen in het dictum bij punt twee deze motie via de Unie van Waterschappen te delen met de Tweede Kamer, zou het dan wel kunnen? Meneer Jansen, oh, dan moet ik nu via de voorzitter doen natuurlijk. Maar zou dat kunnen en sta open voor om te redigeren, zodat u niet denkt dat u Tweede Kamerlid moet gaan spelen? Dat is niet de bedoeling. Ruimte voor de Maas is motie 7. Daarvan werd ook gezegd, van ja, dat doen we al, maar er wordt hier ook gedoeld op allerlei plannen die gemaakt zijn in de zuidelijke Maasvallei en ook in het noorden die gewoon ergens in de kasten liggen omdat ze eerder eens een keertje zijn afgesteld. Ik weet niet precies door wie en je zou dus kunnen kijken van nou, wat ligt er in de kast en er liggen allerlei plannen die zijn uitgewerkt en die ooit zijn afgesteld door meer dan ook en de vraag is van, zou je het niet wat aan hebben als je de Maas wat meer ruimte geeft, hoef je ook minder dijken te verhogen, dus kunt u. Ik zou daar wel graag uw visie op nemen. Dat hoeft niet vandaag, maar ik zou het wel graag horen. Ruimte voor de Geul daarvan zei meneer Wolfhagen dat hij bijna elke dag met met Valkenburg overlegt of zijn ambtenaren, maar dat wil niet per se vanzelf zeggen dat het ook goed gaat, want ja, ze gaan daar, ze gaan ze gaan daar nee. Maar het resultaat is daarmee niet gegarandeerd en ze zijn daar bezig om een nieuwe woonwijk te ontwikkelen, Valkenburg Oost, en die komt gewoon helemaal in het Geuldal te liggen als ik het zo zie, dus ik. Ja, misschien kunt u mij ook? Eens ja, misschien kunnen we het een keer terugmelden wat daar gebeurt, want ik zou heel graag er vertrouwen in hebben dat ik denk van nou, dat is allemaal hartstikke goed geregeld. Maar op dit moment weet ik dat niet en ik zie wel dat ze in november of zo een besluit willen nemen over die woonwijk en daar maak ik me dan zorgen over. Vandaar dat mijn verzoek aan u van. Misschien kunt u ons op de hoogte stellen van hoe het dan op dit moment ervoor staat.

Ze nog ah, meneer Hagen, voordat ik u het woord geef. U kreeg ook nog een gouden tip van mevrouw Kaanen. Die zei, die gaf aan als u deze later had ingediend of veel eerder, in dit geval veel eerder, dan had ik misschien met u van gedachten kunnen wisselen.

Missen, maar u gaat er ook een aantal aanhouden, meneer Hagen. Als

Als er zo'n frequent overleg is tussen het waterschap en de gemeente Valkenburg, is er dan ook schriftelijk een advies, een negatief advies uitgebracht over die woonwijk in Valkenburg Oost?

Die laat ik zometeen beantwoorden door de heer Wolfhagen, mevrouw Hilders. Dank.

Oh ja, deelstroom gebiedsplan Geul en internationale samenwerking daarvan zou ik toch ook? Ik bedoel, het wordt ontraden, maar het gebeurt allemaal, maar we horen er nooit wat van. Dus zou u ons wat dat betreft een keer kunnen rapporteren wat de stand van zaken is en wat er voor acties zijn? Want ik ben ook wel benieuwd naar de acties. Ja. Nou, dan hebben we de NOIG-wet. Daarvan werd gezegd dat ze zou Water in Balans onderuit halen. Nou, ik denk dat het hoog tijd wordt dat dit DB een keer gaat vertellen wat ze als NOIG-wetmaatregelen zouden zien, want er is sinds 2021 heel, heel weinig gebeurd en er zijn heel veel mensen die zich daar erg ongerust over maken. Het is geen grapje dat, zeg maar, vertrouwen in het waterschap ook bij burgers niet heel erg hoog is. Ik zou zeggen, als er iets aan kan gebeuren op korte termijn, dan heel, heel graag. Dat is ook in het belang van het waterschap. Dan motie agrarische sector. Ja, dat heb ik gehoord van iedereen. Ja goed, wij denken dat het belangrijk is. Andere mensen bij mij gezegd van nou, dat soort dingen, die hebben ze allemaal al bij het waterschap. Nou, als dat zo is, dan ga ik binnenkort artikel 35 vragen erover stellen en dan krijg ik ze misschien alsnog. Motie wateradvies daarvan emotie. Ben

Ja, ik ben er doorheen daar, dan dank ik iedereen voor de steun. Dank.

Dank u wel, dan kijk ik weer terug naar de DB-leden om de laatste vragen en opmerkingen die zijn gesteld te beantwoorden. De opmerking van mevrouw Kaanen is eigenlijk een opmerking aan uzelf: wees hygiënisch met het indienen van moties, want in het presidium hebben we een gentleman's agreement en dat is om 9 uur maandagochtend indienen, zodat we vanuit de organisatie ook nog jullie kunnen begeleiden in het goed opstellen van de moties. Maar ik denk dat hier niet het laatste woord over is gezegd, dus ik neem aan dat het in het presidium terugkomt. Ik kijk naar de heer Breugelmans. Ja

Ja, voorzitter, dankjewel. Even de ronde maken voor zover dat mijn portefeuille betreft. Ik kan meneer Teeuwen geruststellen met zijn middelenreview. De bal ligt eigenlijk ook gewoon bij de fracties naar mijn idee, dus de manier waarop u dat met elkaar wilde inrichten, zal leidend zijn voor hoe we dat gaan ondersteunen. Vragen, ik vraag u wel van: houd er rekening mee dat we dus 1 januari samengaan met twee organisaties en dat we het ook houden en hebben voor de belasting van de organisatie en wellicht een kwartaaltje vroeg of later. Daar zit best wel wat ruimte in, dus dat wil ik u meegeven. Dan wil ik nog even bij de BBB+ terugkomen met betrekking tot de synergie in het samenvoegproces van BBL en BL. Laat me daar heel klip en klaar over zijn, meneer Lacroix. Toen wij als algemeen bestuur het besluit hebben genomen om WBL en WL samen te gaan voegen, zijn de synergievoordelen nooit een uitgangspunt geweest. Het is nooit de insteek van die samenvoeging geweest. Die heeft een hele andere oorsprong en ik denk dat het goed is om dat misschien nog eens een keer met u in een bilateraal overleg te delen, hè? U kunt ook de stukken van de besluitvorming daarvan nog terugvragen, misschien bij bestuursondersteuning. Maar de insteek was een andere dat wij op termijn, maar we zullen ons daar ook de tijd voor moeten gunnen, wellicht in de wij noemen dat dan biofataken, hè? Want ook daar is wel over gesproken. Misschien op termijn voordeel halen dus in de overheid van de organisatie. Dat moet de tijd gaan leren. In de wetenschap dat de opgave die op ons afkomen, maar ook een pak, bijvoorbeeld ook de ondersteuning van dit AB, dat vraagt allemaal weer extra capaciteit. Hebt u zelf ook ingeregeld, is ook in de begroting 2025 al meegenomen. Ja, dat zijn ook zaken waar u als AB zelf een stukje voor aan de lat staat, dus laat ons samen alert zijn. Het proces goed volgen en daar waar we met elkaar niet voor lieten zien, zullen we die benutten. Maar het is niet het uitgangspunt. Dank u wel. Dank.

Dank u wel, dan kijk ik naar de heer Jansen. Waren er nog zaken van uw kant die u wilt toelichten? Nou

Nou ja, en zelfs op één punt wil ik toch nog wel even reageren, want ik voel me daar aangesproken. Eerst twee vragen bij de heer Teeuwen nog gevolgen van het niet halen van de KOW. Wij zijn juist dat in beeld aan het brengen van wat de gevolgen zijn, want daar zijn ook. Er komt ook een soort, maar we informeren u daar ook over hoor. Een soort afweging zoals je zeg maar een van de dingen die we in deze begroting meenemen, is extra geld voor meten aan de grens. Waarom doen we dat? Omdat we willen weten, wat voegen wij in Nederland in dat watersysteem toe of juist niet toe maken we het water beter als het de grens overkomt omdat we schoon water toevoegen. Dat is voor ons een soort ja. Het is geen harde garantie, maar het is wel een dossier waarin we kunnen zeggen, van kijk, er zijn, wij hebben heel veel inspanningen gedaan, maar hier kunnen we de schuld niet van krijgen om het zo maar eens even te zeggen. En zit er een boete sanctie op? Ja, de Europese Unie kan boetes opleggen. Die liggen dan bij het rijk. Het rijk zal die dan doorleggen naar de veroorzakers en dat zijn dan ook net zo goed gemeentes als dat wij misschien ergens de schuld van kunnen krijgen en daar heeft dat dossier opstellen alles mee te maken. Dus er zitten gewoon consequenties aan, maar juist daarom zijn we op dit moment ook daar aan het werken om ons eigen risico te verkleinen. Laat ik het zo even noemen. Aan de richtlijn stedelijk afvalwater. Formeel moet hij nog dus afgestemd afgetikt worden bij de Europese Unie, maar alle ambtelijke overleggen daarover zijn geweest. En dat betekent eigenlijk dat de eindvorm bereikt is, maar er moet alleen nog een klap op gegeven worden waarvan de verwachting is dat dat dit kwartaal gaat gebeuren. En dan zal Nederland die richtlijn moeten vertalen in nationale wetgeving en dat gaat dan tussen de twee en de drie jaar duren. Maar in onze hele waterketenstrategie die we bij WBL het afgelopen jaar hebben vormgegeven, waar we ook het AB al een keer in meegenomen hebben. Houden we al rekening met het eindconcept van de Europese richtlijn. En dan ben ik bij WBL voorzitter en dan hoor ik een opmerking van de heer Lacroix die mij heel erg raakt, want als ik het goed gehoord heb, hoorde ik hem zeggen dat de uitvoering niet op orde was. Zowel bij WL als bij WBL in het veld. Nou, ik ga meneer Lacroix echt voor de medewerkers van WBL staan, want die organisatie die draait als een tierelier. Niet alleen in de operatie waar het gaat over de 24-uursdienst, die wij als zuiveringsbedrijf leveren aan de hele provincie. Maar ook in het vernieuwen en het project oppakken het opleveren daarvan en al die zaken die nodig zijn om te zorgen dat we voor de toekomst gesteld staan. En dat wil ik toch wel even benadrukken. En als ik uw opmerking verkeerd geïnterpreteerd heb, dan is dat mijn excuus. Maar zo hoor ik u iets zeggen en dat dat kan ik echt niet laten gebeuren, vind ik. En een tweede opmerking in uw richting. U had het over water in de agrarische omgeving laat ik het zo maar even noemen. Er is een kaart. Dat hebben we volgens mij al vaker geduid die in ons waterbeheerprogramma zit die ook in het provinciaal waterplan zit en de provincie is verantwoordelijk voor die kaart. Wij adviseren erin en daar wordt een onderscheid gemaakt tussen natuurlijk water. Natuurlijke weeksystemen en omgevingsgericht water dat omgevingsgericht water ligt. 80% van de tijd zeg ik even met een natte vinger in de buurt van de productieomgeving van de agrarische sector. Dank

Dank u wel voor uw reactie, dan kijk ik naar de heer Wolfhagen. Dank

Dank u wel, voorzitter. Ja, daar gaat het over die nodige maatregelen. En u geeft aan, er is niks gedaan, nou daar verzet ik me ten zeerste tegen. Ik kan u uitleggen wat wel gedaan is. De overleggen. Met

Met recht van interruptie: zijn dat plannen die niet voor 2012, de wateroverlast, al bestonden? Zijn dat nieuwe plannen? Allemaal.

Allemaal zaken die we na 2021 hebben opgepakt. Ik noem ze even een keer in de volgorde op. En misschien dat we er misschien één helemaal goed communiceren naar de buitenwereld. Dat weet ik niet, maar ook hier is keihard gewerkt na 2021. De gesprekken met Rijkswaterstaat zijn geïntensiveerd. Er zijn afspraken gemaakt over het doorspoelen van de sifon in Meerssen. Die moet meer dan 80 kuub water per seconde kunnen verwerken. Nou, dat kon in 2021 dus niet. Wat hebben we nog meer in Meerssen gedaan? Ook daar ben ik samen met hier naartoe geweest. Ook daar hebben wij een vuil gemaakt voor het grof vuil. En er zal misschien ook nog meer moeten gebeuren, maar dat is in ieder geval wel gedaan. Wat nog vele malen belangrijker is, is de actualisering van alle meetsystemen, zodat we nu ook al met een verwachtingspatroon kunnen werken. Dat vind ik wel heel erg belangrijk, ook voor de inwoners van Limburg, dat men vooraf kan zien een prognose van hoe hoog de waterstand kan worden. Ook daar is aan gewerkt, ook internationaal. Dus je moet niet tegen ons zeggen dat er niks gebeurd is. Deltares is nog altijd bezig met verkenningen.

De vragen al goed beantwoord, meneer Wolfhagen. Volgens mij had u de vragen al beantwoord, klopt dat? Ja

Nee, dat klopt. Daar heeft u helemaal gelijk in. Ik kijk naar de heer Achten. Dank.

Dank u wel, voorzitter. Naar aanleiding van de vraag van mevrouw Hilders met betrekking tot de motie nummer 5 over het provinciaal waterprogramma. Eigenlijk gaf de heer Hagen in zijn reactie het antwoord al. Het waterbeheerprogramma en het provinciaal waterprogramma zijn tegelijkertijd ontwikkeld en afgestemd. Dus heb ik een apart rapport? Nee. U heeft het waterbeheerprogramma van het waterschap en een provinciaal waterprogramma dat met elkaar is afgestemd en dat is het resultaat dat zowel door het waterschap is vastgesteld als door de provincie. Eenvoudiger dan dat kan ik het niet maken. U geeft in de motie aan dat er plannen in de ijskast liggen die uitgewerkt zouden zijn en die meteen aan de slag kunnen. Ik bestrijd dat dingen zomaar in de ijskast zijn gezet, dat ze al uitgewerkt zouden zijn, dan hadden we er meteen mee aan de slag kunnen. De opgave wat betreft ruimte voor de Maas geldt niet alleen maar voor Limburg. Er is ook ruimte voor andere rivieren en wat we steeds met elkaar moeten doen is dat we tijd, geld en capaciteit met elkaar opleiden. Daar waar op dat moment de kans het grootst is om ruimte voor de rivier te realiseren of daar waar de opgave het grootst is. Dus er is geen blik dat we op kunnen trekken met mensen of een pot met goud dat we hebben. We programmeren met elkaar wanneer we waar in Nederland aan de slag gaan met ruimte voor de rivier. Dat deden we al jaren, dat doen we nu, en dat zullen we ook blijven doen. En dan wil ik nog reageren, voorzitter, en ik mocht niet interrumperen. Maar ik moet mevrouw Hilders wel bijvallen met betrekking tot de watertoets. Op het moment dat een bestemmingsplan water een rol speelt, wordt er van het waterschap verwacht dat wij een advies afgeven. En als we even naar het waterbelang aangeven dat het absoluut niet verstandig is om iets op een bepaalde locatie te ontwikkelen, zou het wel gek zijn als wij alleen maar een advies geven en het daarbij laten zitten, want deze portefeuillehouder is even plat gezegd klaar met de problemen oplossen die anderen in het verleden veroorzaakt hebben. Dus we gaan er, zoals de dijkgraaf in de 100 dagen vooral aangegeven heeft, strakker in zitten. Dus vandaar dat we ook de motie van mevrouw Hilders daarin omarmen. Dank.

Dank u wel, dan rest mij nog heel even stil te staan bij de vraag over internationale samenwerking om daar eens een keertje dieper op in te gaan. Volgend jaar hebben we natuurlijk weer nieuwe themamiddagen en mijn voorstel is ook om op die stroomgebiedsplannen dieper in te gaan tijdens een themabijeenkomst. Dan heb ik de volgende vraag aan LV50 en aan de Partij voor de Dieren om even aan te geven welke moties u steunt, zodat als ik het voorstel van de begroting ter stemming breng met een aantal moties, ik weet welke in ieder geval zo meteen door u wordt gesteund. Ik zie de heer Noteborn zich klaarmaken, klopt dat? Meneer Noteborn. Wij

Wij steunen moties 2, 3, 4 en bij de laatste motie van AWP voor water, klimaat en natuur hebben we ons bedacht en gaan we toch voor stemmen. Dank.

Mevrouw de Voorzitter, ik zal dadelijk vertellen welke moties ik steun, maar ik had nog bij interruptie een vraag gesteld of het DB in de frequente contacten met de gemeente Valkenburg een wateradvies gegeven heeft schriftelijk en die vraag is nog niet beantwoord. Zou ik graag eerst beantwoord hebben? Daar

Daar heeft u helemaal gelijk in. Ik kan naar links en naar rechts kijken, maar er is nog geen verzoek geweest. Bij mijn weten, ik kijk heel even de heer achteraan en de heer Wolfhagen en zeg even allebei aan dat dat klopt, meneer achter. Formeel

Formeel ligt er geen concreet plan waar we op kunnen toetsen. Natuurlijk zijn er wel ideeën en wordt er vanuit het beleid breedwater sturend met elkaar gespart. Mevrouw

Ik heb nog bij de motie over PFAS gesuggereerd dat wij dit ook via de Unie van Waterschappen zouden kunnen benaderen, zodat het beter past bij zijn geen Tweede Kamerlid enzovoorts. En daar zou ik graag nog een antwoord op krijgen.

Dat klopt. U heeft daar gelijk in, meneer Jansen. Maar

Maar dat gebeurt al. Het gebeurt vanuit de Unie op basis van het feit dat we PFAS als stof uitgefaseerd willen hebben en dat gaat zelfs verder dan uw motie, want u zegt het alleen voor niet-essentiële doeleinden. Nee, helemaal willen we ervan af en import en export helemaal willen we er vanaf. We willen geen PFAS meer in ons oppervlaktewater, dus daar wordt voor gelobbyd vanuit de Unie, dus dat gaat een stapje verder dan wat hier staat nog. Dank.

Dank u wel, dan kijk ik of u in staat bent om meneer Hagen. Ja.

Ja, ik mag toch nog even zeggen welke moties de fractie van de Partij voor de Dieren ondersteunt? Wij ondersteunen motie twee. Wij ondersteunen motie drie, wij ondersteunen motie zes, wij ondersteunen motie acht en wij ondersteunen motie twaalf. Vier ook, ja vier. Oh, ontzending, sorry. Helemaal goed, dankjewel voor de tip. Ik ben blij.

Blij dat iedereen een beetje elkaar helpt hier, dus dan heb ik op motie 2, 3, 4 en 12 daar de meerderheid en ik heb op alle andere moties dat die verworpen gaan worden. Breng ik die dan nog in stemming? Wilt u dat hoofdelijk, mevrouw?

Mevrouw Hilders: Ja, ik wilde een aantal aanhouden. Iedereen heeft zich beklaagd dat hij zo weinig tijd heeft gehad om ze te lezen. En het was ook wel hard werken op het laatst, maar ik zou graag motie 5, 6, 7, 8. Nee.

Nee, u wilt ze graag aanhouden? Ja, maar dat kan niet meer, want we hebben ze behandeld. Wacht even, u heeft hem. Kijk, als u ze aan wilt houden dan hè? Er werd vanuit LV50 opgemerkt: ze komen te laat, we hebben ze niet kunnen lezen. Dat hadden we liever anders gewild. Dat werd ook door Water Natuurlijk gemeld. Toen kreeg u de gelegenheid om te zeggen: oh, bij nader inzien trek ik er wellicht een aantal terug. Toen hebben we ervoor gekozen met elkaar om ze wel te behandelen. Er is ook alle aandacht geweest voor emoties. Het advies van mevrouw Kaanen was: als u dit nog een keer doet op de motie over Valkenburg aan de Geul, dan wil ik graag met u meekijken en meedenken, want die motie vind ik in de geest sympathiek. Dus we gaan nu de moties in stemming brengen. Ik kan dat doen op basis van hoofdelijke stemming. Dan ziet u hoeveel mensen toch kiezen voor u. U heeft net ook de vergadering gehoord voor wel of niet ondersteunen van en de moties die het nu hebben gehaald, heb ik net samengevat en benoemd. Dus het spijt me. En u kreeg een mooie handreiking. Welke?

Welke artikelen vind ik dit in het Reglement van Orde? Want ik wist dit niet. Ik

Ik weet niet in welke artikelen van het Reglement van orde de heer Noteborn. Ja

Ja, voorzitter, ik zou sowieso wel een oproep willen doen om ze in stemming te brengen, want wij vonden ze inderdaad te laat. Ik kijk ook een beetje naar de andere fracties. Uiteindelijk hebben ze inderdaad nog behandeld, dus ik denk dat een ander moment niet een ander resultaat meer zou opleveren. Ik kijk ook even naar het DB, vooral daarbij. En u zei net hoofdelijk stemmen, maar ik denk dat u bedoelde stemmen met hand opsteken in plaats van hamerslag. En als we hoofdelijk gaan stemmen, dan zit u hier nog wel even.

U heeft helemaal gelijk en even nog terugkomend op waar staat dit? U kunt nu wel intrekken. U kunt de motie intrekken als u zegt, ik zie dat ze toch sneuvelen, dan kunt u zeggen, ik haal ze terug en dat is nog de enige mogelijkheid die u heeft. En ja, bij hand opsteken kunnen wij zien hoeveel mensen de motie steunen. Ik zie bij mevrouw Kaanen nog het gevoel van, ik wil iets hierop. Aan

Aan toevoegen. Die motie inzake Valkenburg zo wezenlijk, trek die dan terug. Trekken.

Trekken kan nog wel. Helder, dan heb ik van alle 12 moties eentje teruggetrokken. Een motie, ik noem het maar even 11. Klopt dat? Nee? Een motie 8 dan heb ik. Overeenstemming op motie 3, 2, 3, 4 en 12. Wilt u nog mijn hand opsteken zien waar nog een aantal mensen zeggen: ik vind deze motie sympathiek, of zegt u bij deze: is dit akkoord? Ik

Ik heb één motie die ik graag bij handopsteken zou willen behandelen en dat is de motie voor agrarische. Even kijken. Twee.

Klopt dat ook u eigen mond ja oké prima, dan ga ik als volgt het doen. Ik heb u gehoord, dank u wel. Dan stel ik voor om de begroting aan u voor te leggen en u te vragen voor instemming. Bent u akkoord met de begroting en wilt u instemmen? Mevrouw Hilders, ja. Ik

Komt door allerlei dingen die ik vanmiddag hier gezegd heb, over wat overlast, etcetera. Die zal ik niet herhalen, maar ik heb geen vertrouwen in de begroting omdat we niet de goede dingen gaan doen. Dank u wel. Dank.

Dank u wel. Zijn er anderen die behoefte hebben om anders te stemmen? Anders breng ik in stemming en ik kijk de zaal rond. Bent u akkoord? U bent akkoord. Dat is dan 29 voor en één tegen. Dan zeg ik dat niet goed. Oh ja, we hebben natuurlijk minder mensen. Ja, dan moet ik even tellen. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 19 voor, 23 voor, één tegen. Dan gaan de moties in stemming en ik heb net al aangegeven welke moties onderschreven worden. Dat zijn 2, 3, 4 en 12 en ik wil een motie in stemming brengen en dat was motie, even kijken, 11. Wie onderschrijft deze motie? Graag bij hand opsteken. Dan weet u voldoende, dan ga ik een inventarisatie doen. Dan